Morgunblaðið - 24.03.2009, Page 30

30 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. MARS 2009


  


 



 
    
       
✝
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur hlýhug og
vinarþel við andlát og útför móður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
GUÐRÚNAR GUÐMUNDSDÓTTUR,
Kleppsvegi 74,
sem andaðist á Vífilsstöðum þriðjudaginn
24. febrúar.
Halldór Bjarnason,
Ingibjörg Bjarnadóttir,
Halldóra Bjarnadóttir, Gunnar Þorvaldsson,
Guðmundur Bjarnason, G. Sigurrós Ólafsdóttir,
Ingibergur Bjarnason, Elsa Þ. Dýrfjörð,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlýhug
vegna andláts og útfarar elskulegs föður okkar,
tengdaföður og afa,
HARALDAR VALTÝS MAGNÚSSONAR,
dvalarheimilinu Höfða,
Akranesi.
Hinrik Haraldsson,
Svavar Haraldsson, Solveig Axelsdóttir,
Haraldur Haraldsson, Guðmunda Björg Sigurðardóttir,
Gísli Haraldsson, Írena Fynn
og afabörn.
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
KRISTJÁN BERGUR ÁRNASON,
Flögusíðu 2,
Akureyri,
verður jarðsunginn frá Akureyrarkirkju fimmtu-
daginn 26. mars kl. 13.30.
Margrét Stefánsdóttir,
Berglind Kristjánsdóttir,
Einar Ernir Kristjánsson,
Þórir Arnar Kristjánsson,
Hugrún Helga Guðmundsdóttir, Arinbjörn Þórarinsson,
Telma Marý Arinbjarnardóttir,
Elmar Atli Arinbjarnarson.
✝
Okkar ástkæri,
VÉSTEINN BESSI HÚNFJÖRÐ
GUÐLAUGSSON,
Hjallaseli 55,
áður til heimilis
Bústaðavegi 65,
Reykjavík,
lést mánudaginn 16. mars.
Útför hans fer fram frá Bústaðakirkju fimmtudaginn
26. mars kl. 13.00.
Rakel Guðlaug Bessadóttir, Jóhannes Ingi Friðþjófsson,
Auður Bessadóttir, F. Marinó Buzeti,
Haukur Sævar Bessason, Guðrún Kristín Jónsdóttir,
Sigurður Bessason, Guðný Jóna Pálsdóttir,
Kári Húnfjörð Bessason, Sigríður Arnleif Sigurðardóttir,
Gréta Sigrún Gunnarsdóttir, Sævar Guðmundsson,
Vésteinn Hilmar Marinósson, Margrét Árdís Ósvaldsdóttir.
 


 
  

Frá ungdæmi mínu
eystra minnist ég
Indriða Gíslasonar frá
Skógargerði í Fellum,
þá ungs stúdents,
sem glæsimennis sem
helst mátti jafna til
stórstjarna á borð við Richard Bur-
ton. Orðsporið staðfestist rækilega
þegar maður sá stúdentinn birtast í
námunda við húsmæðraskólameyj-
ar og skógræktarstúlkur á Hall-
ormsstað!
Indriði kenndi um árabil við
gagnfræðaskóla en árið 1964 réðst
hann sem íslenskukennari við
Kennaraskólann, síðar Kennarahá-
skóla Íslands; þar urðum við starfs-
bræður um áratuga skeið eða þar
til Indriði lét af störfum árið 1991.
Nemendur hans í gegnum tíðina
skiptu þúsundum.
Við starfssystkin Indriða urðum
þess fljótlega áskynja að hann var í
miklum metum hjá nemendum.
Þeir kunnu vel að meta staðgóða
þekkingu hans í íslenskum fræðum
og hinn einstaka „pedagógíska
sans“ sem honum var gefinn og var
eins og samgróinn persónuleika
hans. Undir svolítið hrjúfu yfirborði
trúi ég að þeir hafi fljótlega skynj-
Indriði Gíslason
✝ Indriði Gíslasonfæddist í Skóg-
argerði í Fellum 27.
júlí 1926. Hann lést í
Reykjavík 15. mars
209 og var jarðsung-
inn frá Háteigskirkju
23. mars.
að þá glettnislegu
hlýju sem setti svo
mjög svip á per-
sónuna.
Kennsla og rann-
sóknir voru ær og kýr
Indriða; hann sóttist
ekki eftir stjórnunar-
störfum en þau hlóð-
ust á hann – forysta í
íslenskuskor, seta í
skólaráði og náms-
tjórn á vegum
menntamálaráðuneyt-
isins. Hann var lip-
urmenni í samskipt-
um, úrræðagóður og ruddi nýjar
brautir í íslenskukennslu og í rann-
sóknum á íslensku máli.
Að loknum löngum starfsdegi
Indriða var ég svo lánsamur, ásamt
nokkrum öðrum, að eiga hann að
spilafélaga í lomberklúbbi. Þarna
var Indriði ótvíræður fyrirliði, haf-
andi tekið kúnstina í arf í foreldra-
húsum, rómuðum lombergarði.
Fastur liður í „klúbbstarfinu“ var
sumarferðalag í aðra landshluta –
vestur, norður og austur. Á þessum
góðu ferðum var mér stöðugt undr-
unarefni hvað Indriði gjörþekkti
landið í nútíð og þó enn frekar í
fortíð – rétt eins og hann hefði ver-
ið hjálparkokkur Árna Magnússon-
ar og Páls Vídalín við gerð jarða-
bókarinnar í upphafi 18. aldar!
Indriði var hollvinur íslenskrar
náttúru og hugsaði þeim þegjandi
þörfina sem farið hafa ránshendi
um hana.
Ingibjörgu Ýri og ættingjum öll-
um votta ég einlæga samúð við frá-
fall góðs drengs.
Loftur Guttormsson.
Indriði Gíslason var leiðtogi ís-
lenskukennara við Kennaraháskól-
ann um árabil. Hann hafði mikil
áhrif á okkur yngri mennina í
hópnum, ekki síst fyrir áhuga sinn
á faginu og eldmóð í starfi, bland-
inn kímni og snilld. Það sópaði að
honum enda var hann glæsimenni.
Við dáðumst líka að elju Indriða
og seiglu á löngum og tíðum fund-
um um málefni Kennaraháskólans.
Það sem einkenndi hann þar var
þekking á viðfangsefninu; enginn
gat sakað hann um að koma illa
undirbúinn. Á þessum fundum kom
fyrir að hann þyrfti að berjast fyrir
framgangi greinarinnar íslensku í
kennaramenntun og satt að segja
veitti ekki af sterkum liðsmanni á
þeim vettvangi. Það gat gerst að
hann setti hnefann í borðið ef hon-
um sýndist menn ætla að rýra hlut
íslenskunnar í menntun kennara á
Íslandi. Þá vissu menn að gengið
hafði verið of langt í hugmyndum
um niðurskurð.
Sjálfur henti Indriði gaman að
fundasetum sínum og greindi okkur
stundum frá fjölda þeirra funda
sem hann hefði setið þennan eða
hinn veturinn. Ortar voru fundavís-
ur og þar var okkar maður meira
en liðtækur. Þessa vísu orti hann í
orðastað eins félaga okkar:
Hundlúinn í morgunmund
mæti ég seinna vonum.
Átti ekki að halda einhvern fund?
Ætli ég missi af honum?
Húmorinn var beittur og kímnin
stundum nöpur og svipurinn þung-
ur en yfirleitt stutt í brosviprur eða
glott. Enda var það þannig að öll-
um þótti vænt um manninn. Hann
gerði miklar kröfur til sjálfs sín og
lagði t.d. ómælda alúð við yfirlestur
verkefna nemenda sinna. Þá var
stundum reykmettað loftið á skrif-
stofunni úr pípu meistarans þar
sem við fengum einnig að sitja við
lítil borð. Heyra mátti mæðuand-
vörp, og allt var „í grænum sjó“.
Nemendur kunnu vissulega að
meta lærimeistara sinn sem gaf
þeim svo mikið af sjálfum sér. Í því
sambandi má minnast þess að Indr-
iði hélt tryggð við gamla nemendur
sína með því að bjóða upp á nám-
skeið fyrir starfandi kennara og
lagði þá gjarnan á sig langar ferðir.
Menn flykktust á þessa endurfundi.
Þannig hafði Indriði gríðarleg
áhrif á móðurmálskennslu í skólum
landsins. Auk þess að vera í far-
arbroddi íslenskukennara um ára-
tugi samdi hann kennslubækur sem
mikið voru lesnar, einkum í efri
bekkjum grunnskólans, og ruddu
nýjum hugmyndum braut. Einnig
rannsakaði hann máltöku barna og
gaf út ásamt öðrum merka bók um
efnið. Hljóðfræði og framburður
voru honum hjartans mál og urðu
að efni í mikla bók. Framlag Indr-
iða á þessum sviðum öllum breytti
um margt hugarfari kennara og af-
stöðu til námsgreinarinnar ís-
lensku.
Síðustu árin – áður en sjónin bil-
aði – helgaði hann sig einkum ætt-
fræði og skrifaði fyrirmyndarrit um
ættmenn sína austanlands.
Við kveðjum öðlinginn Indriða
Gíslason með miklu þakklæti og
virðingu og vottum Ingibjörgu
konu hans og öðrum aðstandendum
samúð okkar.
Baldur Hafstað,
Baldur Sigurðsson,
Sigurður Konráðsson,
Þórður Helgason.
Náinn samstarfsmaður til
margra ára er fallinn frá. Indriði
Gíslason starfaði mestan hluta
starfsævi sinnar sem kennari í ís-
lensku við Kennaraskólann, síðar
Kennaraháskóla Íslands. Hann var
hugmyndaríkur og vinsæll eins og
margir starfandi grunnskólakenn-
arar geta borið vitni um en jafn-
framt afkastamikill fræðimaður,
stundaði fjölþættar rannsóknir á ís-
lenskri tungu og samdi námsefni
sem víða var notað í móðurmáls-
kennslu. Indriði var góður sam-
starfsmaður, félagi sem gott var að
leita til. Oft var hann spurður um
málnotkun enda var hann áhuga-
samur um framgang móðurmálsins
og að efla kennslu og rannsóknir á
því sviði. En hann var einnig ráð-
hollur um ýmis stjórnunarleg mál-
efni. Nokkrum árum eftir að hann
hætti störfum var hann fenginn til
að ritstýra umfangsmikilli sjálfs-
matsskýrslu um Kennaraháskólann
vegna úttektar á skólanum. Það var
erfitt og flókið verkefni sem hann
leysti með prýði.
Indriði gat verið stuttur í spuna
þegar leitað var til hans en undir
niðri var hann hlýr og hjálpsamur.
Hann átti til að gretta sig, hrista
höfuðið og segja: „Nei, þetta geri
ég ekki,“ en skila verkinu skömmu
síðar jafn stuttaralega: „Hér er
þetta.“ Sú brynja sem Indriði hafði
komið sér upp kom oft flatt upp á
ókunnuga en var okkur sem þekkt-
um hann til endalausrar skemmt-
unar. Við þekktum húmorinn og
glettnina í fasi hans og treystum
okkar manni.
Við sem störfuðum hvað mest
með Indriða á síðari hluta starfs-
ferils hans við Kennaraháskólann
stofnuðum félagsskap sem hann
veitti forystu og var þar ætíð
nefndur forseti. Þetta var hið róm-
aða Sundfjelag Kennaraháskólans.
Þannig var að Indriði fór gjarnan í
sund að vinnudegi lokum. Þetta
gerðu fleiri starfsmenn og smám
saman varð til félagsskapur sem
synti og þingaði síðan í heitum
potti. Mörg mál Kennaraháskólans
voru krufin og leyst á þessum fund-
um. Þar voru líka leystar margar
vísnagátur og oft kastaði Indriði
fram eigin stökum sem hann átti
létt með. Sundfjelagið tók upp á
sína arma ýmis önnur félagsleg
málefni og undirbjó afmæli, veislur
og árshátíðir svo eitthvað sé nefnt.
Þetta var skemmtilegur og ljúfur
tími en á þessum árum var starfs-
fólk Kennaraháskólans fámennur
samheldinn hópur.
Síðustu árin kom Indriði stund-
um í heimsókn í skólann, t.d. á
bókasafnið þegar hann var í
ættfræðigrúski sínu, en oftar hitt-
um við gömlu félagarnir hann þó í
sundi því að þá íþrótt lagði hann
aldrei niður. Þá var skeggrætt um
allt milli himins og jarðar, frá gildi
útiklefa til efnahagsmála. Indriði
tekur ekki lengur þátt í þeirri um-
ræðu en aðrir Sundfjelagsmenn
munu halda henni á lofti. Blessuð
sé minning Indriða Gíslasonar.
Börkur Hansen og
Kristín Indriðadóttir.
Nú er Indriði Gíslason allur. Með
honum er fallinn frá sá maður sem
ég hygg að hafi orðið móðurmáls-
kennslu að meira gagni undanfarna
áratugi en aðrir menn. Ég kynntist
Indriða fyrst sem kennara í Kenn-
araskóla Íslands á árunum 1966–70.
Hann var vinsæll kennari og geisl-
aði af honum sterkur persónuleiki
og kennslan einkenndist af virðingu
fyrir máli og bókmenntum og
skemmtilegri og sérstæðri kímni.
Nokkrum árum síðar, í lok náms,
bar fundum okkar saman á ný. Nú
bjuggum við í sömu götu og dag
einn knúði Indriði dyra hjá mér og
var ekkert að skafa utan af hlut-
unum. „Guðmundur, Æfingaskól-
ann vantar íslenskukennara, ertu
ekki til?“. Ég hafði ekki ætlað mér
að fara að kenna, átti svolitlu ólokið
í háskólanámi, en sló til. Þetta varð
upphaf að langri samvinnu okkar
við Kennaraháskóla Íslands, bæði í
kennslu við skólann og á endur-
menntunarnámskeiðum sem fram
fóru um land allt. Þar vorum við
gjarnan saman Indriði og Ásgeir
heitinn Björnsson. Það var lær-
dómsríkt að vinna með þeim,
skemmtilegt og magnað stundum.
Indriði var um skeið námstjóri í ís-
lensku við menntamálaráðuneytið
og kom þar ýmsu til leiðar grein-
inni til framdráttar. Hann var ötull
höfundur námsefnis og fetaði þar
nýjar slóðir. Þá kom hann að ýms-
um verkum fyrir Kennaraháskól-
ann, ráðuneytið og aðrar stofnanir
sem áttu eftir að hafa áhrif á um-
ræðu um íslenskt mál og kennslu
þess. Þar lágu leiðir okkar einnig
alloft saman. Ég tók við námstjóra-
starfinu er hann lét af því. Þá var
oft sótt í smiðju Indriða þegar góð
ráð skorti. Indriði var einn helsti
hvatamaður að stofnun Samtaka
móðurmálskennara og vann fyrir
þau af heilum hug um árabil. Hann
gekk ötull til allra starfa, vandvirk-
ur og iðinn. Þau eru ófá ritverkin
sem hann kom að, ýmist sem höf-
undur, ritstjóri eða ráðgjafi. Þegar
litið er yfir farinn veg finnst mér
ekki nema von að ég hafi stundum
kallað Indriða fóstra minn. Hann
yggldi sig þá gjarnan og taldi
óþarft að vera með þetta fleipur.
Það var ekki auðvelt að hrósa hon-
um en hann átti það svo sannarlega
skilið.
Að leiðarlokum þakka ég Indriða
Gíslasyni samfylgdina og fóstrið.
Ingibjörgu, börnunum og fjölskyld-
um þeirra sendi ég samúðarkveðj-
ur.
Guðmundur B. Kristmundsson.