Útvarpstíðindi - 11.03.1940, Síða 6

höfum aldrei heyrt æðri tónlist!
Tillögur um tónlistanámsUeið.
Allt frá því, er ég fyrst kynntist út-
varpi, hef ég veitt því eftirtekt, að á-
berandi margir af hlustendum þess
njóta ekki mikils hluta þeirrar tón-
listar, sem þar er flutt. Löngu áður
en mér hafði til hugar komið að fara
að vinna að útgáfu útvarpsblaðs,
heyrði ég fólk oft fara lítilsvirðandi
orðum um alla hina æðri tónlist, sem
útvarpið flytur. En síðan ég hóf út-
gáfu Útvarpstíðinda, hef ég kynnzt
þessu nánar. Ég hef fengið bréf svo
tugum skiptir, þar sem mjög er
kvartað undan „symfonunum", en
það orð virðist vera notað sem eins-
konar samnefni á allri æðri tónlist,
s. s. óperum, stofutónlist, sónötum o.
s. frv. Jafnframt þessum mörgu og
háværu röddum, hef ég svo heyrt aðr-
ar lágværari, en engu síður sannfær-
andi. Þær hafa kennt mér, ásamt eig-
in reynslu — að hin æðri tónlist opn-
ar unnendum sínum heilan heim feg-
urðar og dásemda. Heim, sem þeir að
vísu geta ekki með orðum lýst, en sem
engu að síður er þeim fullkominn
veruleiki — eitt af mestu verðmætum
lífs þeirra. Ég hef þess vegna farið
hægt í að birta kvartanir um „sym-
foníugargið". Áreiðanlega ekki birt
tíunda hluta þess, sem borizt hefur.
Álitið, að menn mundu §mátt og smátt
læra að njóta þessara verka — og þá
í öðru lagi ekki fundizt það horfa til
neinna vandræða, þó menn hvíldu
hlustirnar við og við og skrúfuðu fyr-
ir, meðan hinir fáu útvöldu böðuðu
sálir sínar í tónaflóði meistaranna
miklu.
Sérstaklega er það þó fyrra atrið-
íð — vonin um, að mönnum lærist að
Samtal viS Pál ísólfsson.
njóta þessarar listgreinar — sem mér
hefur fundizt réttlæta það, hve hún
skipar stórt rúm í útvarpsdagskránni
— þrátt fyrir að flest bendir til að
hún hafi mjög fáa hlustendur, sam-
anborið við annað útvarpsefni.
En í seinni tíð er ég farinn að ótt-
ast, að þessi von ætli að bregðast að
miklu leyti. Útvarpið hefur nú þegar
starfað nærfellt 10 ár, og ennþá virð-
ist almenningur ekki hafa breytzt
verulega í afstöðu sinni til hinnar
æðri tónlistar.
Nú er það almennt vitað og viður-
kennt, að alþýða manna í Vestur-
Evrópu, sem mun yfirleitt standa á
svipuðu menningarstigi og alþýða á
íslandi, nýtur æðri tónverka stórum
mun almennar en gerist um fólk
hér. — Nú væri hugsanlegt að á-
lykta, að munurinn stafaði af því, að
íslendingar hefðu að eðlisfari tregari
músíkalskar gáfur en gerist með
frændþjóðunum. En orðstýr sá, sem
ýmsir íslendingar hafa aflað sér er-
lendis á sviði tónlistar — ásamt fleiru
— virðist afsanna, að þetta geti verið
rétt ályktað. Fálæti íslenzkrar alþýðu
í garð þess æðsta í heimi tónlistarinn-
ar gæti því litið út sem einskonar
gáta.
Ástæðan til þess, að ég fór að skrifa
þessa grein var sú, að ég þykist geta
ráðið þessa gátu að einhverju leyti, og
vil jafnframt gera tillögur um lausn
vandamálsins.
Ráðningin er einföld. Hún er í fæst-
um orðum þessi: Ennþá hefur íslenzk
alþýða aldrei fengið tækifæri til að
heyra æðri tónlist, þannig að nokkur
330
ÚTVARPSTÍÐINDI