Vera - 01.06.1992, Síða 30

FÁ KONUR
AÐRA LÆKNISMEÐFERÐ EN KARLAR?
Vísindalegar rannsóknir á sjúk-
dómum og heilsufari kvenna
vantar hreinlega eða eru talsvert
á eftir tímanum á mörgum svið-
um læknisfræðinnar, segja nið-
urstöður ýmissa hópa sem rann-
sakað hafa þessi mál í Banda-
ríkjunum. Umfangsmiklar og
langvinnar rannsóknir á hjarta-
sjúkdómum hafa beinst nær
einungis að körlum og ályktanir
varðandi eðli sjúkdómanna og
meðferð verið dregnar af þeim
niðurstöðum. Gagmýnendur
draga í efa að niðurstöður af
rannsóknum sem gerðar hafa
verið á körlum hæfi konum sem
hafa aðra líkamsgerð og hor-
mónabúskap.
Þvi er haldið fram að áherslan á
rannsóknir hjartasjúkdóma í
körlum geti blekkt fólk til að
halda að konur fái síður krans-
æðasjúkdóma eða deyi úr þeim.
Reyndin er þó sú að hjartasjúk-
dómar eru ein aðaldánarorsök
kvenna rétt eins og karla. Sama
gildir um lungnakrabbamein.
Fólki hættir til að líta á það sem
sjúkdóm karla fyrst og fremst, þó
svo að það hafl allan síðasta
áratug verið algengasta krabba-
mein sem hijáð hefur banda-
rískar konur, algengara en
bijóstakrabbamein.
Fyrir tveimur árum lýsti Banda-
ríkjaþing yfir áhyggjum vegna
þess hve fáar sjúkdómsrann-
sóknir væru gerðar á konum. í
september 1990 var svo opnuð
sérstök skrifstofa í tengslum við
heilbrigðisvísindastofnanir
bandariska ríkisins (National
Institutes of Health (NIH)), vegna
rannsókna á heilsu kvenna. For-
stöðumanneskja þessarar skrif-
stofu, Dr. Ruth Kirchstein, lýsti
þvi nýlega yfir að ástæða væri til
að efast um það að greining og
meðferð ýmissa sjúkdóma
kvenna hafi verið viðunandi
hingað til. Hún sagði vafasamt,
Áherslan á
rannsóknir hjartasjúkdóma í körlum
getur blekkt fólk til að halda að konur
fái síður kransæðasjúkdóma.
Reyndin er þó sú að hjartasjúkdómar
og lungnakrabbamein eru ein aðaldánarorsök
kvenna rétt eins og karla.
að kvenkyns sjúklingar hafi yfir-
leitt verið teknir alvarlega af
læknum, að konur hafi notið
sömu athygli og karlkyns sjúkl-
ingar, að kvartanir þeirra hafi
verið álitnar smávægilegar eða
minniháttar og að þær hafl fengið
lyfjameðferð sem þær þurfa ekki
en ekki þá meðferð sem þær
þurfa. í lok yfirlýsingar sinnar
sagði hún: „Konur eru þreyttar á
því að láta tala niður til sín“.
Síðastliðið ár hefur sjónum verið
beint sérstaklega að heilsufari
kvenna og átak hafið til að efla
heilbrigði þeirra. Á undanförnum
tveimur árum hefur verið aukin
umræða um heilbrigðismál
kvenna innan heilbrigðisvisinda-
stofnana bandaríska ríkisins
(NIH), í kjölfar mikillar gagniýni
kvenna á verkefnavali stofnan-
anna. Þær voru gagnrýndar m.a.
fyrir að veija alltof litlu fé til
rannsókna á þvi hvernig konur
bregðast við algengum sjúkdóm-
um sem hrjá bæði kynin, ásamt
þeim sjúkdómum sem konur
þurfa sérstaklega að glíma við.
Heilbrigðisyfirvöld skipuðu sér-
stakan vinnuhóp um heilbrigðis-
mál kvenna sem fékk stjórn
stofnananna til að bæta við
stefnuyfirlýsingu sína hvatningu
til allra styrkumsækjenda, að
þeir hafl konur með í sjúkdóms-
rannsóknum sínum.
í nýjustu bæklingum frá
bandarisku heilbrigðisvísinda-
stofnunum sem gefa upplýsingar
um styrkveitingar má nú lesa að
engar rannsóknir á sjúklingum
verði styrktar ef þær útiloka
konur, nema haldbærar skýring-
ar fylgi hvers vegna konur séu
ekki í rannsóknahópnum.
Allar þessar umræður í
Bandaríkjunum hafa orðið til
þess að betur hefur verið hugað
að hlut kvenna sem sjúklinga.
Dregnar hafa verið fram rann-
sóknir sem gerðar hafa verið á
30