Morgunblaðið - 12.10.2009, Blaðsíða 8

8 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. OKTÓBER 2009
Eftir Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
„ÞAÐ er alltaf svipuð tilfinning að
koma inn á svona hamfarasvæði.
Fólk hefur eðlilega orðið fyrir and-
legu áfalli og er í mikilli geðshrær-
ingu eftir að hafa misst sína nánustu
ættingja. Að sama skapi eru mjög
margir komnir hingað til að hjálpa,“
segir Gísli Rafn Ólafsson, stjórnandi
úr alþjóðasveit Slysavarnafélagsins
Landsbjargar, sem staddur er á
jarðskjálftasvæðum á eyjunni Sú-
mötru í Indónesíu. Kom hann þang-
að á vegum Hjálparstofnunar Sam-
einuðu þjóðanna þremur dögum
eftir að jarðskjálfti að styrkleika 7,6
stig á Richter reið yfir vesturhluta
eyjunnar miðvikudaginn 30. sept-
ember. Annar jarðskjálfti kom dag-
inn eftir á svipuðum slóðum, að
styrkleika 6,8 stig á Richter.
Hlutverk Gísla er að taka þátt í
samhæfingu og stjórnun hjálp-
arstarfs á svæðinu. Hann segist að-
spurður draga mikinn lærdóm af að
fara á svona hamfarasvæði. Sú
reynsla skili sér inn í alþjóðasveit
Landsbjargar, hvort sem það er
vegna rústabjörgunar erlendis eða
heima fyrir. „Við getum alltaf búist
við því heima á Íslandi að fá sterkari
jarðskjálfta en við höfum verið að fá,
og þá ekki síst nær byggðinni á höf-
uðborgarsvæðinu,“ segir Gísli.
Samhæfir aðgerðir
Hann hefur síðustu daga starfað í
borginni Padang sem var næst upp-
tökum skjálftans á Súmötru.
Um leið og björgunarsveitir kom-
ust á vettvang jarðskjálftanna var
lögð áhersla á að bjarga fólki sem
var fast í rústunum. Þegar Gísli kom
til Padang voru yfir 20 björgunar-
sveitir víðs vegar úr heiminum að
störfum. Þeir leituðu að fólki alveg
fram á sl. miðvikudag en engir höfðu
þá fundist á lífi í rústum húsa síðan
daginn eftir mestu skjálftana.
Eftir að erlendu leitarsveitirnar
yfirgáfu svæðið í vikunni hefur
hjálparstarfið snúist um að dreifa
hjálpargögnum, hlúa að slösuðum
og hreinsa út úr skólum sem
skemmdust og öðrum rústum.
„Mitt hlutverk hefur verið að sam-
ræma aðgerðir sveitanna, tryggja að
verið sé að leita á þeim svæðum þar
sem talið er að einhver finnist á lífi.
Einnig að tryggja að ekki sé verið að
leita á sömu svæðum oft. Síðan hefur
hlutverkið breyst yfir í það að ein-
blína á hjálparstarfið og hópa saman
stofnunum eftir því á hvaða sviði
þær vinna helst. Okkar hlutverk er
að sjá til þess að allir vinni verk sín á
samhæfðan og markvissan hátt,“
segir Gísli en fulltrúar frá yfir 130
hjálparstofnunum, stórum og
smáum, hafa verið að störfum á eyj-
unni að undanförnu.
Meira tjón í minni bæjum
Tala látinna á Súmötru er komin í
um 740 og hátt í 300 manns er sakn-
að. Fjöldi slasaðra er um 2.200 og til-
kynnt hefur verið um tjón í 235 þús-
und húsum, þar af eru um 120
þúsund hús nánast hrunin til
grunna. Gísli segir að í borginni sé
mesta tjónið á stærri húsum; skól-
um, stofnunum og hótelum, og tjón á
íbúðarhúsum hafi verið minna en
hann reiknaði með. Þegar komið sé
út fyrir borgina Padang hafi
skemmdir reynst miklar í minni
bæjum, einkum þegar ofar dragi á
eyjunni og nær fjöllunum. Þar hafi
bæir orðið illa úti í skriðuföllum sem
skjálftarnir komu af stað. Hafa heilu
þorpin nánast sópast burtu.
„Fólk hefur grafist undir í skriðu-
föllunum og nú er verið að skipu-
leggja að koma hjálpargögnum á
þessi svæði. Flestir vegir hafa sóp-
ast burtu og því eru þyrlur mikið
notaðar til að koma hjálpargögnum
á svæðið,“ segir Gísli, sem verður
nokkra daga enn á Súmötru til að
tryggja framgang hjálparstarfsins.
Hann er sem fyrr segir einn
stjórnandi alþjóðasveitar Lands-
bjargar, sem hefur nokkrum sinn-
um verið send út til aðstoðar á
hamfarasvæðum erlendis. Að þessu
sinni var staðan metin þannig að
ekki væri ráðlegt að senda sveitina
og skipti kostnaður og fjarlægðin
til Indónesíu mestu máli.
„Við þurfum alltaf að vega og
meta hvar við komum best að not-
um. Ferðalagið er það langt að þeg-
ar við hefðum við verið komnir á
skjálftasvæðin hefði ekki mikið
verið fyrir okkur að gera. Sama
mat var uppi hjá rústabjörg-
unarsveitum í nágrannalöndum
okkar eins og á Norðurlöndunum
og Bretlandi. Stærstu björg-
unarsveitirnar komu frá nágranna-
löndum Indónesíu og voru skjótar á
vettvang,“ segir Gísli en íslenska
sveitin tók þessa ákvörðun í sam-
ráði við íslensk stjórnvöld og aðrar
sambærilegar sveitir í nágranna-
löndunum.
Reuters
Jarðskjálftar Gríðarlegar skemmdir urðu í jarðskjálftunum á Súmötru í Indónesíu. Um 740 hafa látist og 300 manns er saknað.
„Fólk í geðshræringu“
 Íslendingur tekur þátt í að samhæfa og stjórna hjálparstarfi eftir jarðskjálftana
á Súmötru  Segist draga mikinn lærdóm af að fara á svona hamfarasvæði
Hjálparstarf Gísli Rafn, fremstur á myndinni, á fundi með samstarfs-
félögum sínum hjá UNDAC. Yfir 200 sérfræðingar skipa þann hóp.
Gísli Rafn er
ásamt fjór-
um öðrum
Íslendingum
meðlimur í
UNDAC,
sem er hóp-
ur sérfræð-
inga víðs
vegar úr
heiminum
sem aðstoða Sameinuðu þjóð-
irnar við samhæfingu viðbragða
alþjóðasamfélagsins eftir nátt-
úruhamfarir. Þetta er fimmta
ferð Gísla Rafns á rúmum
tveimur árum. Fyrst fór hann til
Ghana árið 2007 vegna flóða
sem þar urðu, í maí á síðasta ári
fór hann til Bangkong eftir felli-
byl og beint þaðan til Kína
vegna jarðskjálfta. Þá var hann
sendur til Texas fyrir um ári í
kjölfar fellibyls þar.
Fimmta ferðin
Gísli Rafn Ólafsson
250 km
Heimild: USGS, fréttaskeyti
SKJÁLFTAR Í INDÓNESÍU
Bandar
Aceh
Jakarta
Padang
Bengkulu
MALASÍA
TÆLAND
SINGAPÚR
I N D Ó N E S Í A
SÚMATRA
JAVA
Fimmtud. 1.10.
Stærð 6,8
Tími 01:52
Dýpt 24,9km
Miðvikud. 30.9.
Stærð 7,6
Tími 10:16
Dýpt 85km
Indlandshaf
BETUR fór en á horfðist er maður
slasaðist við Jökulheima í nágrenni
Vatnajökuls í gærmorgun. Hlaut
hann áverka við að berja ís undan
jeppa en maðurinn var á ferð ásamt
hópi fólks frá Jöklarannsóknafélagi
Íslands. Var hann fluttur með þyrlu
Landhelgisgæslunnar suður til
Reykjavíkur. Að lokinni rannsókn á
Landspítalanum fékk maðurinn að
fara til síns heima þar sem áverk-
arnir reyndust minniháttar, að
sögn vakthafandi læknis á bráða-
móttöku spítalans í gærkvöldi.
Björgunarsveitir af Suðurlandi
voru einnig kallaðar á vettvang en
útkallið kom kl. 9.40 í gær.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sjúkraflug með
þyrlu í Jökulheima
Á FUNDI fé-
lagsmanna
Vinstri grænna,
sem haldinn var í
Kópavogi um
helgina, var sam-
þykkt ályktun
þess efnis að rík-
isstjórnin ætti að
breyta vinnu-
brögðum sínum
og bjóða Ög-
mundi Jónassyni ráðherrastól á ný.
Ögmundur tók sjálfur til máls á
fundinum og skýrði aðdraganda og
ástæður fyrir brotthvarfi sínu úr
ríkisstjórninni. Kom fram mikill
stuðningur við sjónarmið hans á
fundinum, að því er segir í tilkynn-
ingu. Á mbl.is var haft eftir Ög-
mundi að honum hefði þótt vænt
um þennan stuðning.
Vilja fá Ögmund
aftur í ráðherrastól
Ögmundur
Jónasson
ÞEIRRI áréttingu hefur verið kom-
ið á framfæri frá félags- og trygg-
ingamálaráðuneytinu að upphæð
vasapeninga til aldraðra á stofn-
unum verður ekki lækkuð. Óbreytt-
ir vasapeningar eru tæp 42 þúsund
krónur á mánuði. Í fjárlaga-
frumvarpinu kemur fram að út-
gjöld vegna vasapeninga aldraðra
verði 352 milljónir króna, sem er
lægri upphæð en í fjárlögum síð-
asta árs. Ráðuneytið segir þetta
hafa leitt til misskilnings, lækkunin
stafi af því að með vaxandi lífeyris-
réttindum fækki stöðugt í hópi
aldraðra sem séu tekjulausir og fái
þess vegna greidda vasapeninga.
Þörfin hafi verið ofmetin í síðustu
fjárlögum.
Vasapeningar aldr-
aðra ekki lækkaðir
ÞAÐ skýtur
skökku við að
opinberir aðilar
skuli við þær að-
stæður sem uppi
eru í þjóðfélag-
inu draga úr
stuðningi við al-
mannaheilla-
samtök. Slík
samtök eigi að
vera eðlilegir
bandamenn hins opinbera.
Þetta kemur m.a. fram í ályktun
sem stjórn Almannaheilla sendi frá
sér en um er að ræða regnhlíf
nokkurra almannaheillasamtaka í
landinu. Stjórnarformaður Al-
mannaheilla, Guðrún Agnarsdóttir,
formaður Krabbameinsfélagsins,
sendi ályktunina til fjölmiðla fyrir
hönd stjórnarinnar.
Erum bandamenn
hins opinbera
Guðrún
Agnarsdóttir