Sameiningin - 01.06.1902, Blaðsíða 13

stöðu, geta aldrei orðiS annaS en getgátur.-------Hver getr t.
a. m. ómótmælanlega sannaS, aS til hafi nokkurn tíma veriS
rit þau, er hún nefnir J. (o: Jehóva-ritiS), E. (Elóhím-ritið),
P. (PrestaritiS) ? Hefir nokkur séS þær bœkr ? ESa eru til
nokkrar lýsingar á þeim frá fornöld ? Nei. Þetta eru aS eins
getgátur, meir eSa minna sennilegar. ÞaS tekst ekki, að
troSa því inn í meðvitund nútíðarinnar, að þetta sé vísinda-
lega staSfest. Vor tíð heimtar áþreifanlegar sannanir. Skoðan
sú á sögu Israels, sem kennd er við þá Graf og Wellhausen,
er getgáta, og ýmsir þeirra, er áðr héldu þeirri getgátu fram,
eru nú frá henni horfnir. Wilhelm Möller, umsjónarmaðr
prestaskólans í Westfalen, hefir í bók einni um það efni, ný-
lega út kominni, að því er eg fæ bezt séð, fullkomlega sann-
aS, að getgáta þessi nær engri átt. (Höfundrinn aðhylltist
þær kenningar áSr.) Eg skal um leiS benda á ummæli nokk-
ur eftir dr. Orelli í formála þeirrar bókar. Hann segir:
,,Ekkert vekr meir furðu mína en þaS, hve fúsir sumir menn,
jafnvel þeir, sem meS rnestu elju eru að eiga við rannsóknir á
þessu svæði, eru til aS fallast á ,,kritík“ þessa og hafa eftir
öðrum hinar vafasömustu kenningar eins og væri þær þau
trúarsannindi, sem enginn að ósekju mætti andœfa“. Þessi
ummæli einkenna marga áhangendr biblíu-,,kritíkar“ þeirrar,
er nú við gengst. Ein staðhœfingin er sú, að saga ritningar-
innar um forfeðr Israelsmanna sé öll ekki annað en þjóð-
saga. Það er býsna laus getgáta. Forfeðrnir eiga aldrei að
hafa veriS til. Nöfn þeirra eiga að tákna þjóðfiokka eSa
guði. —-------1 augum Elíasar (i.Kg. 18, 36) og annarra spá-
manna (Hós. 12, 13), svo og í augum Krists og postula hans,
voru þó forfeðrnir sögulegar persónur. Og vér höfum enga
ástœSu til að vefengja þá skoðan GySingaþjóSarinnar.----------
Því er haldið fram, að nú sé menn orðnir svo einhuga
um niðrstöðu þá, er ,, kritíkin ‘ ‘ hafi kornizt að viSvíkjandi
gamla testamentinu, og að allt sé nú oröiS svo ljóst í þeim
efnum og falli eins og í löð. Allar háskóladeildirnar við lút-
ersku háskólana hafi þegar í öllu verulegu viðrkennt þá niðr-
stöðu. En þetta eru aS eins staðhœfingar. ,,Kritíkin“
er að eins að litlu leyti komin að fastri niðrstöðu.