Morgunblaðið - 22.12.2009, Qupperneq 35

Minningar 35
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 22. DESEMBER 2009
✝ Halldór Frið-riksson fæddist á
Látrum í Aðalvík 6.
maí 1918. Hann lést á
Heilbrigðisstofnun
Suðurnesja 16. des-
ember sl. Foreldrar
hans voru hjónin
Friðrik Finnbogason,
f. 23.11. 1879, d.
29.10. 1969, og Þór-
unn María Þorbergs-
dóttir, f. 16.9. 1884, d.
9.3. 1975. Halldór var
12. í röð 17 systkina.
Eftirlifandi eru
Bjarni, f. 1920, Þorbergur, f. 1923,
og Guðmunda, f. 1925.
Halldór kvæntist 24.4. 1943 Sigríði
Vilhelmsdóttur, f. 23.8. 1923. Sigríð-
ur er fædd og uppalin á Skarði í
Skagafirði en fluttist ung til Kefla-
víkur. Börn þeirra eru: Óla Björk, f.
13.6. 1943, hennar maður var Jó-
hann Oddur Gíslason, f. 28.5. 1945, d.
2.1.2008. Þau skildu. Sambýlismaður
hennar var Hallgrímur Gísli Fær-
seth, f. 1936, d 6.9. 2004.
Sigríður Björg, f. 7.9.
1944, hennar maður er
Kristján Sigurpálsson,
f. 25.4. 1943. Sævar, f.
11.3. 1947. Kona hans
er Susie Ström, f. í Fær-
eyjum 16.4. 1956. Þór-
unn María, f. 24.9. 1950.
Hennar maður er Axel
Jónsson, f. 5.3. 1950.
Barnabörnin eru 10 og
barnabarnabörnin eru
10 og 3 væntanleg á
nýju ári.
Halldór starfaði á sjó
frá unglingsárum. Lengi sem kokkur
á Mb. Ólafi Magnússyn og Mb. Ingi-
ber Ólafssyni. Síðar hóf hann störf
sem málari hjá Varnarliðinu á Kefla-
víkurflugvelli og fékk réttindi sem
sveinn í iðngreininni 62 ára gamall.
Útför Halldórs fer fram frá Kefla-
víkurkirkju í dag, þriðjudaginn 22.
desember 2009, og hefst athöfnin kl.
13.
Meira: mbl.is/minningar
Elsku pabbi minn. Þá er þrautun-
um þínum lokið. Þú varst algjör hetja
fram á síðasta dag. Ótal minningar
koma og allar eru þær ljúfar, því
pabbi var með skemmtilegan húmor
og áttum við vel saman. Eins og ég
sagði við þig stundum, við tölum bara
mannamál saman. Þú tókst oft mál-
stað minn þegar ég var unglingur.
Eitt sinn man ég eftir að vinkona mín
hringdi í mig og bað mig að koma
með sér út eftir kvöldmat, og
mamma sagði að það væri orðið of
framorðið. Þá sagðir pabbi „Láttu
ekki svona Sigga, leyfðu stelpunni að
fara“, alltaf ljúfur. Stundum þegar
maður var óþekkur sagði pabbi „Á ég
að gefa þér vink!“ Þá var maður svo
hræddur að maður þorði ekki að
anda. Þetta sýnir að hann hafði góð-
an aga á manni þrátt fyrir gæðin.
Fólkið hans pabba var stolt af sín-
um æskustöðvum við Aðalvík. Ég er
mjög ánægð að pabbi var búinn að
gefa mér myndina af gamla bænum
sem hann ólst upp í, sem hann fékk
eftir foreldra sína. Og hann var bú-
inn að merkja mér hana. Mun ég
varðveita hana fyrir næstu kynslóð.
Elsku mamma, ég votta þér og
okkur öllum samúð, við munum gæta
þín vel. Minning hans mun lifa.
Þín pabbastelpa,
Þórunn María.
Tíminn líður sem straumur í á. Nú
er hvíldarstundin komin hjá þér, góði
pabbi, og allur verkur í skrokknum
er farinn í burtu. Þú ert kominn til
Jesú pabba, eins og þeir í Færeyjum
segja. Þú varst góður faðir fyrir okk-
ur systkinin, góður afi og langafi.
Lífstré þitt stendur í fullum blóma og
það verður stærra eftir því sem árin
líða. Þú getur verið stoltur af þínu
lífstré. Öll börnin voru svo góð við
ykkur mömmu. Við yngri kynslóðin
gætum lært mikið af ykkur. Þið vor-
uð svo góð við hvort annað og eftir að
árin gerðust fleiri óx umhyggja ykk-
ar hvors fyrir öðru meira og meira.
Þið tókuð dansspor í hverri viku þeg-
ar góð harmonikkutónlist var í út-
varpinu. Sporin gerðust þyngri og
þyngri, en sama brosið og kærleik-
urinn hjá ykkur entist. Þið héldust í
hendur og funduð taktinn í dansinum
og lífinu. Lífsgleðin fylgdi ykkur
gegnum lífið. Afa og langafabörnin
voru svo góð við ykkur mömmu, og
þið höfðuð tíma fyrir þau. Á Smárat-
úni 7 hefur alltaf verið gestagangur.
Fólkið kemur aftur þangað sem það
finnur sig vel. Núna seinustu árin
hafið þið hjálpast að við að prjóna
lopapeysur. Pabbi sá um lopann og
prjónaði stundum sjálfur og mamma
er enn í dag að prjóna peysur þó að
aldurinn sé orðinn hár. Pabbi var eft-
irsóttur í því sem hann tók sér fyrir
hendur. Hvort heldur það var sjó-
mennska, kokkarí, málning eða sem
afi og gestgjafi. Keflavík hefur nú
misst hluta af sinni gömlu bæjar-
mynd, en sagan af gamla reiðhjólinu
lifir í greininni í Faxa sem kom út
daginn áður en þú kvaddir.
Kveðja frá Færeyjum,
Sævar, Susie og börn.
Tengdafaðir minn, Halldór Frið-
riksson frá Látrum í Aðalvík, er lát-
inn á nítugusta og öðru aldursári.
Dóri eins og hann var alltaf kallaður
var feginn kallinu eftir erfiðar þján-
ingar undanfarið ár.
Hann tók vel á móti mér þegar ég
kom inn í fjölskylduna fyrir um 40
árum síðan, það var gott að fá að
koma í mat hjá Dóra og Siggu, en ég
held að Dóri hafi oftar eldað, alla-
vega nú í seinni tíð. Hann var snilld-
arkokkur enda með margra ára
reynslu sem kokkur á bátum hér
fyrr á árum. Sögurnar sem hann hef-
ur sagt mér af sjónum eru líka lær-
dómsríkar Á þessum tímum vöru
ekki kælar eða frystar fyrir matvæl-
in um borð í bátunum eins og tíðkast
í dag, nei þeir höfðu aðeins bassa-
skýlið til að geyma mjólkina, kjötið
og þau matvæli sem þurfti að geyma,
svo að stundum var kjötið kannski
orðið aðeins of meyrt, svo að steik-
ingin tók ekki langan tíma. Allt
blessaðist þetta sagði hann og allir
voru sjómennirnir ánægðir með
matinn. Ekki nóg með það að Dóri
hafi verið góður kokkur, hann var
líka lista málari, vandvirkur og var
einn af þessum gömlu málurum sem
málningin entist hjá helst til of lengi.
Ég gleymi ekki þegar hann málaði
Heiðargarðinn fyrir okkur Þórunni,
hann hafði heilan vetur til þess, enda
bjuggum við á Laugarvatni á þeim
tíma svo hann gat gefið sér góðan
tíma til þess, þar átti meðal annars
máltækið við „lengi býr að fyrstu
gerð“. Við leyfðum honum algerlega
að ráða öllum litum, því við vissum
að fyrsta umferð skiptir mestu, við
gátum alltaf breytt um lit. Dóri sagði
alltaf að það væri ekkert að rúlla,
undirvinnan skipti mestu og það á
við fleira en málningu er ég viss um.
Ég hugsaði oft til Dóra í daglega lífi
okkar, hann hafði ekki bílpróf, hafði
aldrei skrifað ávísun en komst samt
mjög vel af. Það er því róandi að
hugsa til hans þegar stressið er
sundum að yfirkeyra mann. Dóri fór
allra sinna ferða, lengst af á hjólinu
sínu, en ég á Landcruisernum mín-
um, það er því mikil munur á kröfum
okkar hvað þetta varðar. Nú í seinni
tíð hefur heilsa Dóra farið versnandi
og hefur líkami hans ekki getað fylgt
huganum eftir, hann hefur samt
reynt eftir fremsta megni að halda
húsinu þeirra Siggu við. Oft vildi
hann ekki segja okkar frá því hvað
hann var að bauka, en gerði það af
veikum mætti, enda orðinn tæplega
92 ára gamall. 10 dögum fyrir andlát
hans kom Nonni okkar að honum þar
sem hann var uppi á stól að athuga
batterið í reykskynjaranum, hann
gafst aldrei upp. Mér hefur oftast
tekist að ná honum í heimsókn nú í
seinni tíð með því að bjóða honum í
mat, sem ég veit að hann hefur ekki
getað hafnað. Þarna er Dóri eins og
flestir aðrir, góður matur er manns-
ins megin. Ég lagði mig allan fram
og hann fór alltaf sáttur frá borði.
Kæri vinur, takk fyrir allt og allt,
far þú í friði og megi góður Guð
fylgja Siggu um ókomna framtíð.
Axel Jónsson.
Þegar ég kveð tengdaföður minn
Halldór Friðriksson, er mér efst í
huga þakklæti fyrir trausta vináttu.
Hann var af þeirri kynslóð sem fór
að vinna strax og aldur og geta leyfði.
Fyrri hluta starfsævinnar vann
hann við störf tengdum sjónum, mest
sem kokkur á fiskiskipum.
Ég hef heyrt frásagnir af þeim
störfum hans og veit að þau voru
unnin af mikilli kostgæfni. Því ber
vitni vinátta fyrrverandi skipsfélaga.
Eftir að hann kom í land nutum við
í fjölskyldunni og fjölmargir aðrir
hæfileika hans við pottana á Smára-
túninu.
Eftir að hann lauk störfum á sjón-
um og fór að vinna í landi lærði hann
málaraiðn og starfaði við það til
starfsloka. Hann var sannur fagmað-
ur á því sviði. Sjálfur naut ég verka
hans og leiðbeininga þegar ég byggði
mér íbúðarhús og sér verka hans enn
stað nærri 40 árum síðar. Þar sem
annars staðar býr lengi að fyrstu
gerð.
Afabörnin og langafabörnin voru
honum hugleikin og oft umræðuefni
á ævikvöldinu. Þó að erfið veikindi
síðustu æviárin tækju oft í var stutt í
brosið þegar yngsta kynslóðin kom í
heimsókn.
Nú hefur þrautum linnt.
Að leiðarlokum kveð ég góðan vin
og þakka hans hlut í því dýrmætasta
sem mér hefur hlotnast.
Kristján Sigurpálsson.
Þá er hann farinn yfir móðuna
miklu, á veiðilendurnar víðu, sá
gamli. Afi Dóri er kominn á annan
stað þar sem nógir veggir eru til að
mála, nógir pottar til að elda grjóna-
graut í og nógur lopi að vinda.
Þetta eru þau atriði sem við minn-
umst afa helst fyrir. Það er ekki
lengra síðan en í sumar sem hann
bograði með sköfu í hendinni yfir
stéttinni á Smáratúninu, því stéttin
þar þurfti að líta út eins og stofugólf
væri. Og hún gerði það. Það sem aðr-
ir hefðu flokkað sem pjátur og óþarfa
snurfus var standard hjá þeim
gamla. Það var honum mikilvægt að
viðhald hússins væri gott og hann
lagði metnað sinn í að svo væri. Alltaf
með spartlspaða og pensil á lofti, svo
lengi sem honum entist heilsa til.
Einstakt snyrtimenni.
Eldamennskan fylgdi afa alla tíð.
Hann var kokkur á bát í gamla daga
og margar sögurnar fengum við að
heyra um aðbúnaðinn og hvernig
þurfti að halda mjólkinni og kjötinu
óskemmdu þegar engir ísskápar
voru um borð. Þá voru aðrir tímar og
„sjómennskan var ekkert grín“ eins
og segir í einu laginu. Eldamennskan
fylgdi honum svo í land. Hann stóð
tímunum saman við pottana og þar
var sko eldað með hjartanu. Erfitt er
að ímynda sér Halldór Friðriksson
án þess að sjá fyrir sér steiktar fiski-
bollur og grjónagrautinn fræga, sem
margir segja þann besta í víðri ver-
öld – og nú kannski víðar, því auðvit-
að verður það hans fyrsta verk hin-
um megin að skella í einn
grautarpott.
Þegar þín er minnst er ekki annað
hægt en að tala um ömmu í sömu
andránni því þið voruð ein heild. Allt-
af saman og búin að vera við hlið
hvors annars í 68 ár. Þið höfðuð opið
hús fyrir alla, hvort sem það var fjöl-
skyldan, vinir eða fólk sem þið þekkt-
uð lítið. Þið tókuð öllum opnum örm-
um. Þegar við systkinin vorum
krakkar fórum við allaf suður um
páska til að hitta afa og ömmu og
frændfólk okkar. Það var alltaf mikill
spenningur að koma og vera á Smá-
ratúninu, fá að fara á háaloftið og í
miðstöðvarkjallarann, grafa upp
allavega dót og leika. Þannig er það
líka í dag, okkar börn gleyma sér í
spennandi dóti hjá langafa og lang-
ömmu. Við viljum þakka öll góðu árin
elsku afi. Við vitum að nú líður þér
vel.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlauztu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn,
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
(V. Briem.)
Hvíl þú í friði.
Halldór, Hildur og Klara.
Þessi einstaki maður, hann Hall-
dór Friðriksson, afi Dóri, er okkur
öllum sem eftir sitjum stórkostleg
fyrirmynd. Maður sem skuldaði aldr-
ei neinum neitt, var alltaf tilbúinn til
að hjálpa og var alltaf til staðar.
Smáratún 7 var okkar annað heimili,
okkar barnabarnanna og reyndar
ýmissa annara. Það var alltaf kátt á
hjalla á túninu. Ótrúlegasta fólk sem
kom þar við, allar stéttir þjóðfélags-
ins, þekkt listafólk, þingmenn, litlu
krakkarnir í hverfinu og alla vega
furðufuglar. Það komu allir við í litla
húsinu númer 7. Alltaf var heitt á
könnunni og eitthvað með því. Afi
eldaði, amma bakaði.
Ég man eftir því þegar ég var 5
ára og átti að fara í ballet í Njarðvík
en tíminn féll niður og mamma var
farin! Hvað var til ráðs að taka? Nú
auðvitað lallaði mín sér bara niður á
Smáratún, klukkutíma göngutúr, og
gömlu hjónunum brá auðvitað að sjá
litlu skottu, eina og kalda. Mér var
boðið heitt kaffi, 5 ára gamalli, og síð-
an þá hef ég verið mikil kaffikerling.
10 ára gömul ákvað ég að fá mér kött,
hana Snúllu, en eftir 2 vikur var það
ljóst að kötturinn gat ekki verið leng-
ur hjá okkur. Ég rölti til afa með tár-
in í augunum og auðvitað fékk ég
mitt í gegn. Snúlla köttur var að ná
öðrum áratugnum þegar hún dó, feit
og sælleg eftir áralangt dekur. Svona
var afi! Leikirnir upp á lofti, þegar
við frændsystkinin lögðum allt undir
okkur, og jafnvel dreifðum við úr
okkur í stofunni. Kóngaleikir, tísku-
sýningar og margt fleira. Og alltaf
mátti aumingja afi ganga frá eftir
okkur, en það gerði hann með bros á
vör eins og alltaf.
Þegar unglingaveikin fór að kræla
á sér þá var Smáratúnið mitt skjól og
þangað var alltaf hægt að leita. Afi
með sitt yndislega bros og alltaf var
maður velkominn. Grjónagrautur-
inn, steikti fiskurinn og rúgbrauð
með kæfu var kannski það sem er
mér efst í huga þegar ég hugsa til afa
í eldhúsinu. Það átti enginn mögu-
leika í afa þegar kom að þessum rétt-
um.
Mér þótti svo vænt um þegar mað-
urinn minn fór til hans á spítalann
fyrir stuttu og spurði hann hvernig
hann hafi það. Afi svaraði; ég get
ekkert lengur, tja nema brosað.
Þetta lýsti honum kannski best, létt-
lyndið, jákvæðnin og hugrekkið al-
veg fram á síðustu stundu. Hann var
sáttur við sitt, stoltur af öllum sínum
afkomendum og hikaði ekki við að
segja okkur það. Ég sendi ömmu
Siggu og allri fjölskyldunni innilegar
samúðarkveðjur.
Fanný.
Í dag kveðjum við elskulegan afa
minn. Í mínum huga áttir þú, afi
minn, að vera hér hjá okkur, á
Smáratúninu að eilífu. Það er erfitt
að gera sér grein fyrir því að þú sért
farinn. Með sorginni finn ég einnig
fyrir gleði vegna þess að þú fékkst að
vera heima fram að lokastundinni,
hjá ömmu, að bisa við daglegt líf og
hugsa um heimilið, garðinn, ömmu
og okkur öll.
Gömlu bernskuminningarnar
koma í hugann þegar ég hugsa til afa.
Eftir á að hyggja var þolinmæðin
sem hann sýndi okkur krökkunum
alveg ótrúleg. Við vorum oft mörg í
heimsókn í einu og alls ekki róleg að
leika okkur úti í horni. Það var allt
dregið fram, gömul föt, gamalt dót
og einnig gamlar vörur úr búðinni
sem hann og amma ráku við Smára-
túnið. Við fengum að leika okkur með
þetta allt, allt sett á hvolf og svo gekk
afi frá öllu þangað til næsta skipti
kæmi. Ég held að vísu að svona hafi
hann viljað hafa hlutina, hafa fjöl-
skylduna í kringum sig og ömmu sem
mest.
Það var alltaf mikill gestagangur á
túninu, alltaf verið að hella upp á
kaffi og baka eitthvað góðgæti. Við
krakkarnir munum þó örugglega
best eftir mjólkurgrautinum. Þetta
var enginn venjulegur grautur, ó nei,
það var nostrað við hann klukkutím-
unum saman. Ég man eftir því að
mamma gerði mjólkurgraut einstaka
sinnum og hann átti ekkert í graut-
inn hans afa. Það bara gerðist eitt-
hvað þegar að afi eldaði, kom eitt-
hvað fram sem enginn annar náði að
töfra fram.
Afi var dýravinur og ég veit ekki
hversu mörg gæludýr og önnur dýr
ég er búin að grafa í garðinum á
túninu. Afi og amma „geymdu“
marga kettina sem að okkur Fanný
langaði til að eiga en fengum ekki
leyfi hjá foreldrum okkar. Þá var
bara farið á túnið, rellað í smá stund,
felld nokkur tár og vitið menn þau
tóku við köttunum. Svona var þetta
bara, allt gert fyrir barnabörnin. Við
vorum heppin að eiga þig að.
Ég og Fanný gistum oft saman á
túninu og eina nóttina varð þessi
bragur til:
Elsku amma og afi.
Svo brosmild,
svo gjafmild þau eru,
amma okkar og afi.
Dagurinn hjá þeim snýst um mat,
prjónaskap, blóm eða þrifnað.
En þrátt fyrir það snýst hann einnig
um okkur, þau hafa alltaf tíma fyrir
okkur.
Allt sem þau eiga, hversu lítið sem
það er,
er í þeirra augum mjög verðmætt.
Skuld okkar við ykkur er stór,
en ást okkar til ykkar er enn stærri.
Vonandi getum við launað ykkur
umhyggjusemi ykkar í framtíðnni.
Við elskum ykkur af öllu hjarta.
Án ykkar væri lífið ekki nærri eins
líflegt og skemmtilegt og það er.
Ykkar Sigríður og Fanný,
6. mars 1992.
Ég á eftir að sakna þín mikið afi
minn en ég veit að þú fylgist með
okkur öllum og passar upp á okkur,
eins og alltaf. Þú veist að við hugsum
um ömmu og túnið, ég lofa því. Ég
bið að heilsa öllum.
Þín,
Sigríður.
Lífið hans afa var vinna. Að standa
fyrir sínu, og standa við sitt. Hann
var farinn að sinna heimilisstörfum 7
ára, sjómaður 14 ára og verksmiðju-
verkamaður 17 ára. Vinnustundirnar
í langri ævi urðu mjög margar. Hann
afi sinnti gestum, heimilisstörfum og
viðhaldi á sínu heimili fram á síðasta
dag. Áður en hann fór á spítalann,
fyrir rúmri viku, sótti hann jóla-
skrautið á háaloftið og festi allt á sinn
stað. En í sumar þurfti hann aðstoð
við að klára að mála gluggana að ut-
an. Þetta er alvöru fyrirmynd.
Og afi vildi standa við sitt. Þegar
hann flutti í nýtt hús á Smáratúni 7 í
Keflavík árið 1950 var flutt inn og svo
var framkvæmt eftir efnum og að-
stæðum. Gólfteppið stóð upprúllað í
bílskúrnum í talsverðan tíma. Bróðir
hans afa fór þá að reka á eftir því að
teppið færi á gólfið. En hann sagði að
það væri nú bara ekki hægt þar sem
víxillinn í kaupfélaginu væri enn
ógreiddur. Svona var nú hugsunin
þá.
Afi kenndi okkur, með fordæmi
sínu, að vinnan göfgar manninn.
Sælla er að gefa en þiggja. Það fann
hann, eins og við, þessa viku sem
hann lá á spítalanum. Það síðasta
sem hann sagði við mig, eftir að hafa
fengið þær upplýsingar að hann
stæði nú ekki upp úr þessari pest,
var: Ég ætla að fá að kyssa þig í síð-
asta skiptið, ég sé þig aftur hinum
megin. Trúin var sterk og án efa. Líf-
ið hans afa var ekkert auðvelt en
samt ekkert flókið. Enda lifði hann
sáttur og dó sáttur umkringdur sínu
fólki. Hann hafði alið upp góðan hóp
sem nú hefur tekið við. Við þurfum
að vanda okkur ef okkur á að takast
jafn vel og honum afa.
Jón.
Halldór Friðriksson HINSTA KVEÐJA
Elsku afi Dóri. Takk fyrir all-
ar góðu stundirnar.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Þín litlu langafabörn,
Þórunn Fríða,
Ívar Snorri, Jón Ágúst
og Matthías.