Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2003, Síða 142

140
Margrét Jónsdóttir
þeim framburði sé lýst. Hins vegar sé raddaði framburðurinn valinn
vegna þess að hann sé auðveldari fyrir útlendinga en sá óraddaði
(1945:viii). Hann bætir því síðan við að þessi afbrigði (harðmæli, hv-
framburður og raddaður framburður) muni verða valin ef einhvem
tíma verði tekinn upp íhaldssamur samræmdur framburður á íslandi
(„[sjhould a conservative Standard of Pronunciation ever be adopted
in Iceland“). En hann bendir um leið á að vilji menn temja sér sunn-
lenskan framburð eða Reykjavíkurframburð frá upphafi, þá sé ekkert
því til fyrirstöðu, enda sé hann algengastur (1945:viii).10 Til fróðleiks
má nefna að Bjöm Guðfinnsson (1947:57-62) hvatti til þess að ýmis-
legt úr norðlenskum framburði yrði lagt til gmndvallar við sarnræm-
ingu íslensks nútímaframburðar. Að mati Bjöms var það gert í mál-
vöndunarskyni.
1.2 Beygingarfrœði
Kaflinn um beygingarfræði er mikill að vöxtum. í formála kemur fram
að fyrirmynd hans sé Islandsk Grammatik eftir Valtý Guðmundsson
(1922). I formálanum segir líka að nafnorðin flokkist eftir endingum
en ekki stofnum. Viðmiðið er sem sé samtímalegt en ekki sögulegt.
Það er hins vegar Ijóst að niðurröðun endinga miðast við hefðbundna
röð eftir stofnum. I kvenkyni t.d. var hefð fyrir því að ö-stofnar (ar-
ending í fleirtölu) kæmu á undan /-stofnum (/r-ending í fleirtölu). Svo
er líka í bókinni. Sú hefð hefur þó verið rofin á seinni ámm í ljósi tíðni
og fyrirsegjanleika.
I PLIN er lítið gert til þess að setja fram fram þær fjölmörgu regl-
ur eða tilhneigingar sem þó er að finna og virðast innan seilingar í
bókinni. Má þar t.d. benda á umfjöllunina um þágufall eintölu í karl-
kyni (bls. 64-65). En segja má að það einkenni flest það sem skrifað
hefur verið um beygingarfræði, einkum beygingu nafnorða, og ætlað
útlendingum til náms. Litið hefur verið svo á að efnið skyldi lærast
10 Hér verður að geta þess að enda þótt bók Stefáns haft komið út 1945 var hún
fullgerð 1942 eins og lesa má í neðanmálsgrein í formálsorðum Stefáns (1945:vii)-
lcelandic er því eldri en PLIN. Stefán segir líka að sér hafi ekki verið kunnugt um
dönsku bókina þegar hann samdi sína bók. Greinarhöfundur þakkar ritstjóra þessa
ábendingu.