Sameiningin - 01.03.1926, Síða 24

86
hefir enga trú á því, sem stefnubræSur hans kalla "bókstaflegan
innblástur” biblíunnar, en aðhyllist aftur á móti meginmálið í
kenningum vorrar aldar, hugmyndina um óslitna framþi'óun
gjörvalls lífs á jöröunni, og mannlífsins þar meS, og vegur alla
hluti á metaskálum þeirrar heimspeki. ViS það er auövitaS ekki
neitt sérstakt að athuga; hann heldur sér þar við stefnumerkið.
En hitt er íhugunarvert, aS maður, sem gengur fram í þes'su lið-
inu, ber þó eftir sem áður svo mikla virðingu fyrir eldgamalli
ritningarsögu, að hann leitast við að| bera íblak af henni við já-
ibræður sína. Hann harmar það, að “flestir ef til vill dæmi hana
einhverja þá allra ómerkilegustu sögu, s'em þeir hafi lesið.” Rit-
gjöröin er tilraun til að bjarga sögunni frá þeim dómi, tilraun
til að sýna það, að sagan sé eftir alt saman stórmeúkileg, s'kýri frá
sannsögulegum viðburði, þótt frásögnin sé óskýr og líkingarfull,
og að “einstöku atriði hennar komi heim við það, sem náttúru-
vísindin myndi segja um sama efni”.
Það er engin nýlund'a, þótt hugsandi menn, sem trúa ritn-
ingunni, leitist við að koma boðskap hennar heim og saman við
ríkjandi skoðanir sinnar aldar. Grisk-sinnaðir Gyðingar iðkuðu
þá list fyrir tvö þúsund árum. O'g alt fram að þessu hafa ját-
endur sögulegrar kristni talið sér skylt, all-flestir, að samríma
ritningarorðið við allan þann fróðleik annan, sem þeir leggja
trúnað á, sögulegan eða vísindalegan. En ekki er laust við að
nýhyggju-menn hafi< kýmt að þeirri viðleitni. Og þó gjöra þeir
sjálfir nokkurnveginn hið sama, hvað eftir annað. Þrátt fyrir
allar véfengingar, þá er eins og þeir annað veifið finni hjá sér
hvöt til að sýna fram á það, að elztu ritningars'ögunum og yngstu
vísindunum komi raunar elcki svo mjög illa saman, þegar öllu
sé á botninn hvolft. Hvað sem segja má um samkvæmnina í
þessu, þá er tilhneigingin í sjálfu sér góðra gjalda verð, og ekki
alls kostar óeðlileg. Hún ber þess ljósan vott, að ritningin býr
yfir heilögum krafti, sem ekki fyrnist; að hún talar eins og s'á
sem vald hefir enn í dag, jafnvel til nýhyggjumanna. Þeir geta
ekki dæmt orð' hennar úrelt með öllu — jafnvel ekki þau, sem
talin eru fornfálegust. Eru þeir því einhvernveginn knúðir til að
finna þeim orðum stað í hugmyndaheimi sínum, alveg eins og
tíðkast hefir á vegurn eldri stefnunnar. Og vitanlega fær þá
Skírnis-greinin all-mikið gildi, þegar hún er skoðuð frá þessu
sjónarmiði. Hún er óbeinn vottur um lífsþrótt þann, sem fólg-
inni er í heilagri ritningu.
En að öðru leyti finst niér ritgjörðin ekki geta komið að til-
ætluðum notum. Þessi gamla og nýja samrímingar-viðleitni er