Starfsmannablað Reykjavíkur - 01.07.1938, Side 10

2
STARFSMANNABLAÐ REYKJAVlKUR
Gangur launamá
Það hefur fallið í mitt hlutskipti að
skýra frá gangi launamálsins. Að vísu
er ég því máli lítt kunnur á byrjunar-
stigum þess, en þar sem hér ræðir að-
eins um sögulegt yfirlit, get ég að mestu
stuðst við fundargerðarbók Starfs-
mannafélagsins og stjórnar þess. En
þar sem þetta er margþætt mál, snertir
hagsmuni hvers einasta starfsmanns
bæjarins og hefur vakið áhuga manna í
óvenjulega ríkum mæli, verð ég að biðj-
ast velvirðingar þar á, ef mér yfirsést
einhver einstök atriði eða nefni ekki
þau nöfn, sem koma við sögu.
Þegar kreppan byrjaði að gera vart
við sig, og séð var fram á hækkandi
verðlag lífsnauðsynja, hreyfði þáver-
andi formaður Starfsmannafélags
Reykjavíkur, hr. Nikulás Friðriksson,
því á aðalfundi 27. febr. 1935, að meðal
þeirra mála, sem biðu úrlausnar félags-
ins væri launamálið. Þessu andmælti að
vísu einn félagsmanna, hr. Jón Axel
Pétursson, og taldi að hann gæti ekki
álitið launamálið heppilegt eða álitlegt
verkefni fyrir félagið, eins og þá væri
ástatt, taldi hinsvegar heppilegra að
ræða styttingu vinnutíma, sumarleyfi
og þess háttar. En þrátt fyrir þetta
álit, sýndi það sig, að launamálið var
komið á dagskrá í félaginu og þarf ekki
annað en vísa til hækkandi aðalvísitölu
það ár og hið næsta, til að réttlæta þær
umræður, er bráðlega hófust um málið.
Árið 1919 hafði launsamþykkt
Reykjavíkurbæjar verið sett. Sú sam-
þykkt er í gildi enn og er þó vitaskuld
og að allra dómi gjörsamlega úrelt, og
hafði Starfsmannafélagið enda lagt til
1929 að gerð yrði ný launasamþykkt í
. Eftir
sins. Lárus Sigurbjörnsson.
samráði við félagið. Því hafði ekki verið
sinnt, enda liafði aðalvísitala farið fall-
andi frá 1919 til 1933 frá 348 stigum
niður í 226 stig. En 1933 tekur vísital-
an til að stíga og er í okt. 1936 orðin
242 stig. Hækkun vísitölunnar leiddi nú
í ljós annmarka launasamþykktarinnar
frá 1919, og nú tók skóinn að kreppa
hjá þeim starfsflokkum, sem harðast
höfðu orðið úti vegna lækkaðrar dýrtíð-
aruppbótar, sem var komin ofan í 40%
af launum upp að kr. 4500,00, og þar
við hefur verið látið sitja, enda þótt
launasamþykktin frá 1919 gerði ráð
fyrir launabreytingum í samræmi við
almennt verðlag.
Einar útgöngudyr höfðu starfsmenn
bæjarins til að jafna þann misrétt, sem
úrelt launasamþykkt skapaði þeim. Það
var að fá samþykki fyrir hækkun á svo-
kallaðri ómagauppbót eða aukadýrtíð-
aruppbót. Sú uppbót hafði verið 40 kr.
fyrir hvern ómaga á framfærslu starfs-
manns, en var 1935 komin niður í 20
kr. fyrir framfærsluómaga. Á fundi 11.
júlí 1935 er skorað á bæjarstjórn að
hækka ómagauppbótina aftur, en bæj-
arstjórn daufheyrðist við þeirri áskor-
un. Árið eftir, 21. júlí 1936, er enn farið
fram á hækkaða ómagauppbót, og nú
beðið um kr. 50,00, en það fór á sömu
leið. Og enn ári síðar, 15. júní 1937, er
farið fram á kr. 60,00 í ómagauppbót,
en svarið var: samþykkt fyrir kr. 20,00,
eins og áður. Þessar útgöngudyr voru
því augsýnilega rammlæstar, og reyna
varð aðrar leiðir, sem að vísu var búið
að benda á áður, þó ekki þætti ráðlegt
að leggja út í allsherjarlaunadeilu við
bæjarstjórn.