Morgunblaðið - 04.01.2009, Blaðsíða 6

6|Morgunblaðið
Eftir Jóhönnu Ingvarsdóttur
joinhanna@gmail.com
Þátttakendur þurfa í fyrsta lagi að búayfir miklum ljósmyndaáhuga og hafayfir að ráða ósjálfvirkri filmumynda-vél af hvaða tegund sem er auk svart-
hvítra filma,“ segir ljósmyndarinn Erla Stef-
ánsdóttir sem kennir svarthvíta ljósmyndun á
vinsælu námskeiði sem Myndlistaskólinn í
Reykjavík stendur fyrir. Ljósmyndanám-
skeiðin, sem hafa verið í boði undanfarin átta
ár, anna nú vart eftirspurn og í bígerð er að
stofna til framhaldsnámskeiða fyrir áhugasama
áhugaljósmyndara. Slíkur er áhuginn. Líklegt
er, að mati Erlu, að stafræna tæknin hafi ýtt við
áhuga landans af einhverri alvöru því fólk tekur
nú orðið myndir í gríð og erg án þess að það
þurfi að kosta miklu til við framköllun. Stafræn-
um myndum er með öðrum orðum hlaðið inn á
tölvu og þær geymdar þar eða á tölvudiskum.
Áhugaljósmyndarar eru hinsvegar farnir að
átta sig á tilviljunarkenndri útkomu úr staf-
rænu tækninni og vilja fá orðið svör við ýmsum
spurningum. „Menn vilja læra inn á sjálfa ljós-
myndatæknina og það er best að gera með því
að læra á sjálfa filmuna, spá í lýsingu og fram-
kalla í bökkum. Þetta snýst um að ljósmynd-
arinn stjórni myndavélinni, en ekki að mynda-
vélin stjórni ljósmyndaranum. Við viljum sko
ekkert „auto“,“ segir Erla.
Á allar negatívur ömmu
„Sjálf hef ég haft ljósmyndaáhugann í blóð-
inni frá því ég var lítil stelpa. Ég byrjaði að taka
myndir á filmur 11 ára gömul og fór svo, eins og
allir aðrir, út í stafrænu tæknina þegar hún
kom til sögunnar. En núna er ég aftur farin að
taka á filmu ef ég vil virkilega vanda mig. Per-
sónulegu myndirnar mínar, til dæmis af dætr-
um mínum, sem ég vil varðveita sem lengst, eru
allar teknar á filmu. Hýsing á stafrænu mynd-
unum getur verið fallvölt, en maður getur alltaf
átt filmu-„negatívur“. Ég á til að mynda allar
negatívurnar hennar ömmu minnar sem er ný-
lega orðin 93 ára, en amma og afi, Guðríður
Guðmundsdóttir og Sveinbjörn Hafsteinn Páls-
son, voru miklir áhugaljósmyndarar auk þess
sem afi sýslaði mikið við stuttmyndagerð. Hann
tók alltaf af mér myndir á 8 mm filmu á sunnu-
dögum svo nú get ég séð sjálfa mig vaxa og
þroskast í myndunum hans. Og svo er ég viss
um að negatívurnar hennar ömmu gömlu end-
ast í að minnsta kosti hundrað ár í viðbót þó að
þær séu nú reyndar bara geymdar í Mach-
intosh-bauk sem stendur,“ segir Erla og hlær.
Slökun í myrkraherbergi
Erla bjó í Sakramentó í Kaliforníu um nokk-
urra ára skeið þar sem hún lærði fjölmiðla-
fræði, kvikmyndafræði og ljósmyndun. Hún
fluttist heim á ný árið 1995 og bætti þá kennslu-
fræðinni við sig. „Það eru forréttindi að fá að
kenna því það er svo skemmtilegt og gefandi,“
segir Erla og bætir við að ljósmyndarinn Einar
Falur Ingólfsson komi svo inn í námskeiðin sem
gestafyrirlesari og virki eins og vítam-
ínssprauta á nemendahópa enda sé fróðleikur
hans einkar fróðlegur. „Margir af fremstu ljós-
myndurum heims, til dæmis bandaríski ljós-
myndarinn Mary Ellen Mark, líta ekki við staf-
rænu tækninni, skærustu ljósmyndastjörnur
heims taka allar sínar myndir á filmu til að ná
sem bestri útkomu með lýsingu og myndbygg-
ingu. Ekki má svo gleyma því að stund í
myrkraherbergi með góða músík á og ilm af
„fixer“ virkar eins og besta slökun í dagsins
önn. Persónulega finnst mér að enginn þurfi að
efast um að gæði stafrænna mynda séu ekki
jafn mikil og filmumynda þó að það kunni
kannski að breytast einhvern tímann.“
Átta nemendur á námskeið
Næsta ljósmyndanámskeið hefst mánudag-
inn 26. janúar næstkomandi. Kennt verður
vikulega á mánudagskvöldum í fjórtán vikur frá
kl. 18.00 til 20.45. Átta nemendur eru teknir inn
á hvert námskeið. Á námskeiðinu verður farið í
grunn hefðbundinnar filmuljósmyndunar.
Nemendur taka myndir á svarthvítar filmur og
framkalla. Kennt verður að prenta myndir í
myrkraherbergi og skoða nemendur myndir
sínar og ræða ítarlega um myndbyggingu, stúd-
íóljósmyndun, ljós og skugga. Erla, sem hefur
aðstöðu ásamt „kollegum“ í húsnæði við Eyja-
slóð og hefur meðal annars haldið nokkrar ljós-
myndasýningar, kennir einnig ljósmyndun,
stuttmynda- og hreyfimyndagerð í for-
námsdeild Myndlistaskólans í Reykjavík sem
er grunnur fyrir þá sem hyggja á frekara list-
nám í Listaháskóla Íslands.
Tekin á filmu Erlu finnst vera forréttindi að fá að kenna ljósmyndun enda einkar gefandi. Svarthvít Erla Stefánsdóttir telur að best sé að læra „alvöru“ ljósmyndun með filmutækninni.
Ljósmyndir/Erla Stefánsdóttir
Á Spáni Erla byrjaði að taka myndir þegar hún var ellefu ára gömul.
Erla Stefánsdóttir: „Menn vilja orðið læra
inn á sjálfa ljósmyndatæknina og það er best
að gera með því að læra á sjálfa filmuna.“
Mikið er pælt í ljósi og skugga
á vinsælu svarthvítu ljós-
myndanámskeiði Myndlista-
skólans í Reykjavík. Ljós-
myndarinn Erla Stefánsdóttir
telur að stafræna tæknin hafi
hvatt ólíklegustu áhuga-
ljósmyndara til dáða þótt
vissulega sé best að læra „al-
vöru“ ljósmyndun með sjálfri
filmutækninni.
Mestu myndgæðin felast í filmunni