Ísfirðingur - 15.12.1976, Blaðsíða 8

8
ÍSFIRÐINGUR
Jens Hólmgeirsson:
Stofnun Seljalandsbúsins
og rekstur fyrstu árin
ÁRIÐ 1921 náði Alþýðu-
flokkurinn meirihluta í
bæj arst j órn ísaf j arðar.
Hann hélt þeim meirihluta,
nær óslitið, til 1950.
Fram yfir 1920 mátti
kalla að kyrrstaða og
framkvæmdaleysi ríkti í
bæjarmálum á Isafirði.
Meiri hluti bæj arstj órnar
virtist oftast vera undir
óbeinum áhrifum frá
kaupmannavaldi bæjarins,
en kjarni þess var Ásgeirs
verslun á ísafirði, sem
kallast mátti stórveldi í
atvinnurekstri og verslun
á norðurhluta Vestfjarða
og hafði þar útibú á all-
mörgum stöðum.
Um 1920 flytja tveir
menn til Isafjarðar, sem
fljótlega koma mjög við
sögu bæjarmálanna og
valda þar umtalsverðu um-
róti. Þetta voru þeir Vil-
mundur Jónsson héraðs-
læknir og Finnur Jónsson
póstmeistari, báðir AI-
þýðuflokksnienn.
Eftir bæj arstj ómarkosn-
ingarnar 7. jan. 1922, hafði
Alþýðuflokkurinn sjö full-
trúa af níu. I þessum
meirihluta voru, meðal
annarra ágætra manna,
þeir Vilmundur, Finnur og
Haraldur Guðmundsson
frá Gufudal, þá banka-
gjaldkeri á Isafirði.
Nú fór heldur betur að
færast fjör í bæjannálin.
Þótti mörgum frómum og
ráðdeildarsömum sálum
nóg um nýjungar og um-
rót bæjarstjórnarmeiri-
hlutans. Sumir andstæð-
ingar töldu þá byltingar-
menn, sem vildu umturna
þjóðfélaginu.
Aratugurinn milli 1920
og 1930, var talsvert við-
burðaríkur í bæjamiálun-
um á ísafirði. Skal það
helsta nefnt.
Stofnað var elliheimili
á vegum bæjarsjóðs, Var
það fyrst rekið i húsnæði
Hjálpræðishersins, en féklc
síðar gamla sj úkrahús
bæjarins til afnota, þegar
það losnaði.
Bæjarsjóður lcaupir svo-
kallaða Hæðstakaupstaðar-
eign fyrir kr. 300.000,-
Bæ j arbryggj an, sem
fylgdi með i greindum
fasteignakaupum, er end-
urbyggð.
Stórt og myndarlegt
sjúkrahús er byggt. Það
var tekið í notlcun á miðju
ári 1925. Samþykkt að
bæjarsjóður eigi hlut að
sundlaugarbyggingunni i
Beykjanesi i félagi við
N.lsaf j arðarsýslu.
Ný hafnarreglugerð sam-
in og sett. Undirbúningur
hafinn að virkjun Fossár í
Engidal. Siðar, 1929, er
samþyklct að virkja ána,
til ljósa, suðu, iðnaðar og
hitunar í félagi við Eyrar-
brepp. Var þá byrjað á
vegagerð í Engidal i því
augnamiði.
Hafnarsj óður Isaf j arðar
lcaupir (1927) Neðsta
kaupstaðareignirnar fyrir
kr. 135.000,00. Meginhluti
þessarar eignar var svo
síðar leigður Samvinnufél-
agi Isfirðinga.
1927 er samþykkt að
stofna og reka lcúabú á
Seljalandi og bálfri Tungu,
en þessar jarðir voru þá
orðnar eign Isafjarðar-
kaupstaðar.
Seint á þessu sama ári
lcaus bæj arstj órnin þriggj a
manna nefnd til að gera
tilraun til að stofna út-
gerðarfélag með samvinnu-
sniði. Árangur af þessu
varð stofnun Samvinnu-
félags Isfirðinga, sem mjög
kom við sögu í atvinmulífi
bæjarins um margra ára
slceið og reyndist ómetan-
leg bjálparhella í barátt-
unni við atvinnuleysið.
1928 samþykkir bæjar-
stj órn bæj arábyrgð fyrir
Samvinnufélagið, að upp-
bæð kr. 200.000,- vegna
kaupa á fimm vélbátum
frá Noregi og Svíþjóð að
stærð 37-40 smál. A næsta
Seljalandsbúið.
ári eru svo keyptir tveir
bátar í viðbót.
1929 samþyklcir bæjar-
stjórn að slcora á Alþingi
að breyta kosningarlögum
til bæjarstjórna í þá átt,
að kosningaréttur miðist
við 21 árs aldur og að þeg-
inn sveitastyrkur svifti
menn elclci lcosningarétti.
Hér læt ég lolcið upp-
talningu um framkvæmdir
og samþykktir bæjarstj.
Isafjarðar á þriðja áratug
þessarar aldar. Er þó
margt frásagnarvert ótalið.
Vitað er, að mörg af þess-
um nýmælum Alþýðu-
flokksfulltrúanna í bæjar-
stjórninni, mættu miklum
og snörpum andmælum
bæði í ræðu og riti. En það
er önnur saga, sem eklci
verður ralcin bér.
Verður nú vilcið að kúa-
búi bæjarins, en ég veitti
því forstöðu frá byrjun og
til janúarloka 1935.
Elcki er vitað hvenær
Iiugmyndin um kúabú á
vegum ]>æj arins slcýtur
f>Tst upp kollinum.
Elsta heimild, sem ég
befi fundið um þetta mál,
er frétt í blaðinu Skutull
á Isafirði í febrúar 1924.
Þar er frá því sagt, að
Sigurður Sigurðsson ráðu-
nautur Búnaðarfélags Is-
lands, hafi 11. febrúar
baldið fyrirlestur um
mjólkurmálin á ísafirði.
Taldi ræðumaður, að dag-
leg mjólkurneysla þurfi til
jafnaðar, að vera hálfur
lítri á mann, en á Isafirði
nái mjólkurneyslan tæp-
lega helmingi þess magns.
Til þess að bæta úr þessum
mjólkurskorti, bendir
ræðumaður á að bærinn
noti jarðeignir sínar til
þess að reisa og relca á
þeim kúabú, og kaupi
fleiri jarðir í því skyni ef
þörf reynist.
Skutull fagnar þessari
hugmynd Sigurðar. Hinn
8. ág. 1925 birtir Skutull
samanburð á mjólkurverði
i nolckrum tilgreindum
Gleðileg jól! Fnrsælt komnndi
ór! ^ x...
Þökkum -f.Ajr
viðskiptin
BRUNABÓTAFÉLAG ÍSLANDS
*: ísafjaröarumbo'ö Aöalslræli 22 — Simi 3164-