Morgunblaðið - 27.10.2009, Side 18

18 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. OKTÓBER 2009
Áróðursmeistarar
græðgisaflanna spinna
í fjölmiðlum sem
aldrei fyrr. Þeir skálda
sögur og atburði um
óvinveitta, leggja fólki
til hugsanir og ásetn-
ing, ástmenn og sjúk-
dóma. Þannig er al-
menningur mataður í
fjölmiðlum þeirra und-
ir friðhelgisfána Sam-
fylkingarinnar og forsetans sem og
þess arms Sjálfstæðisflokksins sem
missti glóruna. Flest skrifin eru
tómar lygar og blekkingar.
Hvernig sjáum við hverjir fara
fremstir í persónuníði því sem sak-
laust fólk verður fyrir? Jú, mest á
því hverjir sleppa við alla umræðu.
Ingibjörg Pálmadóttir, Gunnar Sig-
urðsson, Hreinn Loftsson, Tryggvi
Jónsson, Halldór J. Kristjánsson,
KPMG, Einar Þór Sverrisson,
Steinar Bergs, Ármann Þorvalds-
son, Hjálmar Blöndal, Sigurður
Einarsson, Hreiðar Már, Sigurjón
Árnason … Er fólkið ósnertanlegt?
Já, það nýtur enn friðhelgi spuna-
meistara íslenska gjaldþrotsins.
Það skiptir máli hver borgar útrás-
ar-sagnfræðingum þjóðarinnar
launin.
Í fjölda ára hafa flestir trúað
áróðri fjölmiðla, bloggheima og
upplýsingafulltrúa ákveðinna afla í
íslensku samfélagi. Kosið var í síð-
ustu kosningum með snöru
spunameistaranna um hálsinn. Af-
leiðingarnar opinberast í þjónkun
ríkisstjórnarinnar við kúlulána- og
óráðsíuöflin á kostnað almennings
og smárra fyrirtækja.
Eitt er að flestir hafa nú loksins
áttað sig á drullukökunni sem hér
var bökuð, hitt er alvarlegra; þeir
sem gerðu siðlausa menn að þjóð-
hetjum og dýrðlingum í fjölmiðlum
(valdið á Íslandi í 10 ár) eru enn að
skrifa söguna. Nú á launum hjá rík-
inu. Ímyndar- og áróðursómenni
sem mjálmuðu í fangi
uppblásinna óreiðu-
manna, pappírsgæj-
anna, níddu okkur nið-
ur sem vildum vara
við augljósum glæpn-
um. Þetta gerði þessi
gerræðisherdeild og
skósveinar (undir-
lægjur) Gunnars
Steins Pálssonar og
Einars Karls Haralds-
sonar oftast í nafn-
leynd og gera enn.
Þeir fengu til liðs við
sig kjána sem finnst bara flott að
hengja bakara fyrir smið í tómri
minnimáttarkennd og það með fjöl-
miðlana að vopni.
Það er enn verið að skálda sögur
um mig, enn verið að tengja fólk
saman til þess að blekkja.
Spuninn um Jónínu Ben
Að ég hafi ekkert fram að færa
nema nýja og nýja elskhuga og
þannig er ég máluð út af teikni-
borði alvörunnar. Kvennakórar, í
fávisku sinni, elska svona sögur.
Þær kaupa blöðin.
Ég var sögð „Femme fatale“ eins
og pr-menn Baugs/Kaupþings töldu
breskum fjölmiðlum trú um að væri
mitt eina markmið í lífinu. Baugs-
menn keyptu dýrustu pr-skrifstofu
í London til þess að stöðva bókina
mín „Who stole Iceland“ árið 2003.
Blaðamaðurinn sem tók viðtal við
mig í Daily Mail sagðist aldrei hafa
fengið jafn marga lögmenn á sig og
þegar hann lét vita að hann væri að
vinna viðtalið við mig. Hann varð
hræddur og viðtalið fékk óvæntan
snúning.
Bitur, ástsjúk, dykkfelld, feit,
óheil, ósmekkleg, lygin, vinalaus
kona sem var svo óheppin að fá
ekki að fljúga með Jóa kjötfarssala
í Bónus í einkaþotum eða fá sneið
af köku Jóns Ásgeirs. Allir áttu að
vilja sneið af köku Jóns Ásgeirs.
Þeir sem það vildu ekki, þrátt fyrir
boð um 300.000.000 kr. með sneið-
inni, voru óvinir þjóðarinnar, lögðu
drenginn í einelti, vildu sjá til þess
að fjölmiðlar hans stjórnuðu ekki
umræðunni um 70% flestra fyr-
irtækja í landinu sem nú sést að var
stjórnað af 6-8 mönnum. Fyr-
irtækja sem allir bankarnir voru
búnir að veðsetja sig fyrir. Í hans
heilaga nafni. Aldrei er skrifað um
þá sem hönnuðu íslensku glæpasög-
una. Nei, þeir eru enn að í skjóli
Samfylkingarinnar og fjölmiðla sem
glæpaarmur Sjálfstæðisflokksins
hengdi sig á sem og forsetinn og
hans lýðskrumarar. Þeir eru enn að
mata þjóðina á blekkingum. Þess
vegna vitum við ekkert um það sem
bankarnir eru að afskrifa, gefa eða
endurlána. Hitt er augljóst að felu-
leikurinn heldur áfram og almenn-
ingi blæðir út.
Össur Skarphéðinsson, þú sast
með Einari Karli Haraldssyni, fóst-
bróður þínum, á Hótel Borg, ég sat
með forsetafrúnni samtímis. Þetta
var árið 2001. Ég sagði þér ná-
kvæmlega hvað væri að gerast í
Kaupþingi/Baugi/Íslandsbanka/
Búnaðarbanka/SPRON. Þú trúðir
mér. Fórst í þingið og varaðir við
þessum mönnum. Fékkst fyrir þá
ræðu útreið Baugsmanna. Hvað
gerðist svo, Össur? Hver skóf krat-
ann úr heilanum á þér? Af hverju
eru þessir spillingaráróðursmeist-
arar enn í vinnu og það hjá gjald-
þrota almenningi? Gunnar Steinn
Pálsson hjá Landsbankanum og
Einar Karl Haraldsson í forsæt-
isráðuneytinu.
Er ekki komið nóg af drullukök-
um 21. aldarinnar?!
Drullukökur 21. aldarinnar
Eftir Jónínu
Benediktsdóttur » Afleiðingarnar opin-
berast í þjónkun rík-
isstjórnarinnar við kúlu-
lána- og óráðsíuöflin
á kostnað almennings
og smárra fyrirtækja.
Jónína Benediktsdóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri
detox.is
Sími 551 3010
Hárgreiðslustofan
SEM sveitarstjórn-
armaður frá 1986 til
1990 og sem þingmað-
ur frá 1991 til ársins
2001 hef ég ærið oft
hugleitt þá stöðu sem
ríkti í atvinnu- og
byggðamálum á Akra-
nesi á tíunda áratugn-
um, áður en álver
Norðuráls var reist á
Grundartanga. Á þeim
tíma var um harla lítið annað að
ræða en að sækja sjóinn sem sýndi
sig í að vera takmörkuð auðlind
með æ fækkandi atvinnutækifær-
um. Oft varð fólk að leita á erlenda
grund eins og margir reyndu, m.a.
til Svíþjóðar og Danmerkur. At-
vinnuleysi mældist um og yfir 10%.
Engin hús voru í byggingu á Akra-
nesi árum saman og íbúafjöldi stóð
í stað eða fækkaði – í stuttu máli
var útlitið dökkt á þessum árum.
Traust atvinna –
blómlegra mannlíf
Núna horfir hins vegar öðru vísi
við. Grundartangasvæðið er orðið
eftirsótt fyrir margháttaða atvinnu-
starfsemi sem er til góða fyrir
svæðið hér. Hundruð íbúa á Vest-
urlandi hafa fengið góð framtíð-
arstörf, þjónustuiðnaður hefur
blómstrað og spurn eftir húsnæði
hefur stóraukist. Á Akranesi, og
reyndar á öllu svæðinu frá Stykk-
ishólmi og suður á Reykjanes hefur
tilkoma Norðuráls haft mikil áhrif.
Í ljósi afdrifa fiskvinnslu á Akra-
nesi væri staða okkar væri vægast
sagt slæm ef ekki væri stóriðja í
nágrenninu með atvinnutækifæri
fyrir íbúa Akraness.
Núna er bærinn val-
kostur til búsetu fyrir
alla þá sem ráða sig til
starfa á Grund-
artangasvæðinu, einn-
ig með tilliti til stækk-
andi atvinnusvæðis í
ljósi samgangna.
Stóriðjufyrirtæki á
borð við Norðurál
skapa líka frjóan
grundvöll fyrir ýmis
smærri þjónustufyr-
irtæki og gera íbúum
svæðisins því kleift að stunda fjöl-
breytilega vinnu. Sú hefur orðið
reyndin hér á Vesturlandi þannig
að áhrifin eru geysilega mikilvæg.
Auk þess hefur Norðurál sýnt
skilning á að taka þátt í samfélags-
verkefnum með nærsveitafélögum
og stutt ýmis verkefni, ásamt því að
styrkja íþróttafélög og aðra fé-
lagsstarfsemi sem auðgar mannlífið
og gerir búsetu á svæðinu eft-
irsóknarverða.
Samtaka nú!
Núna er atvinnuástandið á Suð-
urnesjum mjög erfitt og atvinnu-
leysi hið mesta á landinu. Tilkoma
álvers í Helguvík yrði gríðarleg
lyftistöng fyrir byggðarlagið og
reyndar landið allt með þeirri er-
lendu fjárfestingu sem þessu fylgir
og atvinnu sem þarna skapast.
Núna er færi á að skapa stöðugan
atvinnugrundvöll. Norðurálsmenn
hafa þegar sannað hvers þeir eru
megnugir og ég get sagt það bæði
af reynslu minni sem bæjarstjóri á
Akranesi og sem fyrrverandi
starfsmaður hjá Norðuráli að þetta
er traust fyrirtæki og dyggur þjóð-
félagsþegn.
Stóra vandamálið er furðulegt
skilningsleysi stjórnvalda sem birt-
ist í afturköllun umhverfisráðherra
á mati á umhverfisáhrifum Suðvest-
urlínu og fyrirætlanir fjármálaráðu-
neytis um nýjan umhverfisskatt.
Umhverfisskatturinn mun ekki ein-
ungis spilla fyrir því að álver rísi í
Helguvík, heldur verður fótum
kippt undan fyrirtækjum á borð við
Sementsverksmiðjuna, Járn-
blendiverksmiðjuna og mörg fleiri
fyrirtæki víðs vegar um land. Og
þetta gerist þegar önnur ríki heims
keppast við að reyna að laða til sín
erlent fjármagn sem aldrei fyrr. Á
hverju ætlum við eiginlega að lifa í
framtíðinni? Hvernig ætlar þjóðin
að greiða skuldir sínar?
Skilaboð mín til Suðurnesja-
manna eru því einlæg hvatning til
þeirra um að standa fast í fætur og
knýja á um atvinnuuppbyggingu til
framtíðar og stöðugleika fyrir
svæðið. Ég vil hvetja fólk til að
snúa bökum saman hvar sem það
er statt á pólitískum vettvangi og
beita öllu afli til að uppbygging ál-
vers í Helguvík fari hið fyrsta af
stað því að það hefur áhrif til góðs
á öllu landinu. Látið ekkert stöðva
ykkur!
Suðurnesjamenn, standið fast
Eftir Gísla S.
Einarsson » Skilaboð mín til
Suðurnesjamanna
eru því einlæg hvatning
til þeirra um að standa
fast í fætur og knýja
á um atvinnuuppbygg-
ingu til framtíðar …
Gísli S. Einarsson
bæjarstjóra Akranesi.
UNDANFARIN
misseri hef ég setið í
nokkrum velferð-
arnefndum innan
stjórnsýslu ráðuneyta
sem eiga að leita upp-
lýsinga, greina og
leggja drög að aðgerð-
um til að gera lífið
bærilegra og koma
með tillögur hvernig
megi viðhalda virkni
þeirra sem upplifa atvinnumissi og
almennt koma í veg fyrir neikvæð
sálfélagsleg áhrif efnahagshrunsins.
Við sem þar sitjum á vegum ráðu-
neyta, undirstofnana, stéttarfélaga
og félaga í borgaralegu samfélagi
höfum talað mikið um vandann á síð-
ustu tíu mánuðum. Við höfum aflað
upplýsinga og lagt mat á stöðuna.
Við höfum rýnt í og þekkjum til
reynslu annarra þjóða. Við spyrjum
okkur hvaða áhrif gæti núverandi
„ástand“ haft í för með sér eftir
nokkur ár fyrir heilbrigðis- og fé-
lagskerfið. Við vitum líka það sem
þið sem eruð atvinnulaus vitið að
nauðsynlegt er að hugsa um sjálfan
sig, skipuleggja daginn, segja öðrum
frá áformum sínum svo þau séu lík-
legri að ná fram að ganga. Við ger-
um okkur grein fyrir hve vandinn er
margsamsettur úr áhrifaþáttum
sem hver hefur áhrif á annan og á
endanum á líðan og lífskjör til lengri
tíma. Við höfum hitt ungt atvinnu-
laust og virknilítið fólk í rýnihópum.
Hlustað. Brugðið við að upplifa
deyfð þess, rútínuleysið og fram-
taksskortinn. Séð fyrir okkur fram-
tíðarþjónustuþega velferðarkerf-
isins á örorkubótum ef ekkert
verður að gert. Það er ekki það að
við vitum ekki. Þekkingu á afleið-
ingum atvinnuleysis og mikilvægi
þess að hafa eitthvað uppbyggilegt
fyrir stafni skortir ekki. Hvernig
fáum við langtíma atvinnulausa til
virkni? Á félagsmálaráðuneytið t.d.
að semja um starfsþjálfun við Sam-
tök atvinnulífsins þannig að fyr-
irtæki innan þeirra vébanda tækju
til sín atvinnuleitendur í starfs-
þjálfun sem héldu bótum sínum og
fyrirtækin greiddu mismun launa og
bóta?
Hvenær á að skilyrða atvinnuleys-
isbætur? Eigum við að gera þátttöku
atvinnulausra í virkniúrræðum og
sjálfboðaliðastarfi hjá frjálsum fé-
lagasamtökum að skilyrði? Hvernig
náum við fjölda óvirkra ungmenna
út úr húsi? Hvenær verða almanna-
heill mikilvægari en frjáls vilji ein-
staklingsins? Ef ekkert er að gert
horfum við fram á týnda kynslóð líkt
og Finnar upplifðu, aukið álag á heil-
brigðis- og félagskerfið, sem er verið
að skera niður, sjúkdómsvæðingu
vandans með tilheyrandi örorku sem
þegar er nógu mikil. Við gætum í
framhaldi horft fram á þann félags-
hagfræðilega veruleika sem á Bret-
landseyjum hefur alið af sér kynslóð
eftir kynslóð sem er föst í dróma at-
vinnuleysis og fátæktar.
Við í stjórnsýslunni eigum bara
svo erfitt með að hrinda í fram-
kvæmd þeim leiðum til aðgerða sem
við leggjum til. Af hverju er það? Af
því að stjórnsýslan í
okkar litla samfélagi er
svo víðfeðm, dreifð og
ákvarðanafælin? Ráðu-
neytin og stjórnsýslu-
stofnanirnar of marg-
ar? Eru of margir
kokkar við sama pott-
inn? Velferðarmálin
njóta enn ekki þeirrar
athygli sem þeim nauð-
synlega ber á þessum
tímum á meðan efna-
hagsmál þjóðarinnar
eru misleyst. Vinnulag stjórnsýsl-
unnar er nokkuð þunglamalegt og
ekki nægjanleg samvinna í verki þó
að viljinn sé til staðar. Oft fæ ég það
á tilfinninguna að þó að stefnt sé að
einföldun og ákveðinni miðstýringu
sem er nauðsynleg, þá sé mótstaða
kerfisins innan frá gegn breytingum
of mikil. Breytingar eru ekki þægi-
legar fyrir alla þó að þær gætu
gagnast fjöldanum. Þó að kallað sé
eftir hugsun utan rammans má ekki
fara of langt út fyrir hann. Er pláss
fyrir nýsköpun í stjórnsýslunni?
Efnahags- og þróunarstofnun
Evrópu (OECD) varar nú við „fé-
lagslegri krísu“ nú þegar atvinnu-
leysi vex hratt og áhrif langtíma-
atvinnuleysis verða sýnilegri.
Stofnunin mælir með að stjórnvöld
grípi til fjölþættra aðgerða. Endur-
skoði og samþætti félagslegar- og
efnahagslegar stefnur sínar með
þeim hætti að þær fái betur unnið
saman og að aðgerðir sem þær
kveða á um nái að seytla niður til
einstakra aðila í kerfinu og komist til
framkvæmda. Slíkt verður ekki gert
hér á landi nema með einföldun og
miðstýringu stjórnsýslunnar og
stjórnarráðsins. Félagslegar- og
heilsufarslegar afleiðingarnar
hrunsins munu verða aukinn ójöfn-
uður, fátækt og stöðnun ef við
bregðumst ekki hratt við. Það er því
mitt mat að við þurfum á einni sam-
hæfingarmiðstöð velferðarmála að
halda, í líkingu við samnefnda stöð
Almannavarna í Skógarhlíð, til að
bregðast við ástandinu sem nú ríkir
og kemur til með að þróast áfram.
Eina víðtæka miðstýrða verkstjórn
á sama gólfi um ákveðið skeið. Við
þurfum samhæfingarmiðstöð, ekki
af því að vandinn er of flókinn, held-
ur af því kerfið er of flókið. Við erum
komin út yfir samráð, búið er að
sinna því nógu vel. Samhæfing verð-
ur að vinnast frá einum stað, óháð
fyrirhugðum sameiningum stjórn-
sýslustofnana og ráðuneyta sem
þurfa að hefjast að ofan og halda svo
áfram niður í stjórnkerfið. Ráðu-
neyti velferðarmála fyrst. Gæti verið
að best væri að sameina ráðuneyti
heilbrigðismála og félags- og trygg-
ingamála með því að setja þau sam-
an á einn stað og ganga síðar frá
„hjónabandinu“; er ekki Höfðatúnst-
urninn á lausu?
Samhæfingarmið-
stöð velferðarmála
Eftir Héðin
Unnsteinsson
Héðinn Unnsteinsson
» Félagslegar-
og heilsufarslegar
afleiðingar hrunsins
munu verða aukinn
ójöfnuður, fátækt og
stöðnun ef við bregð-
umst ekki hratt við.
Höfundur er sérfræðingur
í stefnumótun og starfar
í heilbrigðisráðuneytinu.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is ● netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni