Líf og list - 01.10.1950, Síða 19

Feðgin á skólagöngu
Það er þýðingarmikil stund í
lífi barnsins, þegar það fer í skóla
— í fyrsta sinni. Þetta var mér
sjálfum sem föður fullvel ljóst. Ég
liafði sjálfur einu sinni verið ung-
ur, þó að ég myndi raunar óljóst
eftir því. Ég hafði að vísu aldrei
gengið í barnaskóla, því að það
var ekki í tízku þá í minni sveit
En ég skildi vel fyrir því þýðingu
þessa augnabliks fyrir dóttur
mína, sem nú átti að fara í skóla.
Ég man nefnilega vel eftir barna-
prófunum og hve mjög þau fengu
á mig. Ég álít þau sjálfur meðal
stærstu augnablika lífs míns. Auk
þess hef ég, þó að ég segi sjálfur
frá, kynnt mér sérstaklega sálarlíf
barna og álít að enginn skyldu-
rækinn faðir geti látið hjá líða að
lifa sig sem bezt inn í sálarlíf
barna sinna. Þessi frásögn á ekki
að vera neitt sjálfshól um mig
sem föður, ég hef bara rækt mín-
ar sjálfsögðustu föðurskyldur. í
tilefni af því, að ég varð fjöl-
skyldufaðir, sökkti ég mér á sínum
tíma niður í sálarfræði barna. Las
tímaritsgreinar, cinkum norskar,
því að Norðmenn standa að mínu
áliti mjög framarlega á því sviði.
Einnig las ég Freud og ýmis rit eft-
ir lærisveina hans. Mér hefur því
lengi verið Ijóst, að fyrsta skylda
foreldranna er að skilja barnssál-
ina, setja sig í fótspor barnsins og
vera, ef svo má segja, í öllu sam-
lífi við barnið á sömu bylgjulengd
og það. Maður á að hlæja, þegar
barnið hlær og vera alvarlegur,
þegar maður sér, að barnið er al-
varlegt eða hnuggið. Það getur oft
kostað föðurinn mikla áreynslu,
þegar liann kemur þreyttur heim
frá vinnu sinni og vill helzt hvíla
sig eða lesa kvöldblaðið. En það
má góður faðir ekki láta á sig fá.
Hann verður að yfirstíga þá byrj-
unarörðugleika. Og detti barninu
í hug að fá sér reiðtúr á baki föð-
ur síns, þá verður hann að veita
því það, enda þótt hann verði að
leggjast á fjórar fætur á gólfið og
þeysa með það á harða spretti um
alla stofuna. Aðalatriðið er, að
það skapist ekki bældar hvatir eða
dulkenndir hjá barninu, sem geta
komið við eitt ógætilegt orð, því
að það getur beðið við það ómet-
anlegt tjón alla ævi. Sálarlíf barna
er svo viðkvæmt. Það er vísinda-
lega sannað.
Og nú átti dóttir mín að fara í
skóla í fyrsta sinni. Ég skildi strax,
hvílík hugarraun það mundi vera
fyrir hana að hugsa til þess og
vissi, sem betur fór, hvernig bezt
væri að létta undir þá byrði á hin-
um litlu herðum. Ég minntist
þess, þegar ég sá móður og dóttur
vera að raða niður skóladótinu í
skólatösku Eddu litlu, að ég hafði
lesið sögu eða frásögu í einhverju
barnablaði, þegar ég var ungur,
um það, hvernig faðirinn fylgir
dóttur sinni í skóla. Ég man það
glöggt, að mynd var með frásögn-
inni, þar sem faðirinn sést leiða
dóttur sína sér við hönd. Annars
fjallar hún um það, hvernig fað-
irinn ryður henni braut yfir fyrstu
örðugleikana á skólagöngu henn-
ar, kynnir hana fyrir kennslukon-
unni og biður hana að taka barn-
ið í ásjá sína svona fyrsta kastið,
meðan hún er að venjast skólalíf-
inu. Síðan kveður hann dóttur
sína blíðlcga og biður hana að
vera góða stúlku. Hún þurfi ekk-
ert að óttast, hún sé í góðum
höndum. Svo klappar hann á litla
kollinn hennar og kyssir hana í
kveðjuskyni.
Þetta er mikil uppörvun fyrir
barnið, sem skelfur auðvitað af
ótta við allt hið ókunna, sem nú
er í vændum.
Þessi saga kemur mjög vel heim
við kenningar barnasálfræðinga
vorra tima. Ég sá í huga mér,
hvernig ég gæti brúað þá byrjun-
arógöngur, sem litlu öngunum
vaxa svo mjög í augum, enda þótt
okkur hinum fullorðnu finnist
þeir smámunir einir. Bara eitt föð-
urlegt handtak myndi verða mikil
uppörvun fyrir þá litlu. Og finna
sig örugga við hlið föður síns,
þegar hún kynnist kennslukon-
unni, þessari óráðnu gátu, já og
ég vil leyfa mér að segja óhugn-
anlegu ófreskju í augum allra
barna í fyrsta sinn, það er meira
virði i'yrir barnið en menn gera
sér almennt í hugarlund. Og síð-
ar á ævinni mundi hún alltaf
hugsa með sérstökum hlýleika til
föður síns fyrir hina föðurlegu
umhyggju og þann styrk, sem
liann gaf því á mestu alvörustund
þess.
Ég tók saman smá ræðustúf í
huga mínum, sem átti vel við tæki-
færið bæði gagnvart dóttur mii*n
og kennslukonunni. — Hérna kcm
ég þá með litla augasteininn minn,
ætlaði ég mér að segja, og ég vona
að hún verði nú þæg og hlýðin.
Og þú þarft ekkert að óttast
kennslukonuna, ætlaði ég að segja
um leið og ég beygði mig niður að
dóttur minni, þú sérð, hvað hún
er vingjarnleg, og það er hún allt-
af við góð og þæg börn.
Og svo klappaði ég henni á koll-
inn og kyssti hana á kinnina. Þar á
ég auðvitað við hana dóttur mína.
— Jaeja, Edda litla, ætli það sé
ekki bezt fyrir okkur að fara að
pota okkur af stað, kallaði ég til
Eddu, þegar ég var búinn að liugsa
mér ræðustúfinn.
LÍF og LIST
19