Skólablaðið - 01.05.1947, Blaðsíða 5

til mikils frama á þeirri braut, sem þeir hafa
þannig markað sér. Slíkir mnen nefnast al-
mennt snillingar, en þeir eru því miður mjög
sjaldgæfir, og er því óhætt að álykta, að hugð-
arefni flestra myndist fyrir tilverknað og
hvatningu þeirra aðstæðna, sem þeir búa við,
og þeirra uppeldisáhrifa, sem ómótað hugarfar
þeirra verður fyrir í æsku.
Það er vitað mál, að sá sundurleiti og stóri
hópur, sem stundar nám við Menntaskólann í
Reykjavík, hefur mörg og mismunandi áhuga-
mál. Menntaskólanemendur eru ekki steyptir
allir í sama mót, fremur en aðrir menn. Þó
verða nemendur fyrir allmiklum ósjálfáðum
og gagnvirkum áhrifum, bæði af stofnuninni
og af samfélaginu hver við annan. Einnig
verður það til að samtengja hugi þeirra og
gera hugðarefni þeirra sameiginleg, að þeir eru
allir á sameiginlegri þroskabraut. Þeir eru
menn, sem ganga menntaveginn, og vitundin
um það verður mjög til þess að efla og móta
hugðarefni þeirra og lífsviðhorf.
Menntaskólinn í Reykjavík er næstæðsta
menntastofnun þjóðar, sem búið hefur um ald-
ir við áþján og einokun, hallæri og hungur, en
hefur eftir langa, erfiða og fórnfreka baráttu
ekki aðeins endurheimt hið forna þjóðveldi og
frelsi sögualdarinnar, heldur einnig áunnið sér
alþýðufrelsi í nýrri mynd og eygir nú lang-
þráða möguleika til þess að koma á fót af-
kastamiklu atvinnulífi og blómlegri menningu.
I samræmi við það hefur eðli og innihald þessa
gamla skóla tekið stórfelldum breytingum.
Hann hefur breytzt úr fámennum embættis-
mannaskóla, er lagði alla megináhrezlu á forn-
málakennslu og útskrifun stúdenta, sem ætl-
uðu að verða prestar eða konunglegir embætt-
ismenn, í margfalt fjölmennari skóla, er út-
skrifar sem stúdenta áhugasama og kjark-
mikla menn, sem áforma að leggja stund á hin
margvíslegustu tæknilegu og vísindalegu við-
fangsefni til þess að vera færir um að svipta
álagaham áþjánar og getuleysis að fullu og
öllu af þjóð sinni. Þar sem það þótti áður hin
mesta goðgá og þótti jafnvel bera vott um leti
og ómennsku, ef aðrir en synir embættis-
manna og auðugra gengju hinn gullna mennta-
veg, hefur hina síðari áratugi verið síaukin að-
sókn sona og dætra alþýðunnar að mennta-
skólunum báðum, sem og öðrum menntastofn-
unum landsins. Margir þeirra hafa kynnzt
kröppum kjörum og hafa átt við fjárhagslega
örðugleika að stríða til þess að geta aflað sér
menntunar. Slíkir menn sjá það af raunsæi
sínu, að þjóðinni er þörf nýrra starfskrafta á
fjölmörgum sviðum. Þeir ásetja sér því flest-
ir að brjóta tækni og hagrænum vísindum
braut inn í landið, samhæfa tæknina íslenzk-
um staðháttum og vinna á ýmsan hátt að fé-
lagslegum endurbótum og aukinni velmegun.
Aukin menntun er árangur hins íslenzka
þjóðfrelsis og jafnframt þroskaskilyrði þess. I
samræmi við þennan jarðveg frelsis og fram-
fara áhuga eru menntaskólanemendur yfirleitt
börn sinnar samtíðar, frjálslynd, glaðvær,
skemmtanafús og listelskandi. Þessi börn sam-
tíðarinnar og framtíðarinnar hafa áhuga á öll-
um mögulegum og ómögulegum málefnum, allt
frá heimspeki og stjórnmálum niður í leikara-
blöð og Tarzanlestur og allt þar á milli. Þau
mynda sér skoðanir um alla heima og geima
og ræða þær á fundum sínum. Þau sækja
bókasöfn, leikhús, kvikmyndahús og dans-
leiki og skemmta sér vel, þau skoða listsýning-
ar og spreyta sig á því að þekkja í sundur
listastefnur, og þau stofna tónlistaráhugafélag,
og láta tónlistina flæða óhindraða sem straum-
elfi um hugi sína. Þau stunda íþróttir, tafl og
spil, og þegar kalt er úti, eru kraftarnir stælt-
ir í gangaslag eða bendu. Síðast en ekki sízt
eru allir uppfullir af fyndni og fjölmennta-
áhuga.
Eins og menn geta séð, er hér um fjölbreytt
og mörg gagnleg hugðarefni að ræða, og ég
efast ekki um, að meðal menntaskólanemenda
er margt gott mannsefni, og til þeir menn, er
verða munu prýðilega til foringja fallnir. Eg
held því, að mér sé óhætt að óska skólayfir-
völdunum og þjóðinni allri til hamingju og
heilla með fjölgáfaða og tápmikla æskufólk, og
ég vona, að þessum aðilum takist að búa gáf-
um þessa fólks þau þroskaskilyrði, að því tak-
ist að verða leiðandi afl í framfaraviðleitni
þjóðarinnar í framtíðinni. í þeirri einlægu von
kveð ég ykkur öll fyrir hönd dimittenta og bið
ykkur lengi og vel lifa.
SKOLABLAÐIÐ
5