Útvarpstíðindi - 21.10.1940, Blaðsíða 7

lifði hrun síns pólitíska skipulags og þeirra
hugmynda, er höfðu runnið undir það. Sá
maður, sem átti mestan persónulegan þátt
í falli þeirrar skipunar, er Metternich hafði
gert, var prússneskur aðalsmaður, Bis-
marck, járnkanslarinn.
II. Blóð og járn.
Millilandaskipan Evi'ópu hvíldi fram yf-
ir miðja öldina að mestu leyti á samkomu-
lagi því og samningum, sem gerðir voru í
Vín og París 1815. En auk hinna pólitísku
samninga gerðu þjóðhöfðingjar Evrópu
sáttmála einn, sem bar á sér blæ trúarinn-
ar og heilagleikans, Hið heilaga bandalag,
eins og það var kallað. Þeir lofuðu hátíð-
lega að láta kærleiksboðorð kristindómsins
ráða gerðum sínum í milliríkjamálefnum
og styðja hvern annan með ráði og dáð,
ef nauðsyn krefði. Kaldrifjaðir stjórnmála-
menn, eins og Metternich og Castlereagh,
kölluðu sáttmálann háværan hégóma, enda
kom það fljótt á daginn, að hagsmunir
ríkjanna urðu ekki hamdir innan vébanda
hans. Strax eftir miðja öldina lendir Frakk-
landi og Englandi saman við Rússa, sem
voru farnir að renna öfundaraugum til
hins limafallssjúka Tyrkjaveldis á Balkan-
skaga. Krímsstriðið gerði vonir Rússa um
Frönsk skopmynd af Bismarck, sem málar
Elsas-Lothringen „Bcrlínar-blátt“,
Hér er frönsk teikning um skaðabótagreiðsl-
wr Frakklands til Þýzkalands eftir stríðið
1870. Myndin á að sýna Bismarck. Þegar
liann er búinn að „taka Frakklandi blóð“,
þá dælir hann frá því gullinu.
landvinninga á þessum slóðum að engu —
um stund — og olli miklu róti í millilanda-
málum álfunnar.
En hitt skipti þó meiru máli, að skipulag
Vínarfundarins í Mið- og Suður-Evrópu
tók allt að liðast í sundur. Konungsríkið
Sardinía á Italiu tók í sínar hendur þjóð-
lega sameiningu landsins og varpaði af
sér oki Austurríkis með aðstoð Frakklands.
Þessi viðburður hafði hin mestu áhrif í
Þýzkalandi, sem var bútað í fjölda smá-
ríkja og átti ekki þak yfir höfuðið á sér
sem samfellt ríki. Pi'ússland var stærsta
og voldugasta ríkið í Þýzka bandalaginu
og virtist fyrir margra hluta sakir vera
kjörið til þess að gefa þýzku þjóðinni sam-
eiginlegt föðurland. Haustið 1862 tók nýr
forsætisráðherra við embætti í Prússlandi.
Hann hét Ottó von Bismarck, kunnur frá
byltingarárinu 1848 sem „óður afturhalds-
maður“. Hann hneykslaði nær alla, fylgis-
menn jafnt sem fjendur, og fór ekki dult
með það, að málin yrði ekki leyst á okkar
tímum með mælsku, heldur með járni og
Framhald á bls. 14,
ÚTVARPSTÍÐINDI
7