Útvarpsblaðið - 03.06.1951, Blaðsíða 16

izt það, að nauðsynlegt er að liafa girðingu i kring-
um slíka garða. Girðingarnar geta verið nieð ýmsu
móti og getur það farið eftir staðháttum lwað bezt
á við á hverjum stað, einna fallegastar þykja mér járn
rimlagirðingarnar í lágum múrvegg, og eru þá liafð-
ir múrstöplar upp í fulla hæð girðingarinnar, með
nokkurra metra millibili, járnrimlunum til styrktar. -
Einkum þykja mér fallegar slíkar girðingar umhverf-
is stóra garða. Trérimlagirðingar geta einnig verið
fallegar, sé þeim vel við haldið, en á þvi vill oft
verða ærinn misbrestur. Steinstevpugirðingar eru al-
gengastar umhverfis skrúðgarða i kaupstöðum, en
eru ekki að öUum jafnaði faUegar og íburðanniklar,
]>ær hafa ])á ])ann kost, að þær veita meira skjól. en
þær tvær gerðir girðinga, sem áður eru nefndar.
Upp til sveita geta vel hlaðnir grjót- og snyddu-
garðar, — torfgarðar, — samrýmst vel staðháttum.
I kaupstöðum ættu ibúðarhúsin Iivergi að standa
nær götu en það, að hægt sé að hafa nokkurn hluta
garðsins fyrir framan húsið, að götunni. Með að-
stoð gróðurhúsa og stöðugri endurnýjun blómagróð-
ursins eftir þörfum, og ræktun í þar til gerðum ilát-
um, sem ])á værú sett upp samkvæmt fullkomnu
skipulagi væri liægt að skreyta öll helztu torg
kaupstaðanna blómum allt sumarið. I venjulegum
skrúðgörðum verða grasfletir að teljast nauðsynlegir,
en því aðeins er grasflötin til ánægju og prýðis í
garðinum, að hún sé vel hirt og í góðri rækt. og
ætti að vanda gerð þeirra meira, heldur en þegar um
venjulega túnsléttur er að ræða. Ekki er altaf rétt-
mætt að hafa grasflatir þessar hornréttar eða reglu-
legar að lögun, fer það eftir staðháttum, hvað bezt
fer i því efni. Það er fátt, sem betur getur sameinað
þær andstæður, er kunna að vera i skipulagi garðs-
ins, heldur en vel hirt grasflöt.
Halda þarf grasköntum jöfnum og snyrta þá til
öðru hverju yfir sumarið. Eitt veigamesta atriðið við
liirðinguna, er að slá blettinn nógu oft, og þarf að
halda þeim alltaf hálfsnöggum. Eigi grasblettir í
skrúðgörðum að vera ræktarlegir og fallegir, þurfa
])eir meiri áburð en meðaltún, og eitt af þvi, sem
fólk virðist ekki gera sér nægilega ljóst i þessu sam-
bandi, er ])að, að nauðsvnlegt er að valtra grasflöt-
ina öðru hverju.
Venja er að gróðursetja hávaxinn gróður, til dæm-
is tré eða runna, utan með garðinum til skjóls og
prýðis, og ennfremur til þess að fá nokkra einangrun
frá umhverfinu. Séu grasflatirnar ekki því minni,
má gróðursetja i þær einstök tré eða runna, og er
prýði að. Oftast fer bezt á því, að blómabeðunum
sé ætlaður staður í útjöðrum grasblettsins og með-
frain gangstígum, veggjum, eða upp að grunni húss-
ins, en að skera flatirnar mjög sundur, einkum um
miðju, er sjaldan til prýðis, og þó sízt ef þau beð
sem eru i miðri flötinni, eru ætluð fyrir sumarblóm;
Þau beð eru þá að jafnaði meiri hluta ársins aðeins
flag, sem lýtir mjög flötina. Hentugar þökur til þess
að gera flatir í skrúðgörðum, má oft fá i valllendis-
brekkum, árbökkum, eða gömlum, vel ræktuðum
túnum, en nauðsnylegt er, að það land, sem ætlað
er til ofanristu í því skyni, sé algerlega laust við
illgresi. Góðar fræblöndur fyrir slíkar grasflatir má
fá í blómaverzlunum, og er 2'A kg. af þvi fræi hæfi-
legt magn í 100 fermetra svæði. Þessar grastegundir,
hæfilega blandaðar eru góðar i grasfléti: skriðlín-
gresi, vallarsveifagras, rýgresi, vallarfoxgras og hvít-
smári. Megi búast við að mikið verði troðið á gras-
inu, telur Klemens Kristjánsson, ræktunarstjóri á
Sámsstöðum þessa fræblöndu heppilega: 50% tún-
vingull, 30% vallarsveifgras og 20% túngresi.
Oft getur verið hagkvæmt að flutningar að húsinu
fari ekki um aðalgarðinn, heldur að húsabaki eða
um hliðargötu. Gangstíganiir þurfa að vera þannig,
að þeir séu sæmilega þurrir, jafnvel i rigningatíð, en
ekki mega hellulagðar eða asfaltbornar götur í skrúð-
giirðum vera of breiðar eða áberandi. Þar sem bif-
reiðaakstur um garð kemur til greina, er hugsanlegt
að svæðið milli hjólasporanna sé haft grasi gróið svo
að brautin verði sem minnst áberandi.
Gangstigarnir eiga fyrst og fremst að liggja sem
bezt við umferð og að öðru leyti að vera tengillður
þýðingarmestu staða í garðinum, svo sem lystihúss-
ins, trjáreita, blómabeða og svo frv. Sé mikil um-
ferð urn grasflötina, er sjálfsagt að leggja gangflísar,
— stiklur, — þar sem umferðin er mest. Hellur þessar
eru þá lagðar með nokkru millibili, Iiæfilega til þess
að ganga megi á hellunum, án þess að stíga á grasið.
Til tilbreytingar getur maður fengið litaðar hellur,
sem geta farið mjög vel í skrúðgörðum, séu valdir
réttir -litir, og þess ])á helzt gætt, að hafa þá ekki
of sterka. Enn fremur má auka tilbreytni irieð því
að snúa hellunum þannig, að þær viti til dæmis
horni hver að annarri, einnig geta brothellur eða
ójafnar flísar verið fallegar til þessara nota. Enn-
fremur má búa til úr þessum hellum einskonar hlað,
til dæmis fvrir framan tröppur við aðaldyr hússins;
er þá til prýðis að láta blómagróður vaxa upp 4
milli hellnanna. Ekki er alltaf þörf að nota steyptar
hellur, heldur geta venjulegar steinhellur oft komið
í þeirra stað.
Fallegast er að hafa garigstíga í svipaðri hæð, eða
jafnvel ögn lægri en grasflötina og beðin. Venjulegir
gangstígar, sem ætlaðir em fyrir nokkra umferð. en
ekki eru hellulagðir, heldur þaktir með venjulegun)
16
UTVARPSBLAÐH)