Freyr - 01.11.1937, Blaðsíða 19

F R E Y R
177
Ég skoSa staðinn. Fyrst kem ég að fjós-
dyrunum. Enga kú er að sjá. Hvar eru kýrn-
ar? Auðvitað úti, allar saman, þœr koma ekki
í fjós allt sumarið, og enginn illviðrisdagur
á árinu er svo slæmur, að kýrnar ekki komi
út, rétt til að fá hreyfingu, að minnsta kosti
kosti 10—15 mínútur. Kýrnar eru hraustar
og undir ströngu eftirliti dýralæknis, viku-
lega, og oftar ef ástæða er til. Fjósamenn-
irnir eru skoðaðir vikulega, og fá ekki að
vinna þar án heilbrigisvottorðs. — Er inu
í fjósið er gengið, kemur maSur fyrst í and-
djrrið. Þar eru sótthreinsunar katlar, þar sem
fötur og önnur áhöld eru þvegin og hreins-
uS við gufu. Hvítir sloppar fjósamannanna
hanga í skápum, og ílát með klórkalkblöndu
til að sótthreinsa hendur, og þvottaklúta
standa þar. Ég held áfram og kem ima í fjós
fyrir f jórar kýr. ÞaS er allivítt, lagt me.ð gler-
uöum flýsum, veggir, gólf og loft er málað,
„Þetta er mjaltaf jósiö11, segir fjósamaðurinn,
„ég nota það nú ekki lengur — til nokkurrar
ógleði fyrir eigandann, sem hefir lagt fleiri
þiásund í að byggja það, en ég fæ eins góða
mjólk meö því að mjólka á básunum, auk þess
sem það er fljótlegra en að leysa 4 kýr, teyma
þær hér inn, og út aftur eftir mjaltir, í að-
alfjósiö. Ilér er lofti dælt inn með vélum svo
yfii’þrýstingur er á, loftstraumur stendur æ-
tíð út um dyrnar. Afrarn inn í f jósið, birta er
góö og loftgott, enda engar kýr í fjósi nú.
Mér verður fyrir að spyrja hvernig hægt sé
nxx að fá gei'ilsnauða mjólk hér, fremxxr en í
öðrum fjósxun af sama tagi. Meðan ég geng
með yfirfjósamanninum, og skoða sjixkra-
fjósið (sem aldrei lxefir verið notaö enn) og
rannsóknarstofuna, þar sem nokkar „Petri-
skálarý með loftprufulm úr fjósinu, ásamt
öðrunx rannsóknaráhöldum.er fyrir komið —
segir hann mér sögxxna: Fyrirtækiö hefir
starfaö rúmlega 1 ár. Kýrnar eru sem stend-
ur 50—60. Verður fjölgað, er fólk hefir lært
aö kaupa þessa héiinæmu nxjólk.
Allt, sem notað er við mjaltir og nxjólkxxr-
meðferðj Cr sótthreinsað, til þess er notað klor.
það er ódýrast. Fjósamaðurinn lætur sér ekki
nægja að hreinsa hendur sínar og júgur
kxxnna, , nei, afturpartur kýrinnar er strokinn
með klxxt, vættxxm í klorkalkblöndu, og fyrstu
bogarnir xxr hverjum spena eru mjólkaöir nið-
xxr, ef vera kynni, að bakteríur sætxx í spena-
opi. Strax sem hver kýr hefir vexúð mjólk
uð, er mjólkin borin í kæliklefa, þar er kæit
meö vélxxm — og rximlega 0° heit er lixxn leidd
þangað, sem vél ein er, sxx býr til pappaflösk-
xxr parafinsmurðar, og hér er tappað á flösk-
xxr þessar og þeim lokað með blikkræmu, sem
klemímd er xxm opið.
Pappflöskur þessar eru axxðvitað notaðar
aðeins . einxx sinni, neytandi mjólkxxrinnar
fleygir þeirn.
Allt það, sem hér er að sjá hefir kostað
langtum meira fé, en nokkxxr venjxxlegur bú-
skapxxr getur staðizt, og þó þessi mjólk aé
seld á 50—60 aura líterinn, er tap á rekstr-
inum; allt of lítið selzt, og einkum hafa vél-
ai'nar til pappflösku framleiðslunnar verið
dýrar. Þetta er líka tilraun, sem hrigxxxynd
er. að gera aö almenningseign, þó ekki í þeirri
mynd, sem þarna er, heldur að hægt verði að
íxálgast. haxxa svo sem xxixnt er með hreinlæti.
Sú lægsta tala baktería, sem þarna hefir
fundist er 95 í cm.3 mjólkxxr, það er í raun-
inni =0; en mjólkin getur verið góð og ágæt
löngu fyrr en því marki er náð, jafnvel þó
1—10 þxxsund finnist í cm.3 er húix góð, sam-
anborið við það sem gerist.. „Nú lækkar verð-
ið niðxxr í 45 aura líterinn, og svo sjáum við
til hvort. ekki selzt svo mikið, að það borgi
sig,' ef búið er stækkað svo kýrnar verði á
annað hundrað," segir fjósamaðurinn.
Það er engum vafa bundið, að hreinlæti við
mjaltirnar og hreinlæti í fjósunuim hefir
langt xxm meiri þýðingu fyrir gæði mjólk-
urinnar, en menn hafa gert sér grein fyrir
almennt. Þegar ég að lokum geng með fjósa-
nxanninxxm xxt í hagann, þar sem kýrnar erxx á
beit, lausar eins og nú tíðkast, meir en fyrr,