Morgunblaðið - 29.05.2009, Blaðsíða 4

4 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. MAÍ 2009
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
„EF þessi breyting fer í gegn, og að öðrum þáttum
óbreyttum, þá hækkar áfengi um 6-11%,“ segir Sig-
rún Ósk Sigurðardóttir, aðstoðarforstjóri ÁTVR,
um skattahækkanir sem samþykktar voru á Alþingi
í gærkvöldi. Áfengisgjald hækkar um 15% og sé
tekið mið af algengum tegundum gæti bjór hækkað
um 6,6% og léttvín um 7,2%. Brennd vín rokka hins
vegar meira eftir tegundum en þar gæti hækkunin
verið á fyrrnefndu bili, 6-11%.
Ekki kemur því á óvart að örtröð var í sumum
vínbúðum í gærkvöldi þegar almenningur áttaði sig
á því hvað var í vændum. Þórarinn Tyrfingsson, yf-
irlæknir á Vogi, segir þetta þekkta leið til að draga
úr neyslu áfengis og að hún virki. Tilgangurinn sé
hins vegar annar að þessu sinni, en hann gagnrýnir
aðgerðina ekki, út frá sjónarhóli síns starfsvett-
vangs.
Bensíngjald hækkar um 10
krónur á lítrann en olíugjaldið
um fimm krónur. Þá hækka bif-
reiðagjöld um 10%.
Hermann Guðmundsson, for-
stjóri N1, segir álögurnar á
eldsneyti nú í hæstu hæðum.
„Þessar tekjur eru teknar úr
vasa atvinnulífsins, sem þegar
hefur tekið á sig miklar byrðar.
Okkar viðskiptavinir margir
hverjir, sem hafa atvinnu af því
að sinna þjónustu sem kallar á keyrslu bifreiða, það
er óvíst að þeirra rekstur geti staðið undir þessum
hækkunum.“ Hann sagði að verði yrði breytt strax í
gærkvöldi, þegar lögin hefðu verið samþykkt.
Tryggvi Þór Herbertsson, þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins, sagði í umræðum á Alþingi í gærkvöldi
að frumvarpið þýddi 2,7 milljarða króna tekjuauka
ríkisins á þessu ári, en átta milljarða hækkun á
skuldum heimila. Hagfræðingar sem rætt var við í
gærkvöldi rengja ekki þessa fullyrðingu, hún sé
nokkuð nærri lagi, enda skuldir heimilanna um
1.400 milljarðar fyrr á þessu ári.
Engin skattlagningarleið er mjög fýsileg
Þórólfur Matthíasson prófessor bætir því þó við
að tekjuaukinn komi strax í ríkissjóð en skulda-
aukningin leggist á á næstu tíu til tuttugu árum.
Tryggvi beri því saman epli og appelsínur.
Gylfi Zoëga prófessor segir engan góðan kost í
stöðunni, þótt mismunandi skattahækkanir hafi
mismunandi áhrif. Með því að hækka neysluskatta
sé fólk hvatt til að draga úr neyslu, en þær tekjur
fólks sem fari í að borga af lánum séu ekki skatt-
lagðar frekar. Hækkun neysluskatta hafi hins veg-
ar áhrif á vísitölu neysluverðs. Hækkun tekjuskatts
hefði ekki þessi áhrif á vísitöluna, en skattlegði hins
vegar þær tekjur sem fólk aflar til að borga niður
skuldir og bæta fjárhagsstöðu sína.
Færa milljarðana í ríkiskassann
 Áfengi hækkar um 6-11% með skattahækkunarlögunum sem þingið afgreiddi með flýtimeðferð í gær
 Eldsneytið hækkaði strax í gærkvöldi en lengri tíma tekur fyrir hækkanir að skila sér í áfengisverði
Í HNOTSKURN
»Algengt rauðvín hækkarúr 1.698 krónum í 1.821
krónu.
»Stór bjór hækkar úr 269krónum í 287. Það hækk-
ar sex staka bjóra úr 1.614
krónum í 1.722 krónur.
»700 millilítra vodkaflaskahækkar úr 3.880 í 4.317
krónur.
»700 millilítra koníaks-flaska hækkar úr 7.499
krónum í 7.966 krónur.
Tryggvi Þór
Herbertsson
ALLS var 18 prósenta verðmunur á
hæsta og lægsta verði á mat-
vörukörfunni þegar verðlagseftirlit
Alþýðusambands Ísland, ASÍ, kann-
aði verð í fjórum lágverðsverslunum
síðastliðinn þriðjudag.
Vörukarfan var ódýrust í Bónus
þar sem hún kostaði 14.188 krónur
en dýrust í Kaskó eða 16.719 krónur.
Í Krónunni kostaði vörukarfan
15.358 krónur en 16.680 í Nettó.
Mikill verðmunur var á lægsta
kílóverði á heilhveitibrauði eða 84
prósent. Verðið var lægst í Bónus
eða 179 krónur kílóið en hæst í
Kaskó, 330 krónur kílóið.
Verðmunur á grænmeti var einnig
mikill. Ódýrasta kínakálið kostaði
219 krónur kílóið í Bónus en það
dýrasta kostaði 375 krónur kílóið og
fékkst það í Kaskó. Verðmunurinn á
kínakálinu er 71 prósent.
Á forverðmerktum Gouda mildum
26 prósenta osti var verðmunurinn
25 prósent. Hann var ódýrastur í
Krónunni á 1.002 krónur kílóið en
dýrastur í Nettó og Kaskó á 1.253
krónur kílóið.
Lægsta fáanlega stykkjaverð af
bleium fyrir 10 kílóa barn var 23
krónur í Krónunni en 36 krónur í
Nettó. Munurinn er 57 prósent.
Vörukarfan samanstendur af 43
almennum neysluvörum til heimilis-
ins, svo sem mjólkurvörum, osti,
brauði, morgunkorni, ávöxtum,
grænmeti, áleggi, kjöti, drykkjar-
vörum, ásamt fleiru, að því er segir í
fréttatilkynningu frá ASÍ.
Við útreikning á verði vörukörf-
unnar er tekið mið af því hvar neyt-
andinn fær mest magn af ákveðinni
matvöru og geta vörumerki í sumum
tilvikum verið mismunandi.
Karfan
ódýrust
í Bónus
Könnun ASÍ kannaði verð í fjórum
lágverðsverslunum. Bónus ódýrast.


 

 

 
18% munur á hæsta
og lægsta verði
MIKIL verð-
lækkun bílaum-
boðanna Ingvars
Helgasonar og
B&L á svoköll-
uðum eftirárs-
bílum mun ekki
hafa mikil áhrif á
sölu nýrra bíla
hjá öðrum um-
boðum, að sögn
Úlfars Steindórs-
sonar, forstjóra Toyota á Íslandi.
„Staðreyndin er sú að sala á nýjum
bílum var orðin nær engin og því gat
útsalan ekki breytt því mikið.“ Hins
vegar segir hann að lækkunin muni
hafa töluverð áhrif á verð notaðra
bíla. „Verð á notuðum bílum getur,
eins og gefur að skilja, aldrei verið
hærra en á nýjum bílum. Þegar um-
boð lækkar verð á nýjum bílum hef-
ur það áhrif á virði þeirra bíla, sem
þegar eru á götunni.“
Segir Úlfar að vissulega hafi þetta
áhrif á Toyota, þar sem fyrirtækið
eigi nokkuð af notuðum bílum frá IH
og B&L. „Þetta getur hins vegar
haft áhrif á þá, sem tekið hafa bíla-
lán og lánveitendurna sjálfa.“
Þegar útsalan hófst hjá IH og
B&L sagði Loftur Ágústsson, mark-
aðsstjóri, að gera þyrfti allt til að
halda lífi í fyrirtækjunum. Að sjálf-
sögðu yrði tap þegar bílarnir væru
seldir svo langt undir kostn-
aðarverði, en verið væri að reyna að
bjarga þeim verðmætum sem enn
væru til staðar. bjarni@mbl.is
Virði not-
aðra bíla
lækkar
Sala Lítið selst af
nýjum bílum.
HÆSTIRÉTTUR hefur dæmt ís-
lenska ríkið til að greiða fyrrver-
andi tollverði þrjár milljónir króna
í bætur en manninum var vikið úr
starfi vegna gruns um að hann væri
í vitorði með mönnum sem stálu
áfengi. Í sakamáli voru þeir sak-
felldir en tollvörðurinn sýknaður. Í
kjölfarið fór hann í skaðabótamál
vegna ólöglegrar brottvikningar.
Dómur Gæslunni fylgir aðgangur
að ólöglegu góssi og því ábyrgð.
Þrjár millj-
ónir í bætur
FIMMTÁN börn útskrifuðust frá leikskólanum Hraun-
borg í Hraunbergi, Efra-Breiðholti, í gær. Hér fagna
þær Margret Mirra, Marín Imma og Hrefna Magndís
áfanganum. „Þetta er alltaf rosalega skemmtileg
stund,“ segir Sigurborg Sveinbjörnsdóttir leik-
skólastjóri. Þótt börnin hafi nú fengið skrautskrifað
viðurkenningarskjal og blóm við útskriftina kveðja
mörg ekki skólann fyrr en í haust.
LEIKSKÓLABÖRN ÚTSKRIFAST
Morgunblaðið/hag
TÆPLEGA 300 börn fengu leik-
skólapláss á einu bretti í Reykjavík
síðastliðið haust. Eftir bankahrunið
var allt í einu hægt að fullmanna
leikskólana. Meirihluti þessara
barna var hjá dagforeldrum eða á
biðlista hjá þeim.
„Það hefur aldrei gerst í þau 30
ár sem ég hef verið dagmamma að
ég hafi ekki verið með barn á bið-
lista, fyrr en nú. Núna sé ég fram á
að verða með færri börn en venju-
lega í haust,“ segir Inga Hanna
Dagbjartsdóttir.
Hún segir þjónustutrygging-
arnar, sem eru 35 þúsund króna
styrkur sem foreldrar geta ráð-
stafað að vild vegna gæslu barna
sinna, einnig hafa haft þau áhrif að
börnum hjá dagforeldrum hafi
fækkað.
„Við erum allar að verða atvinnu-
lausar,“ segir Inga Hanna.
Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir, for-
maður leikskólaráðs Reykjavíkur,
minnir á að mikill þrýstingur hafi
verið á kerfinu í langan tíma vegna
skorts á þjónustuúrræðum. „Við
vissum að með fullmannaða leik-
skóla og fullnýtt dagforeldrakerfi
væru um 1.000 börn samt án þjón-
ustu. Þess vegna var þjón-
ustutryggingunum komið á í sept-
ember. Sumir hafa þá kannski
ákveðið að bíða eftir leikskóla í stað
þess að fara inn í dagforeldrakerf-
ið.“
Að sögn Þorbjargar Helgu greið-
ir Reykjavíkurborg þjónustutrygg-
ingu fyrir 700 börn. Hún gerir ráð
fyrir því að þessi tala eigi eftir að
lækka í haust. „Við tökum ekki börn
inn í leikskólana fyrr en á haustin.
Nú eru um 200 fleiri börn sem
þurfa þjónustu heldur en í fyrra.
Foreldrar þeirra munu líka sækja
inn í dagforeldrakerfið.“
Þorbjörg Helga kveðst hafa full-
an skilning á því að dagforeldrar
hafi áhyggjur. „Það getur tekið
talsverðan tíma fyrir dagforeldra að
byggja kerfið aftur upp eftir svona
breytingar. Nú erum við að ganga
frá samningi við dagforeldra þar
sem tekið er á ýmsum málum sem
brunnið hafa á þeim. Það á meðal
annars að hjálpa þeim að verða
raunverulegt þjónustuúrræði.“ ingi-
bjorg@mbl.is
Dagmömmur
óttast atvinnumissi
300 börn komust á einu bretti inn í leikskóla eftir bankahrun
Leikskólar fullmannaðir eftir hrunið
Biðlistar hjá dagmömmum tæmdust
700 fá styrk vegna barnagæslu
Gengið frá samningi við dagforeldra
Verði raunverulegt þjónustuúrræði