Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2003, Side 131

Dansar við úlfa “ og önnur nöfn
129
(21) [Undir rúminu] er góður felustaður.
Þessi setning er reyndar tvíræð. Hún getur annars vegar merkt það
sama og (22):
(22) Það er góður felustaður [undir rúminu].
Hér er óákveðni nafnliðurinn góður felustaður hið röklega frumlag og
það er þá svokallað gervifrumlag. í íslensku hefur gervifrumlagið það
einkenni að geta aðeins staðið á undan persónubeygðu sögninni. Þess
vegna „hverfur" það ef forsetningarliðurinn undir rúminu í (22) er
færður fremst og það er önnur sú formgerð sem (21) getur haft. Og af
því að góður felustaður er þá röklegt frumlag getur það eins staðið
fremst (þótt óákveðin frumlög uni sér ekki alltaf sérstaklega vel á slík-
um stað) eða þá strax á eftir persónubeygðu sögninni í beinni spum-
ingu:
(23) a. Góður felustaður er undir rúminu.
b. Er góður felustaður undir rúminu?
Hér er forsetningarliðurinn undir rúminu þá staðarliður sem segir til
um það hvar góður felustaður er (líkt og í dæmum eins og Bestifelu-
staðurinn hefur alltafverið undir rúminu). — Hin túlkunin á (21) er
sú að þar sé forsetningarliðurinn undir rúminu frumlag, nokkurs kon-
ar nafn á staðnum sem er til umræðu, og góður felustaður er þá sagn-
fylling. Ef það væri rétt ætti að vera hægt að hafa forsetningarliðinn í
öðm sæti í beinni spumingu, rétt eins og önnur fmmlög, og það virð-
ist reyndar vera svo:10
(24) Er [undir rúminu] góður felustaður eða kannski ekkert sérstakur?
Það er að vísu erfiðara að halda því fram að lýsingarhættir hafi
svipaða setningafræðilega dreifingu og nafnliðir. Hins vegar hafa þeir
10 Yfirlesari stingur upp á því að í dæmum af þessu tagi sé forsetningarliðurinn í
raun notaður eins og nafn, líkt og segir reyndar í meginmáli, og hegði sér þess vegna
líkt og nafnliður, sbr. líka dæmi eins og þessi:
(i) a. Við Tjörnina er gott veitingahús.
b. Er Við Tjörnina gott veitingahús?