Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2003, Page 148

146
Margrét Jónsdóttir
2. Niðurstaða
Bókin Praktisk Lœrebog i islandsk Nutidssprog er um margt merkileg
bók. Hún er skrifuð af metnaði og þekkingu á íslensku máli og höf-
undar tileinka sér eða vísa til þess nýjasta sem ritað hafði verið um
efnið. Bókina einkennir frjálslyndi sem ekki er algengt að sjá í
kennslubókum. Þar var þó ákveðin fyrirmynd sem var rit Valtýs Guð-
mundsson (1922); áhrifa þess gætir einkum í beygingarfræðinni. Enda
þótt nútímamálið sé í öndvegi kemur jafnframt fram góð þekking á
fommálinu og málsögunni í heild. Bókin var fyrsta útgefna nútíma-
málskennslubókin í íslensku á norrænu máli; með henni var því rofinn
sá siður, ef ekki hefð, að Norðurlandabúum skyldi aðeins kynnt fom-
málið.
Bókinni var a.m.k. ætlað tvíþætt hlutverk eins og fram hefur kom-
ið: Fyrst og fremst skyldi hún vera kennslubók fyrir byrjendur undir
leiðsögn kennara en jafnframt líka samræðuhandbók fyrir ferðamenn.
Að öllum líkindum hefur hún líka gagnast ýmsum til sjálfsnáms.
Styrkur hennar sem sjálfsnámsbókar felst í því að jöfnum höndum er
gert ráð fyrir því að nemandinn læri með því að lesa og skrifa málið.
Galli hennar felst hins vegar e.t.v. í því hve mikið er lagt undir og
hvergi gerð grein fyrir aðal- og aukaatriðum.
Enda þótt tíminn hafi sett sitt mark á PLIN og gert t.d. marga
lestextana úrelta, stendur málfræðihlutinn að mörgu leyti fyrir sínu og
mætti þannig nota hann við kennslu enn. Ef og þegar að því kemur að
saga kennslubóka í íslensku fyrir útlendinga verður skráð mun bókin
án efa skipa verðugan sess.
RITASKRÁ
Bjöm Guðfmnsson. 1935. íslenzka I. Kennslubækur útvarpsins. Reykjavík.
Bjöm Guðfinnsson. 1947. Breytingar á framburði og stafsetningu. ísafoldarprent-
smiðja h.f., Reykjavík.
Dansk kvindebiografisk leksikon. 2001. 3. bindi. Rosinante, Kaupmannahöfn.
Fritzner, Johan. 1954. Ordbog over Det gamle norske Sprog. Óbreytt endurprentun 2.
útgáfu (1883-1896). Tryggve Juul Mpller Forlag , Osló.
Gunnar Þ. Halldórsson. 2002. 1888. Um sagnbeygingu í íslensku. Sagnagmnnur. Rit-
gerð til M.A.-prófs í íslenskri málfræði, Háskóla íslands, Reykjavík.