Sameiningin - 01.02.1940, Blaðsíða 12

26
er kölluð til að flytja friðarerindi, boðskap um sáttargjörð
manna við Guð og manns við mann. Kirkjunnar menn
hljóta því að unna friði, ef þeir eru kristnir í hjartans
alvöru. En fyrir þessa sök lenda þeir í sömu ógöngunum
eins og aðrir friðarvinir, þegar í bardaga brestur með þjóð-
unum sem þeir heyra til. f heimsófriðnum síðasta varð
kirkjan sek um alls konar misgjörðir og glappaskot — eins
og reyndar í öllum styrjöldum frá upphafi vega. Afsökun
hennar er sú, að hún hafi verið með öllu óviðbúin, þegar
stríðið skall á, og mun það rétt vera. Svo fór líka fyrir
sósíalistum og öðrum flokkum, sem höfðu heimsfrið á
sinni stefnuskrá. Þeir vöruðu sig ekki; sátu svo fastir á
sama skerinu. En þó að sætt sé sameiginlegt skipbrot, þá
hafa alvörugefnir kirkjumenn ekki viljað réttlæta sin eða
kirkjunnar verk með þeirri átyllu. Ivirkjan hefir verið í
sannkölluðum hreinsunareldi sjálfsprófunar og syndajátn-
ingar alt af síðan Versala-friðurinn gekk í gildi. Merkir
kennimenn, eins og Harry Emerson Fosdick, sem í ófrið-
inum eggjuðu hermenn til víga í nafni Jesú Krists, kannast
nú fúslega við villu síns vegar. Dr. Fosdick segist aldrei
munu leggja fram sitt lið i nokkrum hernaði framar,
hvorki í vörn eða sókn; og svo segja þeir fleiri. Umræðum
hefir nú aldrei lint árum saman í blöðum kirkjunnar eða
fundarsölum, um afstöðu hennar við ófrið og vopnaburð.
Kirkjunnar menn langaði sízt til að lenda í sömu ógöngun-
um aftur. Og þó vantar mikið á það enn, að kirkjan sé
eins vel við ófriði búin eins og æskilegt hefði verið.
Kirkjunni hefir til dæmis ekki tekist enn sem kom-
ið er, að gefa skilmerkilegan og einróma úrskurð í aðal
vandanum; en það er sú spurning, hvort kristnum mönnum
sé leyfilegt nokkurn tíma að bera vopn eða taka þátt i
ófriði; eða ef þeir megi það, hvenær vopnaburður sé frá
kristnu sjónarmiði réttmætur og hvenær ekki. Á því máli
eru injög sundurleitar skoðanir bæði með deildum kirkj-
unnar ýmsum og ekki síður með mönnum eða flokkum i
hverri deild. Vitaskuld eru til ummæli gömul í játninga-
ritum þessu viðvíkjandi; en sú leiðsögn getur varla talist
fullnægjandi eins og nú standa sakir; eða svo finst mörg-
um ágætum kirkjumönnum, og það íhaldsmönnum í guð-
fræði. Svipað má segja um flestar kirkjusamþyktir frá
síðari árum; þær eru alt annað en fullnægjandi. Oftast
fordæma þær hernaðinn yfirleitt, eða hernaðarstefnuna,
með stórum og sláandi orðum; en þegar betur er að gáð, þá