Morgunblaðið - 16.11.2009, Page 16

16 Umræðan MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2009
✝ Stefán Að-alsteinsson fæddist
á Vaðbrekku í Hrafn-
kelsdal 30. desember
1928 Hann lést á
hjúkrunarheimilinu
Eir 5. nóvember 2009.
Foreldrar hans voru
Ingibjörg Jónsdóttir, f.
1901, d. 1987 og Að-
alsteinn Jónsson, f.
1895, d. 1983. Stefán
ólst upp í hópi 10 systk-
ina. Systkini hans eru
Guðrún, f. 1923, d.
1999, Jóhanna, d. 1924,
d. 2007, Guðlaug, f. 1925, d. 1991, Jón
Hnefill, f. 1927, Sigrún, f. 1930, Að-
alsteinn, f. 1932, Ragnhildur, f. 1934,
d. 1939, Hákon, f. 1935, d. 2009, Birg-
ir Ásgeirsson, f. 1939, fóstursonur og
Ragnar Ingi, f. 1944.
Maki 1: 2. okt. 1954, Ellen Sætre, f.
1935 (skilin) . Foreldrar Karsten
Sætre, f. 1900, d. 1973 og Signe
Sætre, f. 1900, d. 1967 Synir þeirra: 1)
Gunnar, f. 1955, maki Kristín Rafnar,
f. 1955. Synir a) Bjarni, f. 1981 sam-
býliskona Graciete das Dore, sonur
Gunnar Kári, f. 2009, og b) Stefán
Björn, f. 1988. 2) Ragnar, f. 1957,
maki Íris Friðriksdóttir, f. 1960 (skil-
in). Börn Sóley, f. 1991, Bergsteinn
Gauti, f. 1993, og Axel Logi, f. 1996.
3) Stefán Einar, f. 1963, maki Ranie
Sahadeo, f. 1964. Börn Lára, f. 2002,
og Róbert, f. 2004. 4) Kjartan, f. 1964,
maki Nancy Stefansson, f. 1965. Son-
ur Adam Brendan, f. 2007 5) Halldór
Narfi, f. 1971, maki Masako Atake, f.
1965. Börn Nanna, f. 2003, og Lena, f.
2006.
Maki 2: 19. júní 1999, Erla Jóns-
dóttir, f. 1929. Foreldrar Ingibjörg
Benediktsdóttir, f. 1900, d. 1988 og
Jón H. Einarsson, f. 1895, d. 1963.
Börn með Guðmundi Bjarnasyni, f.
1930: 1) Bjarni, f. 1955, sambýliskona
Linda Harðardóttir, f. 31. júlí 1957.
Börn Erla Kristín, f. 1977, Guð-
mundur, f. 1986, Berg-
lind, f. 1988, Gabriella
Siv, f. 2003, og Eva
Lilja, f. 2005. 2) Hallur,
f. 1957, maki Jóna
Helgadóttir, f. 1954.
Börn Hallur Ingi, f.
1986, Tinna Björg, f.
1988, og Magnús Þór,
f. 1990. 3) Snorri, f.
1962, maki Bryndís
Kristinsdóttir, f. 1965.
Börn Snædís 19. des.
1988, dóttir hennar Ís-
old Orka Egilsdóttir, f.
2009, Sturla Snær, f.
1994, og Vordís Sól, f. 1997.
Stefán varð stúdent frá Mennta-
skólanum á Akureyri, þá búfræði-
kandídat frá Landbúnaðarháskól-
anum í Ási og lauk doktorsprófi frá
tölfræðideild Edinborgarháskóla
1969 með ritgerð um erfðir sauð-
fjárlita en þær erfðarannsóknir eru
þekktar víða um heim.
Hann var framkvæmdastjóri Nor-
ræna genabankans fyrir búfé 1991-
1996, áður deildarstjóri við Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins 1970-
1991, tölfræðiráðgjafi og háskóla-
kennari. Stefán skrifaði fræðibækur
fyrir börn og fullorðna og tvær
barnabækur. Liggur eftir hann fjöldi
fræðiritgerða auk greina um þjóð-
félagsleg efni.
Hann var virkur við félagsstörf,
m.a. í Félagi ísl. náttúrufræðinga,
Biometric Society og American
Genetic Association og félagi í Rótarý
þar sem hann var Paul Harris-félagi.
Stefán var sæmdur riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu og fékk
viðurkenningar, m.a. úr Verðlauna-
sjóði Ásu Guðmundsdóttur Wright.
Ritstörf hans fengu ýmsar viðurkenn-
ingar, m. a. sem bestu fræðibækur
fyrir börn og unglinga.
Útför Stefáns fer fram frá Dóm-
kirkjunni í dag, 16. nóvember, og
hefst athöfnin kl. 13.
Ég var aðeins 18 ára gömul þegar
ég kom í fyrsta sinn á heimili þeirra
Stefáns og Ellenar, þá nýbúin að
kynnast Gunnari elsta syni þeirra
hjóna. Mér var tekið opnum örmum
og af mikilli hlýju. Óhætt er að segja
að þau tengdaforeldrar mínir hafi ætíð
viljað allt fyrir mig gera og fyrir það
þakka ég af heilum hug. Á heimilinu
var oft mikið fjör og þar gekk ýmislegt
á. Þar voru fjórir yngri bræður Gunn-
ars og ættingjar að austan dvöldu þar
gjarnan í bæjarferðum sínum. Starfs-
félagar Stefáns í hinum ýmsu verk-
efnum voru einnig tíðir gestir og við
stærsta eldhúsborð sem ég hafði séð
var margt rætt og oft mikið þrefað.
Veitingar voru alltaf fyrsta flokks og á
kvöldum var oftar en ekki gripið í spil
og teknar nokkrar „slemmur“. Á
fyrstu búskaparárum okkar hjóna var
þarna okkar annað heimili og þangað
sóttum við jafnt andlegt sem líkamlegt
fóður og leiðsögn.
Stefán var alinn upp austur á Jök-
uldal á miklu menningarheimili og
hafði lagt mikið á sig til að komast til
mennta. Fræðimennska var honum í
blóð borin og ætíð hans aðaláhugamál.
Ekkert var honum óviðkomandi og
hann var alltaf tilbúinn að tileinka sér
ný áhugaefni. Oft undruðumst við
starfsþrekið og eljuna þegar hann var
að kenna og leiðbeina þeim sem til
hans leituðu. En fleira hafði Stefán
erft úr föðurgarði. Smiður var hann
góður og hagmæltur.
Hjálpsemi og framtakssemi var
Stefáni einnig í blóð borin. Stæði eitt-
hvað til var nóg að hringja og við gát-
um reitt okkur á hjálp hvort heldur
sem var við barnapössun, lagfæringar
á húsnæði eða yfirlestur á því sem við
vorum að vinna við í það sinnið. Er
brúðkaup okkar Gunnars stóð fyrir
dyrum fór Stefán með Aðalsteini bróð-
ur sínum og ungum sonum beggja upp
á Eyjabakka og þar var skotið hrein-
dýr í veisluna. Oft hefur þessi saga
verið rifjuð upp og að henni hlegið en
eitt er víst kjötið reyndist afbragð og
veislan hin besta.
Er Stefán lét af störfum eftir ára-
tuga starf á RALA fluttust þau Ellen
til Noregs. Eldri sonur okkar, Bjarni,
eyddi mörgum sumrum hjá afa og
ömmu og á þaðan afar ljúfar og góðar
minningar. Þar lærði hann norsku og
dagarnir liðu við leik og strandferðir
með síungri ömmu og á kvöldin spiluð
þeir afi spilin sem spiluð voru á
löngum vetrarkvöldum á Vaðbrekku.
Þarna fékk Bjarni sína fyrstu launuðu
vinnu en hún fólst í því að lesa próf-
arkir að bókum sem Stefán var að rita
fyrir börn. Launin voru ekki af lakari
endanum, 5 krónur norskar fyrir síð-
una. Drengnum var nú um og ó og
sagði mér að auðvitað vissi afi að hann
hefði lesið þetta án þess að fá laun fyr-
ir en svona hefði hann viljað hafa það.
Er leiðir þeirra Ellenar skildi flutt-
ist Stefán aftur heim til Íslands. Það
var gæfa hans að stuttu síðar hitti
hann Erlu bekkjarsystur sína úr
menntaskóla en þessir endurfundir
leiddu til þess að í Valþjófsstað var
haldið veglegt brúðkaup sumarið
1999. Það var einstakt að fylgjast með
Stefáni og Erlu, þau nutu lífsins sam-
an, virtu og dáðu hvort annað, og við
áttum með þeim góðar samverustund-
ir sem við nú þökkum fyrir.
Síðustu árin voru Stefáni erfið er
minnið fór að svíkja og hugurinn, sem
áður flaug, var bundinn í viðjar sjúk-
dóms. Þá annaðist Erla hann af ein-
stakri ástúð og natni sem við munum
aldrei gleyma og seint fá fullþakkað.
Vertu sæll Stefán, hafðu þökk fyrir
samveruna og farnist þér vel á nýjum
stigum.
Kristín Rafnar.
Við kveðjum nú Stefán Aðalsteins-
on, þann merka mann.
Stefán kom inn í fjölskyldu okkar
fyrir um 10 árum síðan er hann kvænt-
ist móður okkar Erlu Jónsdóttur. Þau
höfðu alla tíð haldið kunningskap
ásamt öðrum skólasystkinum síðan úr
Menntaskólanum á Akureyri. Nú lágu
leiðir þeirra saman og myndaðist
skjótt mikill kærleikur og vinskapur
milli þeirra enda margt sem þau áttu
sameiginlegt. Stefán reyndist móður
okkar ákaflega vel og þau hvort öðru.
Hann var ákaflega kurteis og mikill
herramaður sem fór sér hægt og hafði
róandi og þægileg áhrif á umhverfi
sitt. Það var alltaf gott að leita til Stef-
áns enda var hann mikill vísindamaður
og vel að sér á svo mörgum sviðum,
víðlesinn og fróður. Mjög ánægjulegt
Stefán Aðalsteinsson
JA, NÚ lýgur þú,
Adolf! Hvort skyldi
standa tæpar bankinn
eða umrætt fyrirtæki?
Það er alveg með
ólíkindum hvað ágæt-
ustu menn sem taka
að sér forystuhlutverk
í LÍÚ eiga auðvelt
með að fyrirgefa sjálf-
um sér er þeir hefja
störf þar, nægir þar að
nefna Friðrik kunn-
ingja minn og nú síðast Adolf sem
segir þjóðinni blákalt að fyrirtæki í
sjávarútvegi hafi komist í vanda í
banka vegna fyrirhugaðrar fyrning-
arleiðar. Annað eins kjaftæði hef ég
ekki séð síðan ég las Vellygna-
Bjarna. Allir bankar í landinu eru á
hausnum og í eigu þjóðarinnar, þeir
eru það vegna þess að það voru
pólitískt kosnir smávitar sem seldu
annarri tegund vanvita og tóku sem
greiðslu hinn nýja gjaldmiðil sem
þeir kölluðu kúlulán. Þessi gjald-
miðill vex í Japan og í Mývatni og
kallast kúluskítur.
En sú staðreynd að LÍÚ-ískur
aðall á stóran hlut í því hvernig þeir
í félagi við áðurnefnda vanvita hafa
stolið bönkunum, rænt þá og sett
þjóðina á þann stað, 1943, þegar
hún barðist fyrir sjálfstæði sínu. Þá
hefði mér fundist að aðalfundur
LÍÚ 2009 ætti með reisn að slíta fé-
lagsskapnum og afhenda þjóðinni
fyrirtækin, flotann og aflaheimildir
möglunarlaust gegn því að þeir
yrðu ekki sóttir til saka fyrir hlut-
deild sína í aðför að krónunni.
Það hefði auðveldað stjórnvöld-
um, eins kjarklaus og þau nú eru,
endurreisn greinarinnar að nýju.
Því þrátt fyrir þjónkun stjórnvalda
alla tíð um sífelldar gengisfellingar
hefur það hvergi nægt
því greinin hefur alla
tíð sólundað öllu sem
hönd á festir og allt í
nafni hagræðingar.
Þá hefur útgerðin
leigt á hverju ári frá
sér veiðiheimildir svo
milljörðum skiptir og
aldrei greitt eina
krónu af því í skatta.
Fyrir nú utan leigu-
verðlagninguna sem
ávallt er það há að
þessi nýja stétt sí-
brotamanna á sviði fiskveiða nær
heldur ekki þeim launum úr góðum
afla að þeir fái þess notið að vera
greiðendur hárra samfélagsskatta
eins og þessar hetjur hafsins og
hermenn þjóðarinnar eiga að gera.
En þar sem helstu dyggðir nútíma-
þingmanna eru pólitískur aum-
ingjaskapur, svo vægt sé til orða
tekið, þá vil ég minna ríkisstjórnina,
sem að vísu er meðaltal þingheims,
á að nú er runnið upp það sama sem
1981-82. Sjávarútvegurinn að
drukkna í skuldum vegna brjál-
æðislegra fjárfestinga (þá rányrkju
togaraflotans, nú Íslandsræningj-
anna) og að sjálfsögðu í nafni hag-
ræðingar. Það þarf reyndar að fá
alþjóðlega þýðingu þessa orðskrípis
sem aldrei birtist okkur nema í and-
hverfu sinni.
1. Nú þarf að endurúthluta öllum
veiðiheimildum eftir sömu formúlu
og gert var í upphafi, þ.e.a.s eftir
þriggja ára veiðireynslu.
2. Bókfærðar skuldir grein-
arinnar vegna kvótakaupa skulu
deilast á þorskígildin eftir stöðlum
Fiskistofu.
3. Þessa aðferð skal viðhafa fyrir
hvert fiskveiðiár.
4-10. Forðast allt það sem á eftir
kom.
Sá afli sem ekki næst að veiða á
fiskveiðiárinu fer allur í nýliðapott á
sama gjaldi. Með þessu móti er
hægt að byggja alvöruatvinnugrein
sem tryggir sjómönnum atvinnu-
öryggi, alvöru laun, og heimabyggð-
um þeirra eftirsóknarverðar skatt-
tekjur, ef ekkert verður að gert
núna mun landflótti blasa við, því sá
Mammon sem hér hefur alist upp
mun einungis halda áfram að sví-
virða fjallkonuna og fella krónuna
(eins og úvaldir gjaldeyrisbraskarar
voru nú staðnir að af Seðlabank-
anum).
Nú hefur félagsmálaráðherra
greitt þjóðinni sitt vandarhögg með
því að skikka ungt og miðaldra fólk
sem keypti lýðskrumið til þess að
greiða sitt húsnæði að fullu og hálft
næsta hús líka. Því ekki virðist vera
hægt að afskrifa skuldir hjá sak-
lausu fólki því allt sem verður hægt
að ræna af saklausu fólki verður
notað í jarðarbætur á Tortola en
þar er allt sundurgrafið núna því
þangað fóru fjölmargir Íslandsræn-
ingjar og grófu þýfið en þeir voru
svo margir og þær voru svo örar
ferðirnar að aldrei greri á gröfunum
og var því mjög auðvelt fyrir þann
sem á eftir kom að hirða þýfi þess
sem á undan gróf og nú virðast allir
beina spjótum sínum að þeim sem
síðastur fór og virðist hafa hirt all-
an bónusinn, flatmagar nú úti í
haga með gamalt pálmafræ í fang-
inu.
Eftir Ólaf Benedikt
Þórðarson
» Sjávarútvegurinn að
drukkna í skuldum
vegna brjálæðislegra
fjárfestinga í nafni hag-
ræðingar.
Ólafur Benedikt
Þórðarson
Höfundur er skipstjóri.
LÍÚ-aðferðin
HJÚIN hefni-
gjörnu sem stýra rík-
isstjórninni, þau Jó-
hanna og
Steingrímur, eru sér-
kennilegt par svo að
vægt sé til orða tek-
ið. Allt frá því að þau
mynduðu vinstri-
stjórnina hina fyrri í
febrúar með aðstoð
Framsóknarflokksins
og síðan eftir kosn-
ingarnar í apríl síðastliðnum hafa
þau hjú ekki látið risavaxin verk-
efni aftra sér frá því, að hefna sín
á pólitískum andstæðingum. Meðal
annars gekk mikið á til að koma
Davíð úr Seðlabankanum, lögum
var breytt til að það mál gengi
upp hjá þeim hjúum, síðan var
staðan auglýst, mikið matsferli fór
af stað og viti menn, gamall
flokksbróðir Steingríms og höf-
undur misheppnaðrar pen-
ingastefnu Seðlabankans var ráð-
inn í stöðuna. Fagleg ráðning eða
hvað?
Miklar hreinsanir eiga sér stað í
stjórnkerfinu og öllum brögðum
beitt til að koma „sínu fólki“ að
kjötkötlunum og engu eirt.
Hvað hafa þessi hjú gert?
Það var ljóst að ærið verkefni
beið nýrrar ríkisstjórnar í vor.
Það þurfti að hugsa hratt og fram-
kvæma fljótt ef íslenskt samfélag
ætti að eiga sér viðreisnar von. En
það virðist vera að þessi hjú geti
aðeins framkvæmt einn hlut í
einu. Fyrst var það Evrópusam-
bandsumsóknin. Í kjölfarið urðu
Steingrímur og Vinstri grænir
Evrópusinnar. Þar næst var það
Icesave, en framgangur þess máls
hefur verið með ólíkindum. Við-
vaningar voru sendir til samninga
við Breta og Hollend-
inga. Þeim samningi
hafnaði Alþingi og aft-
ur var sest að samn-
ingaborðinu og eft-
irtekjur voru svipaður
samningur og sá sem
Alþingi hafði áður
fellt. Enn kom Stein-
grímur á óvart og full-
yrti að samþykkja
yrði Icesave-
samninginn en í jan-
úar síðastliðnum sagði
sá sami maður að Ís-
lendingar ættu aldrei að borga
Icesave!
Einn af lyklunum að endurreisn
íslensks efnahagslífs er að koma
fjárfestingum og framkvæmdum
aftur í gang og auka þar með at-
vinnu, sem eykur síðan tekjur ein-
staklinga og hins opinbera. En
hjúin hefnigjörnu eru nú aldeilis
ekki á þeim buxunum. Þau gerðu
svokallaðan stöðugleikasáttmála
við aðila vinnumarkaðarins, en
virðast nú hafa steingleymt inni-
haldi sáttmálans. Hvar eru áhersl-
urnar á nýsköpun? Spyr sá sem
ekki veit.
Ríkisstjórnin er á móti
framkvæmdum og framförum
Ríkisstjórnin öll er alveg sam-
stiga í því að koma í veg fyrir að
nokkrar framkvæmdir hefjist á
næsta ári og ekki fyrr en seint og
síðar meir. Þar fer fremstur í
flokki umhverfisráðherra, sem tef-
ur allar framkvæmdir eins og
hægt er. Hinir ráðherrarnir sitja
með hendur í skauti og halda að
peningar detti af himnum ofan eða
gjósi upp úr vösum skattborg-
aranna. Þetta er mjög sérkennileg
afstaða ríkisstjórnarinnar þar sem
tekjugrunnur ríkissjóðs byggist á
framkvæmdum í Helguvík,
Straumsvík, Hellisheiði, Búð-
arhálsi og Þjórsárvirkjunum. At-
vinnuleysi mun því enn aukast,
tekjurnar minnka og halli rík-
issjóðs verða enn meiri. Ef skulda-
söfnunin heldur áfram er hætt við
því að við munum enda í svipaðri
stöðu og Nýfundnaland forðum.
Stríð við aðila
vinnumarkaðarins
Samtök aðila vinnumarkaðarins
hafa verið að reyna að koma viti
fyrir ríkisstjórnina svo hún standi
við stöðugleikasáttmálann, en hafa
ekki haft erindi sem erfiði. Rík-
isstjórnin svarar með tillögum um
orku- og auðlindaskatta og hrekur
þar af leiðandi alla fjárfesta frá
fjárfestingum, sem byggjast á að-
gangi að nægilegri raforku. Nú
spáir Seðlabankinn 16% kaupmátt-
arrýrnun á næsta ári þó svo að í
þeirri spá sé gert ráð fyrir fjár-
festingum innanlands. Þar af leið-
andi verður minni velta í sam-
félaginu sem minnkar tekjur ríkis-
sjóðs af veltusköttum.
Ríkisstjórnin bætir gráu ofan á
svart með því að hækka skatta
sem rýrir ráðstöfunarfé ein-
staklinga, sérstaklega hjá ungu
fjölskyldufólki sem berst í bökkum
við að standa í skilum.
Hvað verður ef stöðnun og ráða-
leysi heldur áfram? Þessi rík-
isstjórn verður að víkja og það
strax!
Meira síðar?
Eftir Gunnar I.
Birgisson
Gunnar
I. Birgisson
» Atvinnuleysi mun því
enn aukast, tekj-
urnar minnka og halli
ríkissjóðs verða enn
meiri.
Höfundur er fyrrverandi bæjarstjóri
Kópavogs.
Hjúin hefnigjörnu