Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1992, Blaðsíða 208

206
Magnús Snœdal
brotin af þeim ástæðum sem raktar eru í 2. kafla.
3 Ní- og tíkvæð orð hafa helst ekki fleiri en fjóra bragliði.
4 í þeim orðum sem eru lengri en átta atkvæði mega þríliðir ekki
vera fleiri en tveir. Þriggja þríliða níkvæð orð eru sjaldgæf
undantekning frá þessari reglu.
Þetta geta þeir sem fást við íðorðastarf haft til hliðsjónar. Átta at-
kvæði eru þau lengdarmörk orða sem rétt er að miða við. Þó er ekki
frágangssök þótt þau verði einu og jafnvel tveimur atkvæðum lengri.
Og raunar er óvíst að hægt sé að losna algerlega við jámbrautarlestir
eins og lýsergíðsýrutvíetýlamíðtartrat. Rétt er einnig að hafa í huga
að sé ætlast til þess að íðorðin séu notuð í fræðilegum textum, þurfa
þau helst að geta tekið á sig allar mögulegar beygingarmyndir. Lengri
orð en áttkvæð geta við þessar aðstæður farið fram úr leyfilegri lengd
(sbr. 3.4). Segja má að tilvera lengri orða en áttkvæðra helgist af því
að áttkvæð orð geta haft lengri beygingarmyndir og að ætíð er einhver
brotalöm í þeim myndum.
En verður þá engin niðurstaða varðandi kransæðarhjáveitugrœðling'
innl Orðið getur ekki talist ótækt því samskonar orð eru til. Eða hver
man ekki eftir Derrick rannsóknarlögregluforingja? Þessi hrynjandi er
þó á mörkum þess mögulega og það hjálpar heldur ekki kransæðar-
hjáveitugræðlingnum að í honum eru stæltir liðir, nýyrðið hjáveita og
orðið græðlingur í nýrri merkingu.
HEIMILDIR
Baldur Jónsson. 1984. Samsett nafnorð með samsetta liði. Fáeinar athuganir. Festskrift
til Einar Lundeby 3. oktober 1984, bls. 158-174.
Bauer, Laurie. 1983. English Word-formation. Cambridge University Press, Cam-
bridge.
Eirikur Rögnvaldsson. 1990. íslensk orðhlutafræði. Kennslukver handa nemendum á
háskólastigi. 4. útg. Málvísindastofnun Háskóla íslands, Reykjavík.
Gabelentz, Georg von der. 1901. Die Sprachwissenschaft. Ihre Aufgaben, Metho-
den und bisherigen Ergebnisse. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt
[1984].
Giegerich, Heinz J. 1981. Compound Stress in German: Some Observations and an