SunnudagsMogginn - 05.06.2011, Qupperneq 24

24 5. júní 2011
B
réfritari gerði þrjár atlögur að því að
verða reykingamaður. Í menntaskóla var
reynt við sígaretturnar en þær og hann
náðu ekki saman og var það ekki ein-
göngu sígrettunum að kenna. Á fyrstu árum í há-
skóla var aftur reynt og nú var það pípan og hafði
verið fjárfest í tveimur áður en gefist var upp.
Ástæðan fyrir píputilrauninni var örugglega sú að
bréfritara langaði til að vera gáfulegur og þar sem
verulega vantaði upp á það var pípunni stungið inn
í andlitið. Nú eru það þrír hálfir vindlar á ári sem
látnir eru duga og einn þeirra er notaður til að
kveikja upp í flugeldinum á gamlárskvöld. En eins
og honum frægari menn þá reykir undirskrifaður
ekki oní sig við þessi sjaldgæfu tækifæri.
Umfeðmingur almennings
Samkvæmt þeim tillögum sem opinberir for-
ráðamenn okkar, ríkisvaldið, umfeðmingur al-
mennings, hafa gert væri sjálfsagt hægt að þeim
breytingum loknum að fá að kaupa þessa þrjá
vindla í apótekinu, eftir að komið væri vottorð frá
lækni sem staðfesti að kaupandinn hefði reynt
tvisvar að hætta að reykja. Að vísu hafði sá í þessu
tilviki a.m.k. tvisvar reynt að byrja að reykja, en
læknirinn hlýtur að horfa í gegnum það misræmi
þegar svo mikið er í húfi. Ómögulegt er að neita því
að snöggtum betra er að koma á veitingahús sem
laus eru við tóbaksreyk, jafnvel „ilm“ eftir fyrrver-
andi tóbaksreyk. Rökin sem notuð voru gagnvart
veitingasölum snerust um skaða af óbeinum reyk-
ingum, bæði gagnvart kúnnum og starfsmönnum.
Gild rök á móti voru þau að láta starfsmenn og
gesti ráða því hvort þeir vildu vera í reyknum eða
ekki. Hvað sem þeim prinsippum líður þá er sjálf-
sagt obbi fólks feginn því að geta starfað og notið
matar í reyklausu umhverfi. En geðslegra hefði
verið ef koma hefði mátt slíku í kring í nægj-
anlegum mæli án allsherjar valdboðs. En þau voru
einkum byggð á því að þar sem að reykingar eins
væru ekki aðeins skaðlegar fyrir hann sjálfan held-
ur með óbeinum en mælanlegum og sönnuðum
hætti einnig fyrir aðra mætti almannavaldið grípa
inn í með valdi og refsingum yrði því valdi ekki
hlýtt. Þess vegna var nef- og munntóbakið skilið
eftir utan við það svið sem refsivöndurinn náði til.
En nú er seilst þangað og þá eru næstu röksemd-
irnar tíndar upp úr skúffunum sem hentugt þótti
að hafa lokaðar í fyrstu atrennu. Þær lúta að þeim
kostnaði sem nef- eða munntóbaksmaðurinn
veldur almannakassanum með því að eyðileggja
eigin heilsu og nota svo heilbrigðisþjónustuna til að
lappa upp á hana.
Hvar eru þá mörkin?
En þegar þarna er komið er brautin orðin hál. Því
þótt sönnunarfærslan sé sjálfsagt fær fyrir slíkum
málatilbúnaði þá myndi hún taka með sama hætti
til margs annars sem mannfólkið tekur sér fyrir
hendur og opna fyrir óendanleg boð og bönn. Ekki
þarf að minnast á ofát sem mörg okkar eru sek um
þótt í mismiklum mæli sé. Sjálfsagt væri hægt að
flytja matvörurnar inn í apótekin og kaupandinn
yrði að standast vikt til að fá afgreiðslu. Eins má fá
Læknafélagið til að samþykkja að framvegis muni
meðlimir þess skrifa upp á smjör og beikon og vega
og meta hvort rítalín gæti gert viðkomandi átvagli
sama gagn. En það úrræði snýr þá eingöngu að
matvælum og augljóst er að það dugir skammt.
Hafa menn gert sér grein fyrir hve heilbrigðisþjón-
ustan þarf að punga út miklu fé vegna vaxtar
hestaíþróttarinnar og slysa sem þeirri áráttu fylgja?
Ekki þarf að tala um skíðaferðirnar. Auðvitað gæti
hjálpartækjabúðin tekið þungann af apótekunum
með þetta síðasta ef skíðamönnum yrði gert að
sækja skíðastafina þangað eftir að hafa fengið vott-
orð frá lækni um að þeir hafi tvisvar reynt að hætta
að renna sér en runnið jafnoft á rassinn með það.
Og síst má gleyma sólarströndum og sortuæxlum.
Auðvitað hefur efnahags- og viðskiparáðuneytið
burði til að létta þunganum af apótekunum vegna
þess þáttar, en það er eins víst að það sé eingöngu
tímabundið. Auðvitað gæti Seðlabankinn hlaupið
undir bagga og notað gjaldeyrishöftin til að tryggja
að einvörðungu fölir menn og litlausir fengju er-
lendan gjaldeyri og mætti þá miða við nærtækar
fyrirmyndir. En það er kaldhæðnislegt að stundum
er það einmitt góður árangur hins opinbera á einu
sviði sem skapar vandamálið á öðru. Þegar var búið
að koma reykingafólki í stöðu úrkasts, hangandi
fyrir utan vinnu- og veitingastaði í öllum veðrum,
hrakið og smáð, svo það líkist helst húsnæðisleys-
ingjum fátækrahverfa í stórborg, varð neftóbakið
bjargvætturinn. Nikótínið fann sér nýja leið. Og
hún vitnar ekki gegn sér eins og sígarettan forðum
og yfirvöld þurfa að komast ofan í notandann til að
ná lykt af ódæðinu af öryggi. Því er ófært að fá lög-
reglunni verkefnið og ekki duga apótekararnir í
þetta heldur. Þá er að banna framleiðsluna. Og
sjálfsagt eru til þeir menn sem virkilega trúa því að
það muni duga. Fólk tekur að sér að verða burð-
ardýr fyrir ókunnuga dópsala þótt þungir fangels-
isdómar hangi yfir því. Varla munu menn leggja til
að margra ára fangelsi liggi líka við því að smygla
tóbaksdós til landsins. En óneitanlegt er að til-
gangurinn er góður. Tilgangurinn helgar meðulin
og því er eðlilegt að mönnum verði hugsað til apó-
tekanna þegar úrræða er leitað.
Reykjavíkurbréf 04.06.11
Tilgangurinn helgar meðulin.
Látum því apótekin um þetta