Freyr - 01.09.1938, Page 3

Torfi í Ólafsdal.
28/8 1838 — Aldarminning — 28/8 1938
í dag eru 100 ár liðin síðan fátækum
foreldrum, Bjarna Bjarnasyni og konu
hans Ingibjörgu Guðmundsdóttur, að
Krossi á Skarðsströnd í Dalasýslu, fædd-
ist sonur, er hlaut nafnið Torfi og þjóð-
in þekkir undir nafninu „Torfi í Ólafs-
daT‘.
Útvarpinu þótti hlýða, svo sem sjálf-
sagt var, að minnast þessa merkismanns,
á 100 ára afmæli hans, og hefir það —
því miður — fallið í minn hlut að flytja
hér stutt erindi um hann. Ég segi því
miður, ekki vegna þess, að mér sé ekki
Ijúft að minnast míns ágæta kennara og
vinar, heldur af því, að ég finn vanmátt
minn til að gera það á þann hátt, sem
minningu hans og lífsstarfi fyrri íslensk-
an landbúnað er samboðið.
Bjarni, faðir Torfa, var uppeldisson-
ur Skúla Magnússonar, kammerráðs á
Skarði, en ættaður af Suðurlandi. Ingi-
björg móðir hans var ættuð úr Dala-
sýslu, en móðursystir hennar, Þórdís, var
kona Einars dannebrogsmanns Jónsson-
ar í Kollafjarðarnesi í Strandasýslu, en
þeirra synir voru hinir miklu bænda-
skörungar og alþingismenn Ásgeir á
Þingeyrum og Torfi á Kleifum í Stranda-
sýslu.
Ári síðar en Torfi Bjarnason fæddist
eistu foreldrar hans bú í Frakkanesi á
Skarðsströnd, en fluttu þaðan stuttu
síðar, að Bessatungu í Saurbæ, og þar
ólst Torfi upp fram yfir tvítugsaldur •—
á fátæku heimili — og varð ungur aðal
fyrirvinna heimilisins, því faðir hans var
heilsulítill.
Það ræður af líkum, að Torfi naut ekki
mikillar menntunar í æsku, en þó mun
hann hafa numið meira heima og af eig-
in ramleik en þá var títt, enda var hann
snemma námfús, bráðgreindur, minm
ugur, skilningsgóður, og ias allt það, er
hann náði í af bókum. Og einhverja til-
sögn fekk hann í dönsku hjá kammeráð-
inu á Skarði.
24 ára fór hann alfarinn úr foreldra-
húsum, til Ásgeirs frænda síns að Þing-
eyrum og var vinnumaður hjá honum
þar og í Ásbjarnarnesi næstu árin. Slíkt
fyrirmyndarheimili, sem þá var á Þing-
eyrum hefir orðið Torfa góður skóli, þótt
lítið hafi verið um bóknám að ræða. Það
er til marks um gáfur Torfa, að 1864
svaraði hann með merkilegri ritgerð
spurningu um það, hvað gera skyldi til
þess að draga úr hinum mikla mann-
dauða á Islandi, en enskur mannvinur,
Isaac Sharps hafði, 1862, heitið tvenn-
?^m verðlaunum fyrir beztu svörin við
þeirri spurningu og hlaut yngismaður
Torfi Bjarnason (þá) í Ásbjarnarnesi