Fréttablaðið - 09.05.2011, Qupperneq 12

12 9. maí 2011 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Í dag, 9. maí, fagnar Evrópusambandið því að þennan dag árið 1950 lagði Robert
Schuman fram hugmyndir sínar um náið
samstarf Evrópu ríkja til að koma á varan-
legum friði og hagsæld í álfunni. Kjarninn
í sýn Schumans var að samstarf Evrópu-
ríkja gæti þróast smátt og smátt en ekki
með einni ákvörðun eða á einn tiltekinn hátt.
Evrópuríki myndu deila með sér fullveldi og
byggja upp samstöðu í gegnum sameiginleg
verkefni. Og sú varð raunin.
Það sem byrjaði sem kola- og stálbandalag
og þróaðist yfir í efnahagsbandalag, hefur
breyst í samband sem beinir sjónum sínum
í auknum mæli út á við og lætur gott af sér
leiða í nánasta umhverfi sínu og um allan
heim. Það ber framsýni Schumans glöggt
vitni hversu vel þessi hópur lýðræðisríkja
hefur stækkað og dafnað. Aðildarríkjum
ESB hefur fjölgað úr sex í 27 og lýðræði,
réttarríki og virðing fyrir mannréttindum
hefur breiðst út til 500 milljóna íbúa sam-
bandsins.
Stórt skref í átt að markmiðinu um að
byggja upp trúverðuga utanríkisstefnu
var tekið með stofnun utanríkisþjónustu
ESB (European External Action Service) 1.
janúar á þessu ári. Í fyrsta skipti getum við
sam einað á einum stað þau tæki sem ESB
hefur yfir að ráða: samningsumleitanir,
þróunar aðstoð, neyðar- og mannúðar-
aðstoð, efnahags samstarf og borgaralega og
hernaðar lega stjórnun hættuástands.
Markmið okkar er að búa til betri og sam-
stæðari utanríkisstefnu ESB, þróa viðbrögð
og svör við hnattrænum vandamálum og
vinna náið með bandamönnum okkar um
allan heim.
Skilaboðin frá Evrópu til vina okkar um
allan heim eru skýr: Við viljum vinna saman
að því að að takast á við þær miklu áskoranir
sem við stöndum frammi fyrir. Við erum
stærsta viðskiptaheildin og stærsti veitandi
þróunaraðstoðar í heiminum. Við styðjum
við lýðræðis þróun í Egyptalandi og Túnis og
þrýstum á um breytingar í löndum eins og
Sýrlandi sem búa við harðstjórn. Við aðstoð-
um við uppbyggingar starf á Haítí og miðlum
málum milli Serbíu og Kósóvó til að koma
á varan legum friði á vesturhluta Balkan-
skaga.
Á Evrópudeginum notar ESB tækifærið
til að minnast upphafs Evrópusamvinnunn-
ar og líta yfir farinn veg. Utanríkisþjónusta
ESB, ásamt sendinefndum í 130 löndum,
er fulltrúi sterkrar og sameinaðar Evrópu.
Hlutverk hennar er að tryggja öryggi og
stöðugleika fyrir íbúa Evrópu og stuðla að
því að íbúar annarra landa njóti sömu gæða.
Lengri útgáfa er á visir.is.
Samheldni í breyttum heimi
Þ
að er leiðinleg þversögn að á sama tíma og nýtt og glæsi-
legt tónlistar- og ráðstefnuhús rís í miðborg Reykjavík-
ur og lyftir henni upp grotna mörg af gömlu húsunum
í miðbænum niður og spilla ásýnd hans.
Fréttablaðið birti um helgina myndir af nokkrum
húsum sem eru í hvað mestri niðurníðslu. Það er sannarlega
ekki falleg sjón. Jafnframt voru birtar upplýsingar um eigendur
húsanna. Af tíu húsum eru aðeins tvö í eigu einstaklinga; hin
eru í eigu einkahlutafélaga, sem
sennilega hafa ekki keypt þessi
hús til að gera þeim til góða,
heldur til að rífa þau og byggja
gler- og steypuhallir.
Borgarbúar geta ekki með
nokkru móti sætti sig við
ástandið á þessum húsum – og
mörgum fleirum. Þau stinga
ekki aðeins í augun, heldur
valda þau lækkun á verði húsanna í kring. Hætta er á að í hús-
unum verði til bæli eiturlyfjasjúklinga og hústökufólks, með til-
heyrandi ónæði og sóðaskap. Í ofanálag eru þau brunagildrur sem
slökkviliðið þarf að hafa sérstakt eftirlit með.
Þó er það svo að þegar rýnt er vel í myndirnar af þessum
gömlu, niðurlægðu húsum má sjá í gegnum ryðið, veggjakrotið,
flagnaða málninguna og byrgða gluggana að þetta voru allt
saman einu sinni snotur hús, sum hver jafnvel glæsileg. Þau voru
borgarprýði og geta orðið það aftur.
Magnús Skúlason, arkitekt og formaður Íbúasamtaka mið-
borgar, segir í samtali við Fréttablaðið að einn lóðareigandi eigi
ekki rétt á að troða á lóðum annarra. „Og með því að taka ekki á
því að þessi hús drabbist niður, er það nákvæmlega það sem er að
gerast. Það er verið að troða á rétti annarra. Það er eins og það
sé engin stjórn á þessari borg.“
Aðgerðaleysi borgaryfirvalda í málinu hefur verið gagnrýnt
harðlega árum saman. Árið 2008 voru eigendum niðurníddra húsa
sendar hótanir um dagsektir, kæmu þeir húsunum sínum ekki í
lag, en þeirri hótun hefur ekki verið fylgt eftir nema í einu tilviki.
Magnús Skúlason bendir réttilega á að rót vandans liggi í
skipulaginu. „Þegar það gerir ráð fyrir niðurrifi og einhverjum
risastórum byggingum, þá hika yfirvöld við að ráðast í fram-
kvæmdir eða beita dagsektum. Þetta bítur hvað í skottið á öðru,“
segir hann.
Magnús bendir jafnframt á að þegar rætt sé um að vernda
gömlu húsin í miðbænum með skipulagi beri borgin fyrir sig að
eigendur húsa sem telji sig tapa á að mega ekki rífa þau og reisa
ný stórhýsi kunni þá að eiga rétt á skaðabótum.
„En það verður bara svo að vera,“ segir Magnús. „Það er dýrt
að gera mistök.“
Þetta þurfa borgaryfirvöld að íhuga rækilega. Vilja þau halda
áfram og sökkva dýpra í fen skipulagsmistaka fortíðarinnar –
sem er líka dýrt – eða vilja þau höggva á þennan hnút og hlúa að
gömlu húsunum í miðbænum?
Hvernig á að höggva á hnútinn og bjarga
gömlu húsunum í miðbænum?
Dýr mistök
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Loksins búið... eða hvað?
Þrátt fyrir að mikill léttir hafi einkennt
andrúmsloftið í Karphúsinu þegar
kjarasamningar voru undirritaðir
í vikunni er óvissunni í kjara-
málum hvergi nærri lokið. Hækkun
lágmarkslauna mun koma illa við
atvinnurekendur í verslun
og þjónustu, þar sem
starfsfólk þeirra er að
stórum hluta á lág-
markskaupi. Því er hætt
við að mörg fyrirtæki í
þeim geira muni lenda
í vandræðum, með
tilheyrandi uppsögnum
og verðhækkunum.
Páskahret
Heyra má frá fólki sem tók þátt í
samningakarpinu að fulltrúar versl-
unar- og þjónustufyrirtækja séu æfir
yfir því að forysta Samtaka
atvinnulífsins hafi
ekki nýtt tækifærið
sem gafst fyrir páska
til að ganga að
mun hagstæðari
samningum.
Þess í stað hafi
samningamenn
SA haldið dauða-
haldi í kröfur um
aðkomu útvegs-
manna að sjávar-
útvegsfrumvarpinu umskrafaða.
Í dymbilviku hafi SA hins vegar
samið við starfsmenn Elkem á
Grundartanga á mun betri kjörum
en rædd voru í viðræðum við ASÍ.
Það hafi síðan skilað sér í hærri
kröfum verkalýðshreyfingarinnar,
með ófyrirséðum afleiðingum fyrir
verslunarfyrirtæki.
Fugl í hendi
Málshættir í páskaeggjum eru oftar
en ekki einkennilega viðeigandi.
Ef til vill hefur Vilhjálmur Egilsson
fengið: Betri er einn fugl í hendi en
tveir í skógi.
thorgils@frettabladid.is
Evrópumál
Catherine
Ashton
yfirmaður
utanríkis- og
öryggismálastefnu
ESB