Norðurland - 27.04.1979, Blaðsíða 10

Grœnland, „Land fólksins“
** Framhald af bls. 3.
sem varða þá, stig af stigi.
Aðalmarkmiðið er með öðrum
orðum að grænlenska þjóðin
sjálf þrói hið grænlenska þjóð-
félag.
Stjórn þjóðfélagsmála skal
byggð á félagshyggjunni og
tryggja skal að fjármagn sem
skapast hefur í Grænlandi verði
fjárfest þar og á þann hátt stuðl-
að að þróun grænlenska at-
vinnulífsins.
Atvinnuhættir skulu grund-
vallast á náttúruauðlindum
landsins og auknum gæðum
grænlenskrar framleiðslu.
Vinnsla hráefna úr jörðu og
hafsbotni verði einungis leyfð
þar sem jafnvægi grænlenska
vinnumarkaðarins verður ekki
stofnað í hættu og tillit tekið til
þarfa grænlenska þjóðfélagsins
og strangra náttúruvernda-
sjónarmiða.
Efnahagsstjórnin skal stuðla
að framgangi samvinnuhug-
sjónarinnar og stofnun fyrir-
tækja á sámvinnufélagsgrund-
velli þannig að sem flest byggða-
lög þróist, og að peningar al-
mennings og gróði ákveðinna
einstaklinga verði ekki misnot-
aðir, en komi þjóðfélaginu í
heild til góða.
Atvinnuleysið, sem er feikna
mikið sérstaklega meðal ungs
fólks, hefur skapast af undan-
farinni þjóðfélagsþróun (kapi-
talismi og nýlendustefna Dana).
Það er stefna Síúmút að tryggja
öllum menntun, næga atvinnu
og mannsæmandi vinnuaðstæð-
ur.
í skólamálum skal stefnt að
uppbyggingu grænlensks skóla-
kerfis, sem grundvallast á græn-
lenskri menningu og tungu og
þörfum grænlenska þjóðfélags-
ins.
Síúmút stefnir að því að skól-
arnir verði staðsettir þannig að
komist verði hjá óæskilegum
aðskilnaði nemenda og for-
eldra.
í nýafstaðinni kosningabar-
áttu setti Síúmút einnig fram
kröfu um að komið yrði á algeru
áfengisbanni á Grænlandi.
Þetta er ekki af ástæðulausu
þar sem fjölmargir Grænlend-
ingar hafa reynt að drekka sig út
úr þeim ótöldu félagslegu og
sálrænu vandamálum sem kapí-
tölsk þróun og dönsk nýlendu-
stefna hafa skapað þeim.
Ofangreind stefnumál varða
fyrst og fremst innri málefni
Kalaatdlít-núnaat frá sjónarhóli
Síúmút. Þegar fjallað hefur verið
um iwkkur samsvarandi atriði
hjá Ínúít Ataqatígíít verður í
lokin greint svolítið frá því sem
varðar alþjóðatengsl Kalaatdlít-
10 - NORÐURLAND
núnaat og sem að miklu leyti er
sameiginlegt báðum flokk-
unum.
Ínúít Ataqatígíít
Ínúít Ataqatígíít er þróað upp
úr Unge Gronlænderes Rád í
Kaupmannahöfn, stjórnmála-
mótinu í Sísímíút (fyrfum Hol-
steinsborg) 1976 og Aussívík
sumarmótunum á ýmsum stöð-
um í Grænlandi síðan. Hreyf-
ingin var sett á fót í nóvember
1976 af m.a. Arkaluk Lynge,
Jens Geisler og Malik Hoegh.
Ari síðar var samtökunum
breytt i stjórnmálaflokk. Um
síðustu áramót hafði Ínúít
Ataqatígiít 7 félagsdeildir. Þessi
flokkur er því ung stjórnmála-
hreyfing en fylgi hennar er til-
tölulega mikið meðal ungs
fólks.
Ínúít Ataqatígíít er alfarið á
móti heimastjórnarfyrirkomu-
laginu og telur það vera fram-
hald á nýlendustefnu Dana og
skjalfesting á yfirráðum þeirra
yfir Grænlandi. Þeir krefjast
umsvifalaust stofnunar sjálf-
stæðs ríkis á Grænlandi, og vilja
að einungis fólk af grænlensk-
um uppruna hafi eignarétt á
landinu.
Inúít Ataqatígíít telur sig
málsvara iðnaðarmanna og
allra annarra hópa verkalýðs-
stéttarinnar þar með talið fiski-
og veiðimanna.
Þróa skal með öllu tiltækum
ráðum samskipti Ínúíta í
Kalaatdlít-núnaat, norðurhluta
Kanada og Alaska.
Ínúít Ataqatígíít taka það sér-
staklega fram að þeir styðja all-
ar kúgaðar þjóðir í frelsisbar-
áttu þeirra og telja Grænlend-
inga hluta þriðja heimsins.
Öll framleiðslutæki danska
ríkisins og tjölþjóðarfyrirtækja
skulu gerð eign grænlenska rík-
isins, bæjar- og sveitafélaga.
Verðmætum, sem vinnandi
fólk skapar skal skipt réttlátlega
og skuli starfsmenn í samein-
ingu standa að áætlanagerð,
rekstri og stjórnun á öllum
vinnustöðum.
Brottflutning Grænlendinga
verður að stöðva. Eigi Græn-
lendingar að lifa af sem þjóð
verður fólksfjöldi að aukast og
getnaðarvarnir skal forðast
nema þar sem sjúkdómar gefa
tilefni til.
Ínúít Ataqatígíít hyggst eftir
föngum taka þátt í starfsemi
grænlenskra stjórnsýslustofn-
ana en ekki starfsemi danska
þjóðþingsins og stofnunum
Efnahagsbandalags Evrópu.
Grænlenska landsþingið ætl-
ar Ínúít Ataqatígíít að nota fyrst
og fremst sem ræðupall, en
muni ekki neyta atkvæðisréttar
síns jafnvel þó að þeir e.t.v.
kynnu að fá meirihluta (!!).
Kalaatdlít-núnaat, EBE, NATO
og fjölþjóða-auðhringar
Um áramótin 1972-73 var
Grænland neytt inn 1 Efnahags-
bandalag Evrópu í trássi við úr-
slit þjóðaratkvæðagreiðslunnar
þar. Eftir 10 ára aðlögunartíma
- þ.e.a.s. ef aðild Grænlands
stendur þá enn óhreyfð - getur
fjármagn, vinnuafl og vörur frá
öllum öðrum efnahagsbanda-
lagslöndum streymt óhindrað
inn í Kalaatdlít-núnaat (og út úr
landinu aftur ef svo ber við).
Með öðrum orðum veitist auð-
hringum og kapítalistum
frá allri Vestur-Evrópu full-
komið athafnafrelsi á Græn-
landi eftir áramótin 1982-83.
Lítil þjóð, 43.000 Ínúítar (plús
e.t.v. hinir 11.000 Danir) í
óhemjustóru landi (2,2milljónir
ferkm.) mun að sjálfsögðu ger-
samlega kaffærast ef slíkt næði
fram að ganga.
Til dæmis gerir EBE-fram-
kvæmdastjórnin í Brussel nú
þegar tilkall til grænlensku fisk-
veiðilögsögunnar, jafnvel löngu
áður en aðlögunartími Græn-
lands er útrunninn. Útgerðar-
auðvaldið í mörgum EBE-lönd-
um sækist eftir að beina tog-
urum sínum á hinn auðugu fiski
mið Grænlands. Það er augljóst
að hið sama muni gerast á
mörgum öðrum sviðum efna-
hagslífsins og afleiðingarnar
verða ekki einungis arðrán á
auðlindum og íbúum landsins,
heldur munu kapítalskir fram-
leiðsluhættir festast enn frekar í
sessi og vaxa fiskur um hrygg.
Eftir þessu mun þá fara lítið
fyrir Inúítum á Grænlandi og
menningu þeirra.
Frá upphafi síðari heimstyrj-
aldar hafa Bandaríkjamenn
haft herstöðvar á Grænlandi og
1949 tóku Danir að sjálfsögðu
þáverandi nýlendu sína með sér
inn í NATO. Auk þess er Græn-
land skilgreint sem svæði innan
Ríó-samningsins frá 1947 sem
veitir Bandaríkjunum rétt til
íhlutunar í innri málefni við-
komandi landa telji þau öryggi
sínu ógnað.
Alþjóðleg efnahags- og stjórn
mál ráðast í æ ríkari mæli af fjöl-
þjóða auðhringum. Efnahags-
bandalag Evrópu og NATO eru
að mestu leiti útibú þessara fjöl-
þjóða auðhringa. Vegna þess er
það greinilegt að barátta fyrir
sjálfstæðu og óháðu Kalaatdlít-
núnaat felur í sér baráttu gegn
grænlenskri aðild að EBE og
NATO.,
Bæði Ínúít Ataqatígíít og stór
meirihluti í Síúmút vilja að
Grænland gangi úr EBE að
fenginni heimastjórn. Atassút er
á hinn bóginn eindregið fylgj-
andi áframhaldandi aðild.
Þrátt fyrir ýmsa styrki úr
EBE-sjóðum, sem líka ^ eru
veittir í áróðursskyni, telja Inúít
Ataqatígíít og Síúmút að
Kalaatdlít-núnaat standi langt-
um betur að vígi utan við EBE
þar sem þá einnig verður hægt
að semja sérstaklega í hverju ein
stöku tilviki ef landsstjórnin
telur ástæðu til.
Síúmút, og þó sérstaklega
Ínúít Ataqatígíít, krefjist úr-
sagnar Kalaatdlít-núnaat úr
NATO og þess að bandarísku
herstöðvarnar verði lagðar
niður. Þetta mál er þó enn ekki
komið almennt á dagskrá í
grænlenskum stjórnmálum, úr-
sögn úr EBE stendur hinsvegar
efst á blaði, enda ergreinilegt að
heimastjórnin verður að öðrum
kosti að engu gerð.
Síúmút og ínúít Ataqatígíít
eru báðir andheimsvaldasinn-
aðir vinstri ílokkar sem einnig
munu vinna að sósíalskri um-
sköpun grænlenska þjóðfélags-
ins. Að vísu notar Síúmút ekki
þetta hugtak eins og Ínúít
Ataqatígíít gera ófeimnir, en
það er þó ljóst að stærsti stjórn-
málaflokkur Kalaatdlít-núnaat
stefnir í þessa átt. Ástæðan fyrir
því að Síúmút vill ekki nota
hugtakið „sósíalísmi" um stefnu
sína er e.t.v. að finna í ósk þeirra
um að finna raunverulegargræn
lenskar lausnir á þeim vanda-
málum sem Kalaatdlít-núnaat
hefur við að glíma. Hinu er ekki
að leyna að manni finnst eima
svolítið af „barnasjúkdómi
kommúnísmans" (Lenin) hjá
fnúít Ataqatígiit þegar skoðað
eru ýmis atriði stefnuskrár
þeirrar. Þeir deila á hinn bóginn
mikið á Síúmút fyrir að vera
„borgaralegur flokkur". Við
hér á landi skulum ekki leggia
frekari dóm á þetta heldur að
svo stöddu einungis óska fram-
farasinnuðum íbúum Kalaatd-
lít-núnaat að þeir - þrátt fyrir
nauðsynlegar hugmyndafræði-
legar deilur - beri gæfu til að
standa saman um að leiða hin.
mikilvægu sameiginlegu stefnu •
mál til sigurs.
24. apríl 1979
Ole Lindquist.
Framtíðin?
Hvetjum alla félagsmenn
okkar til að taka þátt í
hátíðahöldum verkalýðs-
félaganna 1. maí.
STJÓRN IÐJU, félags verksmiðjufólks
Akureyri
TILKYNNING
um aðstöðugjöld á Akureyri
Samkvæmt heimild í 5. kafla laga nr. 8/1972, um
tekjustofna sveitarfélaga, samanber reglugerð nr.
81/1962, um aðstöðugjöld, hefur bæjarstjórn
ákveðið að innheimt skuli aðstöðugjald í kaup-
staðnum á árinu 1979, samkvæmt eftirfarandi
gjaldskrá:
0,33% af rekstri fiskiskipa og flugvéla.
0,65% af rekstri verslunarskipa og af fiskiðnaði.
1,0% af hvers konar iðnaðarrekstri öörum.
1,3% af öörum atvinnurekstri.
Akureyri 17. apríl 1979
Skattstjórl Norðurlandsumdæmis eystra
Aðalfundur
Félags verslunar og skrifstofufólks á Akureyri og
nágrenni verður haldin í Sjálfstæðishúsinu (litla
sal) laugardaginn 28. apríl kl. 2 e.h. Venjuleg aðal-
fundarstörf.
Stjórnln
H.F. Eimskipafélag ísiands
AÐALFUNDUR
Aóalfundur H.f. Eimskipafélags íslands verður
haldinn í fundarsalnum í húsi félagsins í Reykjavík
miðvikudaginn 23. maí 1979 kl. 13.30.
Dagskrá:
1. Aðalfundarstörf samkvæmt 13. greln samþykkta
félagsins.
2. Tillögur til breytinga á samþykktum félagsins
samkvæmt 15. grein samþykktanna.
3. önnur mál, löglega uþþ borin.
Aögöngumiðar áð fundinum veröa afhentir hlut-
höfum og umboösmönnum hiuthafa á skrifstofu
félagsins, Reykjavík, 16-21.4X181.
Rtaykjmrik, 31. mars 1979
Stjómin