Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1992, Blaðsíða 21

U-innskot í íslensku
19
Framangreindar lýsingar á w-innskoti, sem settar voru fram hjá Ara
Páli Kristinssyni (1987) og styðjast við hugmyndir Piggotts og Singhs
(1985) annars vegar og Clements og Keysers (1983) hins vegar, byggja
á því að atkvæði á borð við t.d. þau sem sýnd eru í (4) með annars
vegar hörðu lokhljóði á undan r-i og hins vegar / -i milli samhljóða hafi
verið góð og gild frá stóra brottfalli og fram undir lok 13. aldar þegar
táknunar á stoðhljóði verður fyrst vart í textum.4
(4)
atkvæði
atkvæði
kjami kálfur
C V c c c
f e g r ð
Þá fyrst, í lok 13. aldar, hafi atkvæði sem þessi verið tekin til endurskoð-
unar og sérhljóðið u komið til skjalanna til að leysa úr hinni óeðlilegu
atkvæðagerð þar sem hljómmikið og veikt hljóð (sjá neðanmálsgrein
8 um styrk samhljóða), þ.e. r, stóð annaðhvort á milli samhljóða, sbr.
fegrð, eða í bakstöðu, skilið frá atkvæðiskjama með miklu sterkara og
hljómminna samhljóði, sbr. tekr.
4 Stuðull og rím eru þýðingar á ensku orðunum „onset“ og „rhyme", kjami er þýðing
á „nucleus" og kálfur er þýðing á „coda“ eða „margin".
Um skiptingu orða í atkvæði í íslensku eru enn skiptar skoðanir. Hér á eftir, í (6) og
(7), er miðað við sams konar skiptingu og gert er ráð fyrir hjá Iverson og Kesterson
(1989). Ekki er þó gott að átta sig á því hvemig röðun hljóða innbyrðis í kjama og
kálf verður best fyrir komið og sú skipting þar á milli sem hér er notast við er aðeins
ein af þeim sem til greina koma. Óhætt mun þó að líta svo á að skipting samhljóða
hugsanlega milli seinni dvalar í kjama annars vegar og kálfs hins vegar sé utan við
aðalefni þessarar greinar.
Eftir að hljóðdvöl fer að riðlast í íslensku má gera ráð fyrir því að sérhljóð (V) í
opnu áhersluatkvæði hafi getað orðið langt (VV) (sbr. Iverson og Kesterson 1989) en
það ferli er líklega óháð þróun stoðhljóðsmála.