Freyr - 01.11.1937, Blaðsíða 22

180
F R E Y R
rifjavöðvumum, Við aflífgun með rafur-
magni, sem neynt hefir ver’iö undanfarið á
Akureyri, fjölgaði þessum tilfellum um allan
helming, svo að fella varð marga skrokka frá
frystingu vegna útlits'ins. Telur Sigurður
fyrst sennilegt að blettir þessir, sem eru hár-
a-ðablæðingar, stafi af undirbúningi bráöa-
pestar, en áljdttar síðar,eftir nánari rannsókn
og samburð á aflífgunaraðferðum, að blæð-
ingarnar stafi af krampakenndum samdrætti
vöðvanna Við rothöggiö eða rafmagnið sér-
staklega eða þá að aukinn blóðþrýstingur
sprengi háræðarnar.
Þar, sem ég annast kjötskoöun, koma all-
mörg slík tilfelli fyrir á hverju hausti, og get
eg verið sammála Sig. Illíðar í því, að blæð-
ingarnar standi ekki í sambandi við bráða-
pest. Af því að blettirnir koma nær e'ingöngu
fýrir á feitustu lömbunum í einstaka rekstri,
befi ég álit’ið að . blæöingarnar stöfuðu af
mæði (mikilli áreynslu öndunarvöðvanna),
þar eð þær koma oftast í langri röð aftan við
rifjabogann og festingu þindarinnar. Alít ég
þetta undirstöðuna, en h’inar ýmsu aflífgun-
araðferðir leiði þreytu þessa misjafnlega í
ljós, eins og Sig'. Illíöar liefir nú sannað.
Síðari hluti og sá stærri (125 bls.) er um
hina ýmsu sjúkdóma sauðfjárins.
Skiptist hann í fjóra kafla, 1. næmir sjúk-
dómar, 2. sjúkdómar af völdum sníkjudýra,
1. líffærasjúkdómar og 4. eitranir.
I kaflanum um næma sjúkdóma er meðal
annars all langt mál um bráðapestina ís-
lenjzku. Þar vantar að skera ákveð'ið upp úr,
hvað gerillinn heitir, sem henni veldur, en
býjustu rannsólmir slá því föstu að bráða-
pestin er ekkert annað en pestbjúgur (oe-
dema malignum) í vinstrinni og orsakast af
Bacillus parasarcophysematos (Vibrion septi-
que (Pasteur), Bac. oedematis maglini'-
(Koch)).
Er þar ráðgert að brenna pestarskrokka, og
er það auðv'itað lang tryggasta aðferðin til
að gera þá óskaðlega, þ.e.a.s., ef það er vel
gert og þeir brenndir alveg' upp, en hér er ég
hræddur um að íramkvæmdirnar bili mest.
En mikil bót er að því, að allir pestarskrokk-
ar séu grafnir vel á þurrum stað, og verður
það aldrei nógsamlega brýnt fyr’ir bændmn.
Næst kafli er um lungnadrep, öðru nafni
lungnapest. Er liann langur og ýtarlegur,
bæði sögulegur og fræðilegur. Síðast í lionum
er minnst á bóluefni Rannsóknarst. Háskólans
og það talið lítt reynt sem koniið er. Mér
er þó nær að halda, að nú þegar sé fengin all-
góð reynsla af þessu bóluefni víðsvegar um
iandið, ef hægt er að bólusetja nógu snemma
og ef um ómengaða lungnapest er að ræða.
í sambandi við þennan kafla verður manni
ósjálfrátt að leita að öðrum lungmasjúkdóm-
um, svo sem „mæðiveikinni“, sem gengur í
öllum héruðum vestanlands, og venjulegri
tiifallandi lungnabólgu í fé,—pneumokoldcum
—- og er náskyld lungnabólgu í mönmum, ó-
næm. Finnst mér það galli á framtíðarbók,
að hvorugs þessa sjúkdóms hefir verið getið,
þar sem mjög er nauðsynlegt að bændur læri
að halda þessum sjúkdómum öllum í sundur.
Þá er langur og merkilegur kafli um riðu
(polyencephalitis). Telur Sigurður liana
næman sjúkdóm og hefir sannað það, þó með
aðéins einu dæm'i sé, ennþá. Er gerður saman-
burður á riðu og „Louping ill“ og á það
bent, hve líkir þessir sjúkdómar eru, en vant-
ar að sanna það með víðtækum rannsóknum.
Bæði fyrir þennan samanburð og sínar eigin
atliuganir, álítur Sigurður að samband geti
verið milli riðu og barnalömimar. Er það
merkilegt mál, sem bíður úrlausnar vísind-
anna.
Af berklum hefir Sigurður fundið 4 til-
elli í 600,000 sláturfjár, og er það með því
minnsta, sem til þekkist.
I löngu máli um fjárkláðann segir höf.
meðal annars: „Sannleikurinn er sá, að fjár-
kláðanum verður aldrei útrýmt til fulls, nema
því aðeins að fyllt tillit sé tekið til sótthreins-
unar fjárhúsanna, jafnhliða kláðaböðunu<m.“