Morgunn - 01.07.1974, Page 63

ÆVAR R. KVARAN:
HIÐ ATHYGLIVERÐA LANDNÁM
ÍSLENDINGA VESTAN HAFS
Þegar við nú á þessu ári minnumst 1100 ára landnáms á
íslandi er dálitið fróðlegt að rifja það upp, hve ótrúlega margt
reyndist líkt um landnúm Islendinga í Vesturheimi og atferli
forfeðranna við landnám Islands 1000 árum síðar.
Þannig skráðu íslenzku landnemarnir í Ameríku svo að
segja jafnóðum landnámssögu sína, og eiga nú hið merkasta
safn landnámssöguþátta. Vestur-Islendingar létu sér ekki
nægja að nema landið, heldur höfðu þeir manndóm til þess
að skrifa landnámssögu sína svo snemma, að hún gat orðið
með öllu áreiðanleg. Þeir virðast í þessum efnum sem mörgmn
öðrum hafa fetað dyggilega i fótspor forfeðra sinna. Ekki er
það ólíklega til getið, að einhvern tíma á komandi öldum verði
þetta heimildarrit afkomendum þeirra jafndýrmætt og Land-
náma er okkur.
Landnámsritgerðir Vestur-Islendinga geyma merkilegan og
mikilsverðan fróðleik. Þær sýna okkur fyrst og fremst við hve
óhemjulega örðugleika þeir áttu að etja framanaf, hve mikils
manngildis var krafist, hve mikið reyndi á kjark, þolgæði og
sjálfsafneitun til að standast örðugleikana og vinna þann sigur,
sem unninn var.
I lesarkasafni dr. Jóns Öfeigssonar, Heima og heiman er
prentaður kafli úr ræðu Vestur-lslendingsins doktors Björns
h. Jónssonar. Þar er skemmtilegan fróðleik að finna um þetta
efni.
Dr. Björn segir meðal annars:
„Það fólk sem þoldi þetta, það fólk sem barðist þessari bar-
attu og sigraði, það var göfugt fólk, tápmikið fólk, íslenzkt
fólk.“