Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1928, Blaðsíða 23

T1 M A RIT V. F. í. 1928
15
notaður ádráttur með netjum, en hann gagnar lít-
ið, sökum þess, að geddurnar eru einna duglegast-
ar að komast undir netin, þar sem ójöfnur eru í
botni. Hefir reynslan orðið sú, að í þessum vötn-
um hafa geddur og ruslfiskar orðið svo yfirgnæf-
andi, að ógerlegt hefir verið að hafa þar fiskrækt
i lagi. Er augljóst, að þarna mundi fiskveiði með
rafmagni geta komið í góðar þarfir, ef hún hepn-
aðist.
En þá þarf að vera hægl á þann hátt að ná öll-
um fiskinum, og hann má ekki drepast eða
skemmast.
H.f. „Landelektrizitát" í Halle hefir í samlagi
við landhúnaðarráðuneytið í Saxlandi gert nokkr-
ar tilraunir síðastliðið ár til þess að ganga úr
skugga um aðferðina og til þess að finna ódýra og
hentuga veiðiaðferð með þessu lagi.
Við fyrstu tilraunirnar var notuð tjörn (A) ná-
lægt Halle, sem sýnd «er á myndinni. Er hún um
500 m löng og 50 m breið. Skamt frá er 15000 volta
rafmagnslina. Var þá settur við linuna spennir (B)
og rafmagnið afspent niður í 380 volt. Fekst á
þann hátt riðstraumur hentugur til tilraunanna.
Var þeim hagað þannig: Eftir endilangri tjörninni
var lagður ber eirvir (C) 25 fermm gildur og var
hann festur í botni með stjórum. Annar eirvír ber
(D) var lagður þversum yfir tjörnina og voru hafð-
ar á lionum flár (r) svo að hann flyti. Við þennan
vir var á báðum endum (a og b) hnýtt liampköðl-
úm og hjeldu tveir menn (m og n) hvor í sinn enda
óg höfðu þeir gúmlianska á höndum. Mennirnir
„drógu siðan á“ með þessum útbúnaði með því að
draga eirvírinn i yfirborðinu eftir endilangri tjörn-
inni eins og örvarnar sýna. A eftir vírnum fóru
bátar (E) og tóku þann fisk er upp flaut, i háfum.
Botnvírinn (C) var tengdur við annað skaut spennis-
ins, en flotvírinn (D) við bevgjalegan, einangraðan
streng er iá að straumrofa (S) og vari (F) við liitt
skaut spennisins.
Með þessum útbúnaði fer straumur á milli vír-
anna í vatninu þannig að nokkurskonar straum-
veggur myndast í tjörninni, þar sem hvergi er
smuga á og fiskurinn kemst ekki í gegnum, án
þess að verða fyrir straumnum og falla í dá.
Undir eins og straumurinn var settur á, komu
upp margir fiskar, geddur, kai'far og álar, hopp-
uðu upp úr vatninu og flýðu undan vírnum að
liinum enda tjarnarinnar. Ef þeir komu nær vírn-
uin en 5 m, komust þeir ekki burtu. Þeir sprikl-
uðu og lxentust til og frá, síðan dró fljótt af þeim
og þeir lögðust á hliðina hreyfingarlausir.
Þegar virinn hafði verið dreginn eftir endilangri
tjörninni, flaut fiskurinn upp um hana alla og lá
á yfirborðinu sem dauður. Ef straumurinn var
tekinn af, lifnaði fiskurinn brált aftur og virtist
ekki hafa orðið unx þetta. Fiskurinn lifnaði við á
augalxragði ef stjakað var við lionunx, cn annai's
tók það hann nokkurn tíma að rakna við.
Þessar tilraunir í tjörninni koma alveg lieinx við
tilraunir dr. Scheminzky, sem áðan var getið að
liann liefði gert í rannsóknarstofu sinni og sem
lxann lýsir þaxinig:
Eltir hálfa aðra klst. höfðu dýrin náð sjer alveg.
Eftir 24 klst. voru öll smákvikindi frísk og fjÖr-
leg að sjá og höfðu fengið sinn eðlilega litarhátt.
Það mun enginn vafi vera á því, að það fer eftir
spennunni, senx notuð er, hvort þessi rafnxagnsað-
ferð er hættulaus eða ekki. Eftir tilraununx fjelags-
ins í Halle, sem það ljet gera í ýnxsunx tjörnum,
virðist alt að 400 volta spenna vera hættulaus fisk-
inum.
Fiskur sá, sem veiddur var þannig lanxaður af
rafmagni, var látinn í vatnsilát og mátti geyma
liann þar lifandi eftir vild, þangað til hann var seld-
ur eða liægt var að láta hann aftur í tjörnina.
Tilraunirnar gátu ekki sannað óyggjandi, livort
allur fiskur hefði náðst. Það hefði mátt gera, ef
liægt hefði verið að tænxa tjarnirnar á eftir. En
þær 4 tjarnir, sem notaðar voru, var ekki unt að
tæma. Allar líkur eru þó á því, að enginn fiskur
konxist undan, með þessai'i aðfei'ð, því þegar liúix
var endurtekin í sömu tjörn, kom enginn fiskur
upp, undir eins í annað skifti.
Þótt þessar tilraunir hafi þannig sýnt góðan á-
rangur, er aðferðin ennþá alls ekki nógu fullkomin
til almennrar notkunar. Iiún er stói’hættuleg, nema
kunnáttumenn á rafnxagn sjái um útbúnaðinn og
stjórni henni að öllu leyti. 300—400 volta spenna,
nxeð þeirri aðstöðu, senx þarna er, er bráðliættuleg
lífi nxanna, ef eitthvað ber út af.
í þessu sambandi nxá geta þess, að í Prússlandi
og líklega einnig í fiskveiðalöggjöf annara ríkji.
er bannað að nota hættuleg efni eða spi'engiefn
til veiða, (beitu, sem lamar eða svæfir fiskinn eða
er eitruð). Samkvæmt oi’ðalagi laganna fellur nofi»
un rafmagns einnig undir þetta bann. Þyrfti þa