Morgunblaðið - 16.11.2009, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2009
Leikskólar lenda í
niðurskurði
FRÉTTASKÝRING
Eftir Sigurð Boga Sævarsson
sbs@mbl.is
L
engra sumarleyfi og færri
afleysingaráðningar eru
meðal þeirra leiða sem
leikskólaráð Reykjavík-
urborgar skoðar nú til að
mæta kröfum um niðurskurð í leik-
skólastarfi í borginni. Við gerð fjár-
hagsáætlunar er hvarvetna gerð rík
krafa um sparnað. Hvað áhrærir leik-
skólana, sem 6,6 milljörðum króna er
varið í árlega, er hagræðingarkrafan
220 milljónir, sem gerir 3,3% af rekstr-
arkostnaði leikskólanna eða rúm 2% af
heildartekjum. Heildarhagræðing á
sviðinu er 5,57% eða 580 milljónir.
Rekstur um 35% leikskóla borg-
arinnar hefur verið samkvæmt þessu
en vinna fer að hefjast við að ná þessu í
heild, segir Ragnar Sær Ragnarsson,
formaður leikskólaráðs Reykjavíkur.
Sparað í yfirstjórn
„Við stefnum að því að draga úr
yfirstjórn og þjónustu, sem kemur síð-
ur við leikskólana. Við erum að skoða
lækkun á þjónustutryggingu og öðru
sem liggur hjá sviðinu auk hugmynda
um að vistun nýrra barna verði að
hausti, og að hætta þá með sum-
arráðningar. Þannig sparast 360 millj-
ónir króna á ári. Þannig ætlum við að
ná sparnaðinum fram að mestu leyti,“
segir Ragnar Sær.
„Útgangspunkturinn hjá okkur er
sá að fastráðnu starfsfólki verði ekki
sagt upp né heldur verði launakjörum
þess raskað. Raunar tel ég ekkert í
þessum niðurskurðartillögum okkar
vera ógn við rekstur leikskólanna. Þeir
verða sem fyrr flaggskipið í þjónustu
borgarinnar.“
Háskólafólki fjölgar
Ragnar Sær telur raunar mikilvægt
að halda ýmsum jákvæðum punktum í
starfsemi skólanna sérstaklega til
haga. Leikskólakennurum og starfs-
fólki með háskólamenntun hefur fjölg-
að um 10% á milli ára og er það nú
57% alls starfsliðsins. Er það í fyrsta
sinn sem fagfólk er fleira en leiðbein-
endur og annað starfsfólk. Stöðugleiki
í starfsmannahaldi er meiri en nokkru
sinni áður.
Þá eru nú 98% stöðugilda á leikskól-
unum mönnuð en til skamms tíma var
hlutfallið um 94%. Þetta skapaði svig-
rúm til að taka inn alls 250 börn til við-
bótar, sem er ígildi þess að þrír nýir
leikskólar hafi verið teknir í gagnið nú
í haust. Þá eru leikskólagjöld lægri í
Reykjavík en annars staðar og systk-
inaafsláttur veittur.
Hræðsla meðal foreldra
„Ég hef skynjað talsverða hræðslu
og óvissu meðal foreldra vegna fyr-
irhugaðs niðurskurðar,“ segir Ólöf
Kristjánsdóttir, sem fer fyrir grasrót-
arhópnum Börnin okkar – samtök for-
eldrafélaga leikskóla í Reykjavík, auk
þess sem hún er áheyrnarfulltrúi í
leikskólaráði.
„Foreldrar fá mjög misvísandi svör.
Sums staðar stendur til að færa fólk til
í starfi og eðlilega bera foreldrar kvíð-
boga fyrir því að slíkt komi niður á
gæðum skólastarfs. Því er mjög nauð-
synlegt að við fáum skýrari svör og
eitthvað handfast sem hægt er að taka
afstöðu til. Sem stendur erum við svo-
lítið í lausu lofti,“ segir Ólöf sem telur
mjög til eftirbreytni að nálgast eigi
málið og finna bestu leiðirnar í nið-
urskurði með sameiginlegu starfi og
nálgun stjórnmálamanna, starfsfólks
leikskólanna og foreldra.
Ljósmynd/Heiddi
Líf á Laufásborg Skera á niður um 580 milljónir í starfi leikskóla borgarinnar
á næsta ári. Reynt verður eftir föngum að þyrma beinu starfi skólanna.
Um 580 millj. kr. niðurskurður er
áætlaður í starfi leikskólasviðs
Reykjavíkurborgar. Á skólunum
sjálfum er niðurskurðurinn 220
millj. kr. Ekki á að raska þjón-
ustu, að sögn, en foreldrar eru
kvíðnir.
FJÁRHAGUR leikskólanna í
Reykjavík er í mörgum tilvikum
þröngur. Dæmi eru um að ekki séu
til peningar til að kaupa lím til að
föndra og svigrúm til frekari
sparnaðar er lítið sem ekkert, segir
í fundargerð sameiginlegs fundar
foreldrafélags leikskólanna í
Reykjavík sem haldinn var á dög-
unum. Þar kemur fram að víða hafi
sérkennslustjórum verið sagt upp
og sérkennsla sé felld niður ef ein-
hver heltist úr lestinni vegna veik-
inda. Á tveggja til þriggja deilda
leikskólum hafi aðstoðarleik-
skólastjórum verið sagt upp og
deildarstjórum sé þá gert að rýma
fyrir viðkomandi. Í fundargerðinni
kemur fram að foreldrafélög hygg-
ist mótmæla fyrirhuguðum nið-
urskurði. Er vísað til leikskóla í
Danmörku þar sem samtakamáttur
hafi komið í veg fyrir niðurskurð.
EKKERT
LÍM
››
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Ríkisstjórninheldur þvíekki lengur
fram að samning-
urinn um Icesave
sé góður fyrir ís-
lensku þjóðina. Og talsmenn
hennar vilja helst að tilkynning
Steingríms J. Sigfússonar um
að samningurinn væri „glæsi-
legur“ sé þurrkuð út úr minni
manna. En eftir að hörfað var
úr vígi glæsisamningsins og því
næst úr vörn fyrir góða samn-
inginn og yfir í vörn fyrir
hræðilegan samning sem við
getum lifað með þurfti að
smíða nýjar forsendur fyrir
samþykkt hans. Þær urðu að
þjóðin neyddist til að sam-
þykkja samninginn. Fyrst var
því haldið fram að stjórn Sjálf-
stæðisflokks og Samfylkingar
hefði í óðagoti hrædd eftir
„hrun“ skuldbundið þjóðina til
að borga. Það heyrist æ sjaldn-
ar, enda ekki hægt að finna því
stað og að auki engin heimild
frá Alþingi til slíkrar skuld-
bindingar.
Orð Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur í athyglisverðu við-
tali í síðustu viku á SkjáEinum
gera enn flóknara en fyrr að
hafa fyrri stjórn sem skálka-
skjól lengur hvað þetta varðar.
Þá var hrakist í að halda því
fram að Alþjóðagjaldeyrissjóð-
urinn vildi ekki ljúka sínum
endurskoðunum og lánveit-
ingum í framhaldinu nema Ice-
save væri tryggilega hengt um
háls Íslendinga. Þessu neitar
framkvæmdastjóri sjóðsins í
bréfi til Gunnars Sigurðssonar
leikara. Það segir meira en
flest annað um hvernig rík-
isstjórn Íslands hefur haldið á
málinu að það þurfi bréfaskipti
af því tagi til að greina stöðuna
á milli Íslands og AGS.
Strauss-Kahn segir í bréfinu til
leikarans að
tengslin við Ice-
save megi rekja til
krafna okkar nor-
rænu bræðraþjóða.
Hinn 29. júlí
sagði Jón Sigurðsson, formað-
ur samninganefndar um Norð-
urlandalán, í viðtali við Rík-
isútvarpið: „Engin skilyrði
voru fyrir því í lánasamningum
við Norðurlöndin að Alþingi
samþykkti Icesave.“ Og tveim-
ur vikum síðar segir sjálfur
forsætisráðherrann, Jóhanna
Sigurðardóttir, í ræðu á Al-
þingi: „… það er alveg skýrt og
klárt að norrænu lánin eru ekki
tengd við Icesave.“ Nokkrum
vikum áður, hinn 2. júlí sl. þeg-
ar Steingrímur J. mælti fyrir
fumvarpinu um Icesve-
ábyrgðina, fjallaði hann um af-
leiðingar þess að hafna frum-
varpinu. Um þetta atriði sagði
hann: „Hvaða afleiðingar hefur
það? Það strandar öllu aðger-
ðaplaninu sem nú er unnið eftir
og snýr endurreisn íslensks
efnahagslífs, það strandar því
öllu. Það liggur fyrir, rækilega
skjalfest, að samstarfsáætl-
unin við Alþjóðagjaldeyrissjóð-
inn og afgreiðsla gjaldeyrisl-
ána þaðan strandar. Það liggur
rækilega skjalfest fyrir að
gjaldeyrislánafyrirgreiðsla frá
hinum Norðurlöndunum
strandar sömuleiðis.“
Hvernig er hægt að ætlast til
að Alþingi samþykki slíka klafa
á Íslendinga, þegar grunvall-
arforsendurnar eru í skötulíki?
Björn Bjarnason, fyrrverandi
ráðherra, gerir glögga grein
fyrir því á hve veikum grunni
Icesave-málið er reist í nýjasta
helgarpistli sínum. Sá pistill
hefur yfirskriftina „Metn-
aðarleysi við gæslu þjóð-
arhagsmuna“. Þar er ekkert of-
sagt.
Metnaðarleysi við
gæslu þjóðarhags-
muna}
„Alveg skýrt og klárt“
Barnavernd-armál hafa
verið nokkuð í
umræðunni að
undanförnu. Öll-
um má vera ljóst
að fáir málaflokk-
ar þar sem opinber yfirvöld
hafa afskipti af einstaklingum
eru snúnari en þessir. Sama
gildir um opinbera umræðu
um þau mál. Þar verður að
sýna mikla gætni, svo þeir
sem mest eiga í húfi, börnin
sem í hlut eiga, skaðist ekki
enn meir. Þegar mál komast
loks í kastljós fjölmiðla hefur
jafnan þegar gengið mikið á.
Sérfræðingarnir og nefnd-
irnar sem fara með úrskurð-
arvaldið verða að beita afli
sínu af hógværð og hlífð. En
hitt verður einnig
að sætta sig við að
í stöku tilfellum
eiga þeir aðilar
engan kost nema
vondan.
Í Bretlandi fer
nú fram umræða um hvort
ekki sé rétt að tryggja með
lögum að ekki aðeins for-
eldrar heldur einnig ömmur
og afar eigi rétt gagnvart
börnum. Slíkur réttur ætti
einnig að vera gagnkvæmur.
Að börnin sjálf eigi einnig sitt
lagalega tilkall til tengsla og
samskipta við lifandi forfeður
sína og formæður. Í flestum
tilvikum vilja fáir þeim betur
en það fólk. Er úr vegi að
skoða slík réttindamál einnig
hér á landi?
Hver er réttur afa og
ömmu? Og hver er
réttur barna til
þeirra?}
Óræddur réttur barna N
ú á að leggja nefskatt á alla sem fá
þá hugdettu að fljúga til Íslands.
Það er heiðarlegt af stjórnvöld-
um að leggja skattinn á fyr-
irfram. Þá hækka flugfargjöldin
og útlendingar geta einfaldlega ákveðið að fara
annað. Að vísu skila útlendingar, sem aldrei
koma til Íslands, ekki tekjum í ríkissjóð, sem var
víst tilgangur skattheimtunnar, en ekki er hægt
að hugsa fyrir öllu. En mikið er gott að nóg er til
af hótelherbergjum í landinu og að við eigum öfl-
ug flugfélög.
Til þess að greiða erlendar skuldir þjóðar-
búsins þurfa Íslendingar erlendan gjaldeyri. Og
í hvert skipti sem hagfræðingar ræða um
greiðslugetu þjóðarbúsins, þá nefna þeir útflutn-
ingsgreinarnar, orkuna og sjávarútveginn. Þær
raddir enduróma meira að segja í fjármálaráðu-
neytinu.
Í öllum áætlunum um viðreisn íslensks efnahagslífs, sem
ég hef rekist á, er gert ráð fyrir stóriðju og að Íslendingar
nýti orkuauðlindir sínar með sjálfbærum hætti. Þess vegna
er heiðarlegt af stjórnvöldum að taka af skarið um það, að
Ísland sé ekkert sérlega fýsilegur kostur í þeim efnum. Það
sé langt og flókið ferli að fá leyfi fyrir stórframkvæmdum og
að ferlið taki örum breytingum, sem engin leið sé að sjá fyr-
ir. Svo verði hagnaðurinn hvort eð er skattlagður eftir á,
þannig að afrakstur sé óviss, sem lofar víst ekki góðu þegar
fjárfest er til margra áratuga.
Það er líka heiðarlegt af stjórnvöldum að gera sjávar-
útveginum grein fyrir því strax, að óráðlegt sé að horfa til
langs tíma í fjárfestingum og rekstraráætl-
unum. Þegar lagt er frá bryggju ríkir fullkomin
óvissa um það hvaða fiskveiðistjórnarkerfi verð-
ur við lýði þegar komið er í land með aflann. Og
maður hefur á tilfinningunni, að íslenskum sjó-
mönnum líði eins og sjómanninum í Feneyjum,
sem tók alltaf mið af turninum á Markúsartorg-
inu þegar hann reri í land. Einn daginn sá sjó-
maðurinn engan turn þegar hann ætlaði í land,
turninn hafði hrunið á meðan hann dró netin, og
það varð til þess að sjómaðurinn gekk af vitinu.
Gott dæmi um óvissuna, sem markvisst er ýtt
undir, er útgerð hrefnuveiðimanna, sem ætluðu
að koma sér upp bækistöð á Akranesi með tug-
um starfsmanna. Þeim var gerð grein fyrir því
af stjórnvöldum að óráðlegt væri að ráðast í
fjárfestingar, þar sem óvíst væri að veiðar yrðu
leyfðar áfram, og ekkert varð af þessum ráða-
gerðum. En hrefnukjötið selst upp í verslunum og var ódýr-
asta kjötið á grillið í sumar – og það ljúffengasta.
Vonir voru bundnar við að olían á Drekasvæðinu ætti eft-
ir að bjarga fjárhagnum, nema þar hefur verið hætt við leit-
ina og er mér tjáð, að ástæðan geti vel verið sú, að skatt-
lagningardraumar ríkisins hafi verið of háir. Jafnvel
skattlagningin á áfenginu verður til þess að draga úr neyslu,
frekar en að fjölga aurunum í ríkiskassann, og nú heyrist
aftur af landabruggi.
Allt ber þetta að sama brunni. Hærri skattar draga úr
neyslu og breyta neyslumynstri. Þeir minnka kökuna, sem
alla dreymir um að stækki.
En þetta er hið nýja Ísland. pebl@mbl.is
Eftir Pétur
Blöndal
Pistill
Nýja Ísland I
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon