Ljósmæðrablaðið - 01.04.1965, Blaðsíða 11

LJ ÓSMÆÐR ABLAÐIÐ
35
af völdum næmra sjúkdóma. Aðrir ætla hlut þessara sjúk-
dóma miklu minni eða um það bil 5%. Hér er fyrst og
fremst átt við heila- og heilahimnubólgur af völdum sýkla
og veira. Sjúkdómar þessir leiða strax til einhverra
skemmda á heilafrumum, en sökum blóðrennslistruflana,
sem hljótast af bólgunum, getur eyðileggingin haldið
áfram í langan tíma eftir að bráðakasti veikindanna er
lokið.
Algeng afleiðing heilahimnubólgu bama er vatnshöfuð.
Heilavökvinn síast úr blóðvatninu í holrúm heilans. Það-
an rennur hann út um op, sem er á mörkmn heila og
mænu, út á yfirborð heilans og myndar e. k. beð fyrir
miðtaugakerfið. Síðan síast hann út í bláæðar heilahimn-
anna. Ef farvegir vökvans stíflast, leiðir það til aukins
vökvaþrýstings inni í höfuðkúpunni. Af því hlýzt rýrn-
un á heilanum. Ennfremur þenst höfuðkúpan út og verð-
ur mjög stór, allt að helmingi meiri að rúmmáli en meðal
höfuðkúpa. Við þetta verður útlit bamsins sérkennilegt.
Vatnshöfuð getur verið meðfætt ástand. Andlegur þroski
vatnshöfuðsbarna er mismunandi.
Vitsmunir manna og dýra eru tengdir við miðtauga-
kerfið og helzt þann hluta þess, sem nefndur er heili. Á
síðustu áratugum hefur miðtaugakerfið, þ. e. heili og
mæna, verið rannsakað mjög nákvæmlega, bæði bygging
þess eins og hún verður séð í smásjá og svo störf. Rann-
sóknir á efnafræðilegri byggingu og efnaskiftum þess hafa
aftur á móti dregizt, en em nú í gangi víðast hvar, þar
sem unnið er að tilraunavísindum. Erfitt er að spá um,
hvaða hagnýta þýðingu þær kunna að hafa á næstunni.
En heila- og taugafrumur eru þær fmmur líkamans, sem
endumýjast ekki, og eru skemmdir á þeim því varanleg-
ar, því hefur ekkert komið fram ennþá, sem læknað geti
greindarskort. Aftur má vera Ijóst, að stöðugt finnast
fleiri og fleiri sjúkdómar, sem valda andlegum vanþroska
og ráð til að koma í veg fyrir skemmdir af þeirra völdum.