Morgunn - 01.07.1974, Side 45

ÍSLAND VAR OSKALANDIÐ
43
Islandi, sem þar er kallað „eitt hinna sjö dulrænu landa og
það f jarlægasta." Þar var þess einnig getið, að það hefði einmitt
verið á þessari fjarlægu eyju, sem Kólumbus hefði fyrst heyrt
getið hins suðræna lands fyrir vestan hið mikla haf, sem varð
til þess að hann réðist í að sigla yfir hafið og fann Ameríku
aftur.
Þá fann Mikael einnig í Aþenu Islands getið í ítölsku riti
eftir Ramusio, sem gefið hafði verið út i Feneyjum 1853.
Þegar Mikael Eyre kom aftur til Messina byrjaði hann á bók
sinni um Island fyrir alvöru og var búinn að semja um útgáfu
hennar við útgefanda i Lundúnum. En það átti eftir að fara
fyrir þessu verki eins og handritum armeniska prófessorsins;
því um þetta leyti, eða nánar tiltekið þann 28. desember 1908
eyðilagðist Messinaborg í miklum jarðskjálftum. Milcael barg
nauðuglega lifi sínu, en hús hans og allar eignir fórust. Hann
hvarf svo aftur heim til Englands. Þannig fór um sjóferð þá.
Sennilega þarf fræðimann til þess að skilja til fullnustu, hversu
voðalegt áfall það er, að liorfa á árangur margra ára strits og
starfs glatast fyrir augum sér á einni dagstund. Mikael reyndi
þrem árum siðar að skrifa ýmislegt upp eftir minni, en taldi
árangurinn af því einskis virði sem fræðirits, sökum hinna
glötuðu heimilda.
En nú skulum við aftur grípa niður í bréfið til Ásgeirs ræð-
ismanns og gefa Mikael sjálfum orðið:
Ég vil taþa það fram sem formála fyrir ágripi því, sem ég
œtla að rita hér á eftir, að eitt erfiðasta viðfangsefni mitt er að
þýða austræn hugtök svo að ljóst sé, hvað átt er við. Við not-
um orð og tengjum við þau sérstakar merkingar, en okkur
tekst aðeins að þýða mjög óljóst austræna hugtakið. Þegar við
til dæmis tölum um „guði“„ „engla“ eða „demóna“ o.þ.h., þá
þá eigum við við mjög ákveðin hugtök. En það sem við köllum
„goð“ í goðafræðinni okkar, mundu Austurlandabúar nefna
„djöfla“ eða „demóna“, þ.e.a.s. yfirnáttúrlegar verur og þó
ekki að sjálfsögðu illar, en ofar mönnum að vitsmunum; verur,
sem búa yfir ótakmarkaðri þekkingu og valdi vfir náttúrunni,
en eru þó — og það er mikilsvert atriði — ekki skapandi verur,