Tímarit Verkfræðingafélags Íslands


Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1928, Síða 16

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1928, Síða 16
10 TIM A RIT V. F. 1. 1928 að þyngd 25% af þyngd hráefnisins, Sumar verk- smiðjur vinna úr úrganginum liráum, og er þá ýmist að þær sjóða hann eða gerilsneiða fyrst, eða sleppa því alveg. Aðrar vinná úr efninu hálfþurkuðu, og sleppa þá suðu eða gerilsneyðingu. Sumir halda því fram, að betri vara fáist, ef gerilsneyðing er fram- kvæmd, en aðrir telja að best vara fáist úr liálfþurk- uðu (útiþurkuðu) efni án gerilsneyðingar. Sje ekki notað hrátt efni (eingöngu útiþurkað) má þurkarinn vera minni, en tætarinn þarf þá að vera nokkru sterkari. ]?að hefir talsverða þýðingu að gera sjer grein fyrir, hve mikið muni falla til af fiskúrgangi við venjulegar fiskiveiðar landsmanna, einkum þorsk- fiskaveiðar. 1 mánaðarritinu Ægi, 11. tbl. 1923, hefir hr. fiskifræðingur Bjarni Sæmundsson hirt skýrslu um vigtun hvers líkamshluta sjer í lagi á 10 óslægð- um þorskum og 0 óslægðum ýsum, mismunandi stærðar. Eftir þessu hefi jeg reiknað út, hve mikils úrgangs má vænta úr þeim fiski, sem fer í eitt skiji- pund Spánarverkað, og er niðurstaðan þessi: porskur: Hausar ........ 111 kg. Dálkar .......... 30 - Lifur............ 27 — Hrogn og svil ... 51 — Annað slóg ...... 23 — Ýsa: Hausar ......... 97 — Dálkar .......... 32 — Lifur............ 25 — Hrogn og svil ... 17 — Annað slóg ....... 2 — Fiskarnir, sem rannsakaðir voru, voru of fáir til þess að finna ábyggilegar meðaltölur fyrir alla árs- tímaJ Um hausana og dálkana ætti þó ekki að muna miklu, en ldutfallsþyngd lifrar, hrogna, svila og ann- ars slógs er væntanlega talsvert breytileg. Samkvæmt þessu ætti að mega fá 32—35 kg. af fiskmjöli úr hausum og dálkum eingöngu, fyrir hvert skippund af fiski, og meira, ef unnið er einnig úr öðru slógi. þó að ekki komi þessu máli beinlínis við, þykir mjer rjett að geta þess, að á síðari árum er allmikið um það talað, hvort ekki megi útbúa hin stærri veiði- skip, einkum stóra togara, svo að þau geti sjálf gert fiskúrganginn að verslunarvöru. pað sem helst er talið standa fyrir, er plássskorturinn i skipunum. Jeg tel vafalítið, að þetta muni reynast framkvæman- legt, og eftir þeirri þekkingu, sem jeg nú þegar hefi getað aflað mjer á þessum málum, mundi jeg leggja til, að reynd yrði sú vinsluaðferð, sem hjer skal greina. Fyrst er efnið tætt sundur i tætara. Síðan er það látið ganga í gegnum gerilsneyðara, sem geril- sneyðir með gufu án þess að blanda henni saman við hráefnið, líkt og við Schlotterhose aðferðina, sem drepið var á hjer að framan. ]?ar eftir er efnið svo þurkað i gufuþurkara. Mölun og sigtun getur siðan farið fram i verksmiðju á landi, ef ekki þykir eyð- andi plássi í skipinu til þess og til sekkjunar á mjöl- inu. í þessum sömu áhöldum má svo liklega geril- sneyða og þurka grútinn, sem eftir verður frá hræðsln lifrarinnar í skipinu, og gera úr honum lifrarmjöl, sem mun vera útgengileg verslunarvara handa verk- smiðjum þeinx, sem eru útbúnar til olíuvinslu eftir efnagreiningaraðferðum þeim (Sehlotterliose eða Hartmann), sem getið var um að framan. 5. Plássþarfir verksmiðjunnar. Samkvæmt l'ramansögðu verður Ijjer gengið út frá því, að v e n j u 1 e g afköstun verksmiðjunnar samsvari 10 tonnum síldar á klst., eða 240 tonnum á sólarhring, og að starfstíminn sje 60 dagar. þetta samsvarar 96 000 málum yfir allan tímann, ef málið er talið 150 kg., en um 106 000 málum, ef hvert ey talið 135 kg., sem liklega er nær sanni. B r y g g j u r. Talið er að losað sje að meðaltali 100 hl. á klst., frá-hverju skijxi, Við 4 bryggjur má afgreiða 8 skip, ef dýpi leyfir eigi meira en eitt skip samtímis við hverja hlið bryggju, og verða þetta 800 Id. á klst. Sje veiðitíminn reiknaður 50 dagar og aflinn 106 þús. mál eða nær 160 þús. hl., þarf að losa að meðaltali 3200 hl. á dag, sem samsvarar því, að, 4 bryggjur sjeu fullnotaðar 4 klst. i hverjum sól- arhring. O 1 í a. Hana má áætla 12—15% af þyngd lirásíld- arinnar. Á dag (240 tonnurn) falla þá til 28.8 til 36 lonn af olíu, eða 168 til 210 föt á 171 kg. Yfir alt tímabilið gerir þetta 10 200 til 12 600 föt. Hvert olíu- fat þarf um 0.6 fermetra flatarmál, og með þvi að hlaða i 5 hæðir, þurfa 12600 föt þá rúma 1500 fer- metra, og samsvarar þetta senx næst því jxlássi, sem ætlað er fyrir tóm föt á ujxjxdrætti þeim, sem hjer fylgir, af tilhögun fyrirhugaðrar verksmiðju. Fyrir fyltar tunnur eru ætlaðir 1080 ferrn., og tekur það pláss 3600 tn., ef lögð eru tvö lög. Samsvarar þetta nálægt % af ársframleiðslunni, en þar að auki má leggja nokkuð af fyltum tunnum á óráðstafað svæði, ef þörf gerist. M j öl. pað má áætl i 14-—17%, af þyngd hrásíld- arinnar, eða 33600 til 40000 kg. á dag og 2000 til 2400 tonn yfir allan tímann. Fyrirferðin í stafla er um 2 tenm. á tonnið. Mjölgeymsluhúsið er áætlað 390 fermetrar að grunnfleti, tvílyft, en þar af tekst dálítið gólfpláss fyrir nxölun og sekkjun. Með 2]4 metra staflahæð mun liúsið rúma 900 tonn af mjöli, eða vænan skipsfarnx. K ó k s. Sje gert ráð fyrir reykþurkara eingöixgu eða aðallega, þarf að kynda hann mið kóksi. Áætla má að úr pressudeiginu þurfi að eima jafnþyngd mjölsins af vatni, og ef þurkunin er í góðu lagi eiga að eimast 7 kg. af vatni fyrir liverl kg. af kóksi, sem hrent er í þurkofninum. Ætti þá að þurfa yfir allan tímann kóks sem svarar % af þyngd mjölsins, eða

x

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Verkfræðingafélags Íslands
https://timarit.is/publication/860

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.