Eining - 01.01.1957, Blaðsíða 6

6
EINING
Jörðiit
Svo heitir ein af bókum Menningar-
sjóðs árið 1955. Hún er ein af bóka-
flokknum Lönd og lýðir. Þetta eru allt
eigulegar bækur, fróðlegar og skemmti-
legar. Hefði þjóðin fengið slíkar bækur
fyrir 50—60 árum, hefðu þær verið
lesnar og marglesnar, lærðar og rædd-
ar. Þá fengum við okkur ekki sadda af
bókum, en nú er búið að gefa óát í
hjörðina, og er þar um að kenna, eins
og flest annað illt, peningagræðginni.
Á Islandi hefur sá löngum þótt slæm-
ur sauðamaður, er gefið hefur óát í
hjörðina.
Þótt jörð vor sé í algeiminum ekki
fyrirferðarmeiri, að sýnu leyti, en arið í
sólargeislanum, er hún samt í vitund
okkar og þekkingu það stór, að ekki er
í lítið ráðist að skrifa um alla jörðina,
alla hennar ótalþættu tilveru.
Hér er þess engin leið að lýsa bók-
inni neitt að ráði, aðeins hægt að minna
á hana. Til þess að dæma réttlátlega,
hversu góð skil höfundurinn hefur gert
viðfangsefni sínu, þarf auðvitað sérfróð-
an mann á því sviði. Hitt er víst, að sá
maður mundi ekki talin ófróður um jörð-
ina, sem kynni allan þann fróðleik utan-
bókar, sem fáanlegur er í bókinni, og
öll er hún einnig ágætlega myndskreytt.
Bókin hefst á kaflanum: Jörðin og
sólkerfið. Er þar góður fróðleikur um
sól, tungl og stjörnur. Þá tekur við kafl-
inn um Loftið, og þar margt um veður-
far. Næstu kaflar eru: JarSbelti og lands-
nytjar, Dýralíf, Hafið, og er kaflinn um
hafið mjög yfirgripsmikill og margþætt-
ur. Síðasti aðalkaflinn er: Landið. Síðast
í bókinni eru fróðlegar töflur um stærð
eyja og landa, lengd og stærð fljóta,
stærð stöðuvatna, einnig um sund og
eiði og hæð fjalla, þó aðeins hin hæstu.
Enn eru lönd að nema.
Margir virðast hafa áhyggjur út af
því, hvað gera skuli við alla mannfjölg-
unina í heiminum. Hér er einn kafli í
bókinni, sem er ef til vill mörgum ný-
ung:
„Regnskógasvæðin eru tilvalin til
ræktunar, ef skógurinn er ruddur. Þar
er hægt að fá uppskeru tvisvar á ári og
af t. d. hrísgrjónum jafnvel fjórum
sinnum. Regnskógarnir þekja feiknastór
flæmi, einkum í Amazónlandinu í Suð-
ur-Ameríku og á ströndum Guínaflóans
og í Kongódældinni í Afríku. Samt eru
landgæðin þar óvíða hagnýtt enn sem
komið er, því að skógarbúar eru frum-
stæðir að allri atvinnumenningu. Ekki
leikur neinn vafi á, að þessi frjósömu
héruð geta orðið dvalarstaður hundraða
milljóna manna, þegar þau verða tekin
til ræktunar. Þær 25 milljónir manna,
sem bætast við íbúatölu jarðarinnar á
hverju ári, gætu um marga áratugi
stofnað sér ný heimkynni í þessum
gróðursælu löndum, ef samtök væru um
að skipuleggja þá mannflutninga . . .
Gott dæmi um það, hve miklu má
til vegar koma í hitabeltislöndunum, er
Java. I landbúnaðarhéruðunum þar búa
um 300 manns á hverjum ferkílómetra.
Með sömu jarðnýtingu gæti helmingur
alls mannkyns hafzt við í Amazónland-
inu. Þetta er ekki eins fjarstæðukennt
og virðast mætti í fljótu bragði, því að
þess eru dæmi, að í hrísgrjónaræktar-
héruðum búi 500 manns á hverjum fer-
kílómetra og sums staðar jafnvel
1000“.
Huggið ykkur við þetta, ungu bænda-
efni.
Hægt væri að flytja heila, áhrifaríka
prédikun um örfáar línur á einum stað í
bókinni, bls. 85, þar sem minnst er á
kóraldýrin og undursamlegt afrek
þeirra, að mynda kóralrif, eins og t. d.
eitt við suðurströnd Ástralíu, sem er
300 hundruð til 2000 metra breitt og
2000 kílómetra langt.
Meðaldýpt hafsins er 3800, metrar
en mesta dýpt þess, sem mælst hefur
10,830 metrar. Meðalhæð landsins yfir
sjávarflöt er 840 metrar, en hæsta fjall-
ið, Mount Everest, er 8910 metrar.
Siglingaleiðir um stórfljótin í Amazóns-
landinu eru 27 þúsund sjómílur.
Fyrir rúmum 90 árum var olíufram-
leiðsla heimsins aðeins 70,000 smálest-
ir, 20 árum síðar var hún orðin 3
milljónir. Árið 1920 var hún 90 milljón-
ir og 1952 rúmar 650 milljónir.
Þannig mætti halda áfram að nefna
ýmsar furðulegar tölur í þessari fróð-
legu bók, en nú er bezt að láta lesaran
sjálfan um að kynnast bókinni. Hún er
ágæt og eiguleg.
-------ooOoo-------
Rödd úr f jarlægð-
inni
Athafnamikill öldungur skrifar úr
Vesturheimi: „Mun mér því mál að víkja
og lofa ungu kynslóðinni að komast að.
Hinir ungu gera kröfu til að vera herrar
dagsins. Ég öfunda þá ekki af því að
taka við arfinum. Alls staðar logar óvild-
in og sundurlyndið. Vélamenningin okk-
ar, sem við státum af, er lítilsvirði, þeg-
ar andlega menningin og siðferðið er í
hnignun. Hvað bjargar nú? Það er gáta,
sem enginn fær ráðið. Meðalið þekkjum
við, en fæstir vilja nota það . . . Glæp-
um og slysum fjölgar hér svo ört, að
allir standa undrandi. Ber mest á þessu
meðal æskumanna á aldrinum 10 til 18
ára. Morð og ofbeldisverk mega heita
daglegir viðburðir“.
Svo minnist gamli maðurinn nokkuð
á áfengismálin og segir svo: „Þökk og
heiður Akureyringum, sem neituðu að
opna aftur“. Hann var ekki búinn að fá
fréttir af síðustu atkvæðagreiðslu á
Akureyri. Svo víkur hann að heimamál-
um og segir:
„Fólkinu í bænum líður ljómandi
vel, næg vinna handa öllum og kaupið
hátt, og síhækkandi ásamt ótal vildar-
kjörum. Vinnuveitendur verða að gera
eins og þeim er sagt fyrir af vinnulýðn-
um, engin málamiðlun kemur þar til
greina. Þeir ráða mestu, sem vita minnst
og vilja verst, æstir upp af kommunist-
um. En við erum þeim ekki eins góðir
og þið Islendingar, að setja þá í stjórn-
ina og fáir þeirra eða engir hafa komizt
á þing hjá okkur, en hér vinna þeir á
bak við tjöldin. Leynilögreglan í Canada
veit um 14 hundruð af þeim, sem eru í
leyni leigutól Rússa, launaðir af þeim,
en látast í flestum tilfellum vera and-
stæðingar kommunista. Illu öflun eiga
marga vegi eins og áfengissalarnir“.
Gamli maðurinn segir ýmislegt um
stjórnmálalífið okkar hér heima fyrir,
en ég áræði ekki að hafa fleira en þetta
eftir honum.
P. S.
■----—ooooo----------
BlaSagreinar um áfengis- og
bindindismál frá 1. okt. 1955
til 1. okt. 1956
Blöð Greinar í fyrra
Alþýðublaðinu, Hafnarfirði . . 2
Alþýðublaðinu, Reykjavík 79 55
Alþýðumanninum, Akureyri 7 4
Austurlandi, Neskaupstað 7 1
Baldri, ísafirði .............. 1
Degi, Akureyri ............... 31 21
Framsóknarblaðinu, Vestm. 12 4
Frjálsri þjóð, Rcykjavík .... 7 4
Hamri, Hafnarfirði ............ 4
Heimskringlu, Winnipeg .... 1
íslendingi, Akureyri.......... 24 12
Morgunblaðinu, Reykjavík . . 137 88
Siglfirðingi, Siglufirði ...... 2
Suðurlandi, Selfossi .......... 1
Tímanum, Reykjavík ........... 97 53
Verkamanninum, Akureyri 2 1
Vesturlandi, ísafirði.......... 3 1
Vísi, Reykjavík ............. 158 154
Þjóðviljanum, Reykjavík .... 73 58
Öðrum blöðum .................. C 12
Samtals 654
í fyrra (1. 10. ‘54 — 1. 10. ‘55) voru
greinarnar alls 471-
Þakklœtisbœn
Til er bæn frá því snemma á 17. öld á
þessa leið:
„Ó ]jú, sem veitt hefur oss svo margvís-
leg gæði, veit oss af náð ennþá eitt —
þakklát hjörtu“.