Vera - 01.04.1991, Síða 34

>
ÚR LISTALÍFINU
ÞAÐ KOSTAR PENING
AÐ FÁ AD SKOÐA ÖRIN
Bréf frá Sylvíu
Þjóöleikhúsiö
Leikendur: Guöbjörg
Thoroddsen
Helga Bachmann
Höfundur: Rose Leiman
Goldemberg
Leikstjórn: Edda
Þórarinsdóttir
Hreyfingar: Sylvia von
Kospoth
Tónlist: Finnur Torfi
Stefánsson
Leikmynd: Gunnar
Bjarnason
Lýsing: Ásmundur
Karlsson
Ljóöaþýöingar: Sverrir
Hólmarsson
É
■ g vll fá risavaxlnn
mann, mann sem
ekki er afbrýðisam-
ur yfir sköpunar-
gáfu minni á öðrum sviðum en
barneignum.“
Þessi orð bandarísku
skáldkonunnar Sylvíu Plath
eru lýsandi íyrir þá togstreitu
sem einkenndi hennar stutta
líf og hrinti henni út í end-
urteknar sjálfsmorðstilraunir.
Sú síðasta tókst. Þá var hún
þrítugt þekkt skáld og tveggja
barna móðir.
Verkið sem Þjóðleikhúsið
sýnir um þessar mundir á litla
sviðinu er leikgerð sem byggir
að mestu leyti á bréfum Sylviu
til móður hennar á um það bil
tólf árum. Verkið er áhugavert
vegna þess að líf Sylvíu er
mjög áhugavert; hún var
geysilega næm og tilfinninga-
rík og tjáði sig í stórkostlegum
skáldskap. Það sem við fáum
aftur á móti fyrst og fremst að
heyra í leikgerðinni eru óbeisl-
uð hamingjuköll og nístandi
angistaróp í mjög persónu-
legum sendibréfum. í fyrrí
hlutanum er mest veríð að
upplýsa áhorfendur um æsku
Sylvíu og uppruna. Þar flytur
móðirin ræður um sig og
hjónaband sitt en ekki síst um
veikindi og dauða föður Sylvíu
og djúpstæð áhrifin sem gefið
er í skyn að þetta hafi haft á
ofurviðkvæmt tíu ára barnið. í
seinni hlutanum er meira líf,
meira leikrit, þar eru tilfinn-
ingasveiílur Sylviu allsráðandi
og við fylgjumst með viðbrögð-
um áhyggjufullrar móður
hennar. Það er þvi miður
aðeins í lokin sem áhorfendur
fá að heyra það sem er verið að
minnast á í gegnum allt verk-
ið; það sem veldur Sylvíu
sálarkvölum; það sem hún
tjáir sig með og er lífsþorsti
hennar og þrá: Skáldskapur-
inn, ljóðin. Verkið er fremur
flatur upplestur í byijun en fer
stigvaxandi og nær drama-
tísku hámarki í lokin þegar
aðalpersónan deyr og sorg
móðurinnar er einlæg og alger.
Leikkonurnar eru færar
listakonur sem gera það sem
þær geta úr þessari leikgerð
sem gæti hæglega verið
sviðsett útvarpsverk. Helga
Bachmann leikur móðurina
Aurelíu. Hæfileikar Helgu á
sviði harmleiksins njóta sín
mjög vel þegar hún sýnir
umhyggju sína og næstum
stöðugar áhyggjur móður sem
þekkir tilfinningaofsa dóttur
sinnar út í æsar en heldur sig
hæglátlega til baka. Hún túlk-
ar einnig vel lífssýn eldri konu
sem hefur reynt sorg, von-
brigði og brostna drauma og
sér söguna endurtaka sig
þegar Sylvía er orðin móðir,
húsmóðir og konan að baki
mannsins síns. Þó að hlutverk
móðurinnar sé meira bundið
af formi verksins en hlutverk
Sylvfu og eigi helst að fylla upp
í myndina af skáldkonunni þá
nær Helga stórkostlegum tök-
um á hlutverkinu í lokin og
gerir okkur kleift að upplifa
nístandi sorgina sem heltekur
hana.
Guðbjörg Thoroddsen er
sannfærandi Sylvía í öllum
hennar upphlaupum og sveifl-
um. Hún sýnir mjög vel ham-
ingjuköst ungu stúlkunnar
sem trúir á lífið og drekkur
það í sig milli þess sem hún
dettur niður í dýpstu ör-
væntingu yfir þvi að takast
ekki verk sín fullkomlega.
Viðkvæmni, þunglyndi og ör-
vænting skilar sér í sterkum
svipbrigðaleik sem Guðbjörg
hefur alltaf verið sérstaklega
fær um að sýna. í andliti
hennar sést alltaf togstreitan
sem tilvitnunin hér að ofan
lýsir: Þráin eftir fullkominni
ást og hamingju og fullkomnu
sköpunarverki listakonunnar
en um leið stöðugur,
djúpstæður ótti við að veru-
leikinn reynist sá grimmi
óvinur sem hana grunar. Þrátt
fyrir þetta vantar eitthvað í
hlutverkið; sem upplestur úr
bréfum er það ekki nógu
34