Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2003, Síða 135

„Dansar við úlfa“ og önnur nöfn
133
Viðbótarrök fyrir því að ósögð frumlög geti gert setningarlið (eða
setningu, réttar sagt) að tæku nafni má reyndar finna í íslensku. Þótt
íslenska sé ekki dæmigert núllfrumlagsmál koma núllfrumlög fyrir í
málinu, t.d. í boðhætti (sjá t.d. Halldór Ármann Sigurðsson 1989:134
o.áfr. — sjá líka Eirík Rögnvaldsson 2000). Boðháttur er persónuhátt-
ur eins og framsöguháttur en boðháttur gengur ágætlega sem heiti
hvort sem í honum hangir frumlag eins og oftast er í eintölu í daglegu
tali eða hann er frumlagslaus (þ.e. með núllfrumlagi). Sama máli
gegnir reyndar um hinn svokallaða boðhátt í fyrstu persónu fleirtölu
sem er sama form og framsöguhátturinn en frábrugðinn honum að því
leyti að hann hefur núllfrumlag, þ.e. þar er frumlagið ósagt eða und-
anskilið:
(28)a. Tak sæng þína og gakk! (nafn á grein)
b. Aktu - Taktu (nafn á verslun)
c. Göngum yfir brúna (nafn á lagi)
d. Tökum lagið (nafn á söngbók)
Ég mun því hafa það fyrir satt, þar til annað kemur í ljós, að myndin
Dansar við úlfa hefði eiginlega átt að heita Hann dansar við úlfa á ís-
lensku (og þá He Dances with Wolves á ensku) því að nafnið sé þýð-
ing á heilli setningu í indíánamáli þar sem eðlilegt er að hafa núllfrum-
lag en í íslensku er það óeðlilegt í þessu samhengi. Þess vegna verður
nafnið svona sérkennilegt á íslensku (og reyndar líka á ensku).12 En
vísast hafa höfundar myndarinnar gert þetta með vilja til þess að vekja
athygli.
12 Eins og yfirlesari bendir á gæti setning eins og Hann dansar við úlfa ekki ver-
'ð mannsnafn í íslensku frekar en frumlagslausa sambandið Dansar við úlfa. Ég tel
hins vegar að það leiði af ólíkum venjum um gerð mannanafna í þeim málsamfélög-
um sem hér um ræðir, sbr. það sem áður var nefnt um nafnvenjur indíána. Setningar
geta verið nöfn á íslensku, eins og við höfum séð, þótt þær séu ekki notaðar sem
ntannanöfn.