Jazzblaðið - 01.02.1948, Blaðsíða 18

fór til New York og gekk í stóra dans-
hljómsveit. Þið gætuð látið hann reykja
Marihuana einu sinni eða tvisvar, til þess
að krydda söguna méð, og taka fram, hverja
hann elskaði og svo framvegis. Segjum, að
hann sé að leika við einn af hinum frægu
stöðum aðalsins, til dæmis Waldorf Astoria,
og að milli dansþátta mundi hann mæta
dóttur einhvers ríkisbubbans, og úr mundi
verða ást, og vinur vor mundi aldrei fram-
ar þurfa að pæla í danshljómsveit, heldur
liggja í hamingjusömu hjónabandi uppi á
þiljum á seglsnekkju eiginkonunnar kvöld
eftir kvöld afganginn af ævinni, sem mundi
verða löng og farsæl.
En þessi saga getur ekki farið á þann
veg. Þetta verður að vera saga ungs manns,
sem, án þess að vita gerla hvað það var,
átti í fórum sínum gáfuna til þess að
skapa tónverk eins eðlilega og af eins mik-
illi mælsku eins og — ja, segjum Bach.
Það var ekki unnt að ýta Rikka Marteins
að því að leika nákvæmlega það sem skrif-
að var handa honum. Heldur var hann
vanur að sitja og renna saman við heild-
ina, en þegar röðin var komin að honum,
eða hvenær sem hann sá sér færi, var hann
líklegur til að spretta úr spori og skapa,
upp úr þurru, einhverja þá ferskustu og
hugmyndaauðugustu tónkafla, sem nokkur
maður hefur nokkurn tíma gert.
Vinur okkar er, eins og mér þykir mikið
fyrir að segja það, listamaður, sem sligast
undir þeirri erfiðu byrði, sál listamanns-
ins. En hann hefur ekki til að bera það
sem ætti að fylgja — en ég geri ráð fyrir,
að sjaldan geri — hæfnina til þess að
halda líkamanum við líði á meðan andinn
heldur í áttina til þess, sem verða vill.
Hann fer í mola, og það ekki með neinu
káki. Það verður svo algert, að hann drep-
ur sjálfan sig í leiðinni.
Fyrsta bók.
í fyrsta lagi hefði hann kannski aldrei
átt að leggja lag sitt við negra. Það fékk
honum skrítnar tilhneigingar, sem hann
síðan komst aldrei yfir. Þær lýstu sér í
ótaminni tjáningu, hann fór hiklausum
skrefum að markinu, með æsingi, fullum
hálsi, ef svo mætti segja, og það bætti
ekki úr fyrir honum í síðari viðskiptum
við eigin kynþáttarbræður hans, þá, sem
siðmenningin hafði tuktað til og fellt í
mót, þá, sem geta haldið sér í skefjum
og leikið nákvæmlega það sem samið er
handa þeim. En hvort hann hefði eða hefði
ekki átt að gera það, skiptir ekki máli nú
orðið.
Hann bjó í Los Angeles frá því hann
var átta ára gamall — í þeim hluta borg-
arinnar, sem ekki hafði neina merkjan-
lega stéttarvitund né reyndar nokkra vit-
und af neinu tagi. Hann bjó þar í íbúð
hjá frænku sinni og frænda (bróður og
systur, ekki manni og konu) og hann átti
eigið rúm í tómri geymslu neðanvert við
ganginn. Oftast var hann einsamall.
Frændi hans var í kjötvinnslustöð og
frænka starfaði í buxnagerð. Við einstaka
tækifæri hafði hann fallegar buxur upp úr
atvinnu frænkunnar, og frændinn borgaði
húsaleiguna og keypti að nokkru leyti í
matinn. Hvorki frænkan né frændinn voru
heima meira en eitt eða tvö kvöld í viku.
Þau lifðu sínu lífi, hvort út af fyrir sig.
Aftur á móti var Rikki hér um bil allt-
af heima. Hann las stöðugt bækur af bóka-
safninu og valdi sér þær af handahófi.
Hann las hratt, allt hvað af tók hverja
bókina eftir aðra, gerði sér enga rellu út
af efninu. Það var eins og honum hefði
verið spáð, að ef hann læsi í það minnsta
eina bók á dag, hvaða bók sem verkast
vildi, mundi eitthvað afleitt koma fyrir
hann. Og sennilega hefði sú orðið raunin
á. Ef hann hefði ekki hellt sér niður í lest-
urinn, myndi áhyggjur hafa sótt á hann
út af því, hvernig hann hefði hagað skóla-
göngunni og hvernig í ósköpunum hann
ætti að koma sér að því að mæta í skól-
anum á ný.
Sannleikurinn er sá, að allir sem þekktu
hann mundu segja hið sama, að hann hafi
aldrei sýnt neinar gáfur í skóla — að hann
gæti aldrei munað undirbúningslaust, hver
er útkoman úr sjö sinnum sjö. Honum
væri ekki sérlega sýnt um að benda á upp-
sprettu Nílar og hann var aldrei viss um
það, í hvaða átt hún rennur né heldur,
hvaða lönd fá áveitu úr henni, og ekki
myndi hann reyna að geta sér til um,
hversu marga teningsmetra af leir hún
flytti með sér í ósana á hverju ári. Það
sem meira var, hann stóð í sama stapp-
inu með Mississippi. Þó var hann stál-
minnugur á margt annað. Það er að segja,
hann gat fest í minni allt það, sem hafði
hrynjandi eða hægt var að „ríma“. Ekki
kom þetta honum samt að liði. Þegar kenn-
18 ^axzlUií