Líf og list - 01.09.1950, Blaðsíða 11

SKRIFTIR
Konan hans Magascia hefir fregn-
að það hjá Matalenu, að Don Pa-
olo liafi fengið leyfi til að taka til
skrifta, og nú kemur liún og biður
hann þess í guðana bænum, að
maðurinn hennar verði tekinn til
skrifta, tuttugu og fimm ár séu
liðin, og liann ekki kominn í sátt
við guð.
— Hann ber ekkert traust til
prestanna úr sókninni, segir kon-
an, og ekki kemur það víst fyrir
aftur, að ókunnur prestur setjist að
í Pietrasecca. Viljir þú ekki misk-
unna þig yfir hann, á ekki annað
fyrir honum að liggja en deyja í
synd og hafna í helviti.
Presturinn ætlar að leiða henni
fyrir sjónir, að hann liafi í raun-
inni enga skriftaheimild, en kon-
an er á brott og kemur svo innan
stundar með Magascia gamla.
Hann er stór og ferlegur, með úfið
skegg og liattinn í hendinni, fyllir
nærri út í dyrnar. Hann er með
vinstri handlegginn lafandi niður
af lemstraðri öxlinni, en hend-
inni hefir hann stungið í vas-
ann. Don Paolo ætlar honum
að setjast á stól við rúmið til að
ræða við hann, en sá gamli krýpur
a kné við fætur honum, gerir kross-
maikið, kyssir gólfið og er niður-
lútur, þylur skriftabænina og lem-
ur sig þrisvar fyrir brjóst.
— Mea culpa, mea culpa, mea
niaxima culpa, tuldrar hann.
Án þess að líta upp lækkar liann
enn röddina og heldur áfram í
nokkrar mínútur að muldra ó-
skiljanleg orð, krossar sig hvað eft-
ir annað, en Don Paolo getur ekki
greint annað en iðrunarhvískur og
LÍF og LIST
Smásaga
eftir
IGNAZIO
SILONE
andvörp. Þegar það er á enda,
liggur maðurinn áfram með and-
litið niður í gólfið og fyllir út í
liálft herbergið með hinum gífur-
lega likama sínum. Hin tröllslega
beinabygging gerir úr honum jarð-
fræðilega höfuðskeppnu, stein-
runnið dýr frá forsögutímum, hár
og skegg minnir á villigróður. En
óttinn, sem talar í öllu hans fasi,
afhjúpar mannseðlið. Hann ligg-
ur kyrr á gólfinu enn um stund,
síðan lyftir hann höfðinu og spyr
með alvarlegri röddu:
— Nú, er það búið? Ertu búinn
að gefa mér blessunina? Má ég nú
l'ara?
— Þú mátt fara, segir skriftar-
faðirinn.
Magascia rís á fætur og kyssir
hann á höndina. Áður en hann
fer, segir hann:
— Vel á minnzt, ég þarf á ráð-
leggingu að halda, og ég voga ekki
að spyrja neinn annan ráða. Morð
. . . er það ekki fyrnt eftir tuttugu
og fimm ár? Verði maður uppvís,
er þá skylda að leiða mann fyrir
rétt?
— Hvaða morð?
Magascia skilur 'ekki.hvers vegna
presturinn lætur sem hann viti
ekkcrt. En þar sem hann er áfjáð-
ur eftir svari, hvíslar hann í eyrað
á presti:
— Morðið á Don Giulio, lög-
fræðingnum í Lama.
— Einmitt, segir presturinn, ég
sk.il. Því var ég alveg búinn að
gleyma . . . en ég er enginn mál-
færslumaður og ég get ekki svarað
þér.
Framh. á bls. 18.
IGNAZIO SILONE er frægasta nafn-
ið úr hópi þeirra ítalskra rithöfunda,
sem urðu að flýja land sitt, þegar fas-
istarnir brutust til valda. Hann fékk
landvist í Sviss og dvaldist þar þangað
til annarri hcimsstyrjöldinni lauk, þó
ekki óslitið, því að nokkrum sinnum
fór hann með leynd yfir landamærin,
gisti stundum langdvölum að fátækum
fjallabændum eða flakkaði um dulbú-
inn. Á einu slíku fcrðalagi veiktist
hann af lungnatæringu og varð þá
strax að hverfa til baka. Silone er
fæddur til fjalla og hann þekkir því
mæta vel kjör hinna ítölsku smábænda,
en í ævi þeirra • sækir liann ein-
mitt efni í sögur sínar, og þó cinkum
um kjör þeirra undir oki fasismans.
Silone var skeleggur andstæðingur fas-
ismans og kemur það greinilega fram
í stærri skáldsögum hans. Raunar hef-
ir einhver bókmenntafræðingur látið
orð falla á þá leið, að Silone sé einn
þeirra fáu pólitískra rithöfunda, sem
ekki hafi að neinu beðið tjón í list sinni
af því að halda uppi pólitískum boð-
skap. Annars er hárfín spauggreind
eitt af höfuðeinkcnnum í skáldsögum
Silones. Af þeim ber fyrst og fremst að
nefna „Fontamara“, „Pane e vino“
(Brauð og vín) og „II seme sotto la
neve“ (Sáðkorn undir snjónum). Sú
fyrsta kom út 1930, hinar tvær 1935.
Ignazio Silone heitir réttu nafni Se-
condo Tranquillo og fæddist úrið 1900.
11
ti