Morgunblaðið - 04.12.2010, Blaðsíða 4

Sammála um aðgerðir en mikil
vinna framundan við útfærsluna
 60 þúsund heimili eru sögð geta notið góðs af
aðgerðunum sem samkomulag náðist um í gær
Morgunblaðið/Kristinn
Undirrita áformin Ráðherrar og fulltrúar lífeyrissjóða og fjármálastofnana skrifuðu undir viljayfirlýsingu um aðgerðir vegna skuldavanda heimilanna í Þjóðmenningarhúsinu í gær.
Guðmundur Sv. Hermannsson
Ómar Friðriksson
Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra seg-
ir að um 60 þúsund heimili muni með beinum
hætti njóta góðs af aðgerðum sem sam-
komulag sé um vegna skulda- og greiðslu-
vanda heimilanna. Viljayfirlýsing var undir-
rituð í Þjóðmenningarhúsinu í gær en ganga á
formlega frá því um miðjan desember.
Forsvarsmenn lífeyrissjóðanna sögðu við
sama tækifæri að aðgerðirnar, eins og nú er
gert ráð fyrir að þær verði, kalli ekki á skerð-
ingu lífeyrisréttinda sjóðfélaga.
Taldar kosta um 100 milljarða
Áætlað er að aðgerðirnar kosti um 100 millj-
arða króna, þar af bera bankar og fjármála-
stofnanir um 2/3 og lífeyrissjóðir og Íbúða-
lánasjóður um þriðjung.
Alls standa 14 aðilar að samkomulaginu. Í
tilkynningum frá fjármálastofnunum í gær
kom fram að þær muni nú hið allra fyrsta út-
færa þessar leiðir og hvetja viðskiptavini sína
til að leita til síns lánveitanda um úrlausn sinna
mála. Bankarnir og önnur fjármálafyrirtæki
hafa um nokkurt skeið boðið upp á marg-
víslegar aðgerðir til að taka á skuldavanda
heimilanna, sem hefur m.a. leitt til þess að 22
milljarðar króna hafa verið afskrifaðir af
fasteignaveðlánum heimilanna.
Ein þeirra aðgerða sem grípa á til er sérstök
niðurgreiðsla vaxta af fasteignalánum í gegn-
um vaxtabótakerfið, sem á að gilda í tvö ár.
Um er að ræða almenna niðurgreiðslu, óháða
tekjum en hún fellur niður þegar hrein eign
skuldara er umfram tiltekin há mörk. Jóhanna
sagði að reikna mætti með að greiðslubyrði
heimila muni lækka vegna þessa um allt að
200-300 þúsund krónur á ári. Enn er þó eftir
að útfæra þessa aðgerð.
Kostnaðurinn við þetta nýja úrræði verður
allt að 6 milljarðar króna á ári hvort árið 2011
og 2012. Fram kom á fréttamannafundi í gær
að samtals næmu vaxtagreiðslur af íbúða-
lánum um 60 milljörðum króna á ári og því
væri um að ræða 10% af þeirri fjárhæð.
Jóhanna sagði stefnt að því, að þessi niður-
greiðsla kæmi til útborgunar ársfjórðungs-
lega.
Fram kom að ríkisstjórnin ætlar að leita
leiða til að fjármálafyrirtæki og lífeyrissjóðir
fjármagni þessi útgjöld.
Kostnaður banka og sparisjóða vegna þeirra
aðgerða, sem samið var um í gær og vegna
frumvarps um gengistryggð lán, sem nú er til
meðferðar hjá Alþingi, er um 90 milljarðar
króna. Þetta kom fram í máli Guðjóns Rúnars-
sonar, framkvæmdastjóra Samtaka fjármála-
fyrirtækja, þegar skrifað var undir sam-
komulagið.
Guðjón sagði að vissulega væri þetta mikill
kostnaður fyrir fjármálakerfið en samkomu-
lagið tryggði jafnframt, að komnar væru fram
allar þær lausnir sem almenningi standa til
boða. Mikilvægt væri nú að landsmenn verði
duglegir að leita til banka og sparisjóða vegna
sinna mála.
Nær til kortafyrirtækja og eignaleiga
Samkomulagið nær einnig til annarra lán-
veitenda en banka og sparisjóða, þar á meðal
kortafyrirtækja og eignaleiga. Einnig næði
það til ábyrgðarmanna í tengslum við sérstaka
skuldaaðlögun.
Guðjón Rúnarsson greindi frá því að fjár-
málafyrirtækin hefðu verið í viðræðum við
stjórnvöld um útfærslu á lausn á skuldavanda
lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Þær við-
ræður væru á lokaspretti, en slíkt sam-
komulag hefði áhrif á tugþúsundir heimila.
Allir þeir sem að þessu samkomulagi standa
ætla að setja á laggirnar svonefndan „Vett-
vang kröfuhafa“. Þar á að vinna að því að flýta
fyrir skuldauppgjöri og einfalda úrlausn flók-
inna mála.
Verða fulltrúar fjármálafyrirtækja, lífeyris-
sjóða og Íbúðalánasjóðs aðilar að þessum vett-
vangi en í samkomulagstextanum er tekið
fram að taka eigi til skoðunar hvernig skuli
farið með sjálfskuldarábyrgðir við sértæka
skuldaaðlögun.
Í tengslum við undirritunina í gær lýsti rík-
isstjórnin því yfir að hún muni hraða aðgerð-
um til að draga úr vægi verðtryggingar. „Í
ljósi þess að þátttaka lífeyrissjóða í aðgerðum
þessum leggst með misjöfnum hætti á sjóðina
og staða þeirra gagnvart lífeyriskjörum er ólík
mun ríkisstjórnin leita leiða til að draga úr
misvægi af þeim sökum […],“ segir um þetta.
Yfirlýsing var einnig gefin út um að stemma
stigu við víxlverkun bóta almannatrygginga og
lífeyrissjóða. Þetta mun gilda næstu þrú árin
en á þeim tíma verði fundin framtíðarlausn.
Auk þessa mun frítekjumark ellilífeyrisþega
vegna lífeyrissjóðstekna hækka í áföngum á
árunum 2013-2015 til samræmis við frí-
tekjumark öryrkja.
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 2010
Fólki í greiðsluvanda með
yfirveðsettar eignir verð-
ur boðið að fá eftirstöðvar
skulda færðar niður að
110% af verðmæti eignar.
Miða á við fasteignamat
eða markaðsverð hvort
heldur er hærra. Þetta er
þó bundið ýmsum skilyrðum. Greiðslubyrði
vegna íbúðalánsins þarf að vera yfir 20% af
tekjum fyrir skatta á yfirstandandi ári.
Lækkun skulda má ekki vera meiri en 4 millj-
ónir hjá einstaklingi og 7 millj. hjá hjónum/
sambýlisfólki og einstæðum foreldrum.
Yfirveðsett heimili
Lántakendum í miklum
greiðsluvanda verður
boðið að færa lán sín
niður í allt að 70% af
verðmæti íbúðar til sam-
ræmis við greiðslugetu.
Allt að 30% af virði
eignar er þá sett á vaxta- og afborg-
unarlaust biðlán í þrjú ár, sem verði óverð-
tryggt og án vaxta. Skuldir sem eru um-
fram 100% felldar niður. Þetta er frekari
útfærsla á þeim úrræðum sem skuldugum
heimilum hefur staðið til boða eftir gerð
samkomulags frá 30. október 2009.
Sértæk skuldaaðlögun
Opnað er fyrir möguleika á
meiri niðurfærslu skulda
þegar um sérstaka erfið-
leika er að ræða og eftir ít-
arlega könnun á eigna-
stöðu og greiðslugetu
viðkomandi. Er þá miðað
við að skuldir séu í höfuðdráttum óinnheimt-
anlegar. Sett er 15 milljóna kr. hámark á þessa
skuldalækkun hjá einstaklingi og 30 milljónir
hjá hjónum, sambýlisfólki og einstæðum for-
eldrum. Verður þá tekið tillit til fyrri niðurfell-
inga skulda ef um það er að ræða. Þessi nið-
urfelling stendur til boða til 1. júlí 2011.
Geta sótt um meiri lækkun
Ríkisstjórnin lofar að
stuðla að því að fólk með
lágar tekjur og miðlungs-
tekjur og miklar skuldir
njóti hlutfallslega meiri
vaxtabóta hér eftir en
hingað til. Verja á rúm-
lega tveimur milljörðum kr. til að viðhalda sér-
stakri hækkun vaxtabóta sem hefur verið við
lýði á árunum 2009 og 2010. Jafnframt verður
gerð breyting á almennum vaxtabótum þannig
að þær komi í auknum mæli til móts við heimili
með þunga skuldabyrði og lágar eða miðlungs-
tekjur. Þetta er ekki útfært nánar.
Auknar vaxtabætur
Samkomulag er um að líf-
eyrissjóðir leitist við að
greiða leið til félagslegra
úrræða í húsnæðismálum
með kaupum á sérstökum
flokki íbúðabréfa sem
Íbúðalánasjóður mun
bjóða út á lægstu mögulegum vöxtum. Fjár-
hæð útboðsins ræðst af stefnumörkun nefnd-
ar félags- og tryggingamálaráðherra. And-
virðið á að nota til að endurfjármagna
útistandandi félagsleg leiguíbúðalán, fjár-
magna ný lán og búseturéttarkerfi. Framlög
til húsaleigubóta verða ekki lækkuð.
Félagslegar lausnir
Sú aðgerð sem ekki hefur
komið fram opinberlega
áður er að ríkisstjórnin
ætlar í samstarfi við
fjármálafyrirtæki og líf-
eyrissjóði að leita leiða til
að þessir aðilar fjármagni
tímabundnar vaxtaniðurgreiðslur. Hún á að
fara fram í gegnum vaxtabótakerfið, verða al-
menn og óháð tekjum en falla niður þegar eign
skuldara er umfram tiltekin mörk. Kostnaður-
inn verði 6 milljarðar á ári 2001 og 2012 og
segir forsætisráðherra að vaxtakostnaður eigi
að lækka um 10%.
Niðurgreiðsla vaxta
?
lífeyrissjóðir
kaupa íbúða-
bréf á útboði
12
milljarða nið-
urgreiðsla vaxta
2011/2012
15
milljóna lækkun
einstaklinga í
sértilfellum
2
milljarðar viðhalda
sérstakri hækkun
vaxtabóta
110%
Lækka skuld í
110% af verð-
mæti eignar
3
ár er biðtími láns
sem skuldari
ræður ekki við
Boðaðar aðgerðir