Vera - 01.06.1992, Blaðsíða 2

VERA
TÍMARIT UM KONUR OG KVENFRELSI
3/1992—n.árg.
VERA Laugavegi 17
101 Reykjavík
Sími 22188
Útgefandi:
Samtök um Kvennalista
Forsíöa:
Mynd: Magnús Ólafsson
Ritnefnd:
Anna Ólafsdóttir Björnsson
Drífa Hrönn Kristjánsdóttir
Guörún Ólafsdóttir
Hildur Jónsdóttir
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
Ingibjörg Stefánsdóttir
Kristín Karlsdóttir
Nína Helgadóttir
NRÉTTINDAK
EMMA GOLDMAN
(1869-1940)
„Ég vil frelsi; rétt til að
hafa mínar eigin tilfmn-
ingar. rétt allra til fallegra
gleðilegra hluta. í mínum
huga stendur anarkismi
fyrir þessum hlutum og
ekkert getur aftrað mér í
að lifa eftir því. Hvorki
fangelsi. ofsóknir, né nokk-
uð annað. Já. þrátt fyrir for-
dæmingu félaga minna mun
ekkert hindra mig í að lifa eftir
þessari fallegu hugsjón. “
Þessi eru orð Emmu Goldman sem allt sitt
líf var í baráttu fyrir betra mannlegra samfélagi og
ekkert fékk hindrað hana í þvi.
Emma fæddist árið 1869 í rússneska keisara-
dæminu. Frá fyrstu tíð þurfti hún að þola bar-
smíðar og andlegt olbeldi föður síns sem sífellt
kvartaði yfir þeim harmi að frumburðurinn hefði
verið stúlka. Harðneskja og mótlæti mætti henni
strax á æskuárunum og blönduðust síðar meir
heilu hafi óréttlætis sem hún varð vitni að á
lífsleiðinni. Þetta stælti Emmu í kvenfrelsishug-
sjónum sínum sem síðar blönduðust anarkisma.
Þegar hún var fimmtán ára reyndi faðir hennar að
gifta hana. Emma, sem var sjálfstæð og upp-
reisnargjörn, vildi ekki giftast. Hún vildi ferðast,
læra og fræðast. Eftir deilur við föður sinn fékk
hún að ílytjast til draumalandsins, Bandaríkj-
anna, ásamt systur sinni. Hún kynntist kenning-
um anarkista og heillaðist af frelsisboðskapnum
sem hún fann í hugmyndum þeirra. Nú hófst nýr
kafli ævi hennar sem
helgaðist af baráttu
hennar innan anark-
istahreyfingarinnar. Þar
fann hún hugmynda-
fræðilegan grunn fyrir
kvenfrelsishugsjónir
sínar. Hjónabandið sem
hún þá þegar hataði, fór
hún að sjá sem enn eina
kúgunarstofnun kapítalisma
og ríkis. Það setti konuna í
stöðu vinnudýrs heimilisins og
kynlífstækis, sem notast ætti sem
ódýrt vinnuafi og fæðingarvél. í hjónabandi
var konan dæmd til ævilangs ósjálfstæðis, í
skiptum íyrir efnahagslegt öiyggi. Ekki voru það
góð skipti.
Emma batt engar vonir við kosningarétt og
vildi ekki vinna með „Suffragettunum" svokölluðu
að því markmiði. Hún vissi það, sem síðar sann-
aðist, að kvennamisréttið átti sér miklu dýpri
rætur, djúpt í samfélagsgerðinni og hugum fólks.
Hún réðist að hinni ómeðvituðu hugmyndafræði
sem alls staðar réði ríkjum og stuðlaði að bælingu
kvenna strax frá barnæsku.
„Sagan sýnir okkur að allir kúgaðir hópar hljóta
frelsi frá kúgurum sínumfyrir eigiðfrumkvæði. Það
er nauðsynlegt að konan læri þá lexiu og að hún
skilji að frelsi hennar nær jafn langt og máttur
hennar til að sæhja þaðfrelsi. Því er mikilvægast
fyrir konur að bytja á eigin umbreytingu lil að losna
frá klifjum fordóma. hefða og siða. “
Heiða Björk Sturludóttir
2
Starfskonur Veru:
Ragnhlldur Vigfúsdóttir
Vala Valdimarsdóttir
Þórunn Bjarnadóttir
Útlit:
Harpa Björnsdóttir
Ljósmyndir:
Þórdís Ágústsdóttir
og fleiri
Auglýsingar:
Áslaug Nielsen
Ábyrgö:
Ragnhildur Vigfúsdóttir
Setning og
tölvuumbrot:
Edda Haröardóttir
Filmuvinna:
Prentþjónustan hf.
Prentun og bókband:
Frjóls Fjölmiðlun
Plastpökkun:
Vinnuheimiliö Bjarkarós
Ath. Greinar í Veru eru birtar
ó óbyrgð höfunda sinna
og eru ekki endilega
stefna útgefenda.