Freyr - 01.07.1919, Side 5

67
FREYR.
in ekki að eins starfsáhaldið, heldur og á end-
anum starfstáknið, að vísu segir hún ekki frá
tví, hvernig verkið hafi verið leyst af hendi,
en hún lýsir þvi skýrt hvert það hefir verið,
og að mikið hafi verið unnið. — Þessi merki
auka sjaldnast fegurð handarinnar; þau lýta
hana miklu fremur frá fegurðar sjónarmiði, og
þó eru þetta i raun og veru heiðursmerki, sem
vinnan sæmir þá, er lengi hafa í hennar þjón-
ustu staðið. En auk þessara handa með iðju-
táknum, þá eru líka til í heiminum hendur
með iðjuleysistáknum, er sýna það, að þær
hafa aldrei við neina iðju fengist, aldrei neitt
viðvik gert, slíkar hendur eru tíðar meðal
höfðingja Kínverja, og iðjuleysismerkið eru
hinar löngu neglur þeirra. En sleppum nú þessu,
fieira átti að vera hjer efni máls. — Jeg ætl-
aði ekki að eins að tala um höndina og henn-
ar margvíslegu störf, og hvernig hún æfist og
lagast eftir þeim, en mig langar líka til að
minnnast á viðskifti vitsins og handarinnar við
vinnuna, og i sambandi við það á vinnuna og
visindin, jog loksins langar mig til að sýna
fram á, að það er ekki kraftur handarínnar,
þótt mikils virði sje, sem skapar afkomuna í
lífinu að minsta kosti innan þess atvinnuvegs
okkar, er jeg hefi hjer sjerstaklega fyrir aug-
um, landbúnaðarins, heldur er það vitið, hygg-
indin, fyrirhyggjan sem hjer ræður mestu um.
Og i sambandi við þetta liggur svo beint við
að minnast svo lítið á háskólakennaraembættið
i hagnýtni sálarfræði, sem nýbúið er að stofna
hjá okkur og hið mikla verkefni, er fyrir þeim
manni liggur, er það embætti hefir tekist á
hendur, hjá þjóð vorri.
Langt er nú síðan menn tóku eftir þvi að
betur fer á því við alla vinnu að vit og hugs-
un sje með i hverju verki, eða með öðrum
orðum að hönd og heili vinni saman. Á þetta
bendir orðið verksvit, og aldrei þykir vel á
því fara, eða það verk verða að fullum notum,
sem unnið er hugsunarlaust. Það er og hinn
mesti munur að sjá hvernig menn vinna sama
verkið, og hvað þeim verður ágengt, þótt ekki
sje neinn munur á þrekinu eða krafti handanna.
Eftir þessu hefi jeg tekið skýrast við róður og
slátt, og gildir auðvitað hið sama um ótal fleiri
störf.
£>á tegund vitsins, sem við vinnum áork-
ar mestu með minstri krafteyðslu nefnum vjer
lag. Honum vinst vel, því hann er laginn þó
hann sje ekki þrekmikill, svona heyrum við
oft komist að orði um ýmsa menn, enn með
þessu er þá líka í rauninni sagt, að vitið sje
með i förinni. Ef vel á að vinnast verður því
vit og hönd að leggja saman; Kraftur hand-
arinnar útaf fyrir sig er ekki einhlýtur. Jeg
hefi sjeð menn við slátt, sem höggva stórt og
af kröftum, eins og þeir væru að berja fisk eða
lýja járn, ljárinn kemur ekki við jörðina, fylgir
ekki rótinni nema á rúmum helmingi ljáfars-
lengdarinnar, að eins rúmur helmingur grass-
ins skorinn sundur við rótina, hinn helming-
urinn einhverstaðar milli rótar og brodds, í
slíkum höggslætti er litið af viti, hann lýir
ekki siður en annað sláttulag, hefir i hverju
ljáfari talsvert af grasi af þeim, sem verkið á
að þiggja, býr til ósköpin öll af strábútum,
sem illa rakast og verða eftir í rótinni, og svo
bætist hjer við, að ljárinn verður vafalaust
skammbeittari, þvi jafnaðarlega bítur þó betur
á stráið niður við rótina en ofar á leggnum.
En svo eru til aðrir sláttumenn, sem ekki virð-
ast taka nálægt því eins nærri sjer starfið, en
verður þó miklu meira ágengt, þeir lauma ljánum
nærri því eins og þeir væru að leika sjer. inni
grasið þjett niður við rótina, og hreinskafa
svo alt til vinstri handa ljáfarsins, hvert strá
heldur sinni fullu lengd, og grasið stendur eins
og veggur við hægri ljáfarsendann; l?að er
unun að horfa á slika menn slá, manni getur
dottið i hug að vitið sje komið alla leið fram