Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1955, Side 30

10
TlMARIT VFl 1955
M/LLJ. KWST/ÁR!
Meðan Itarlegum rannsóknum á virkjunarskilyrðum
stóránna er ekki lokið, er ekki hægt að segja með
neinni nákvæmni, hvaða tölum beri að reikna með.
Ég mun því ekki gera tilraun til að endurskoða tölur
Sigurðar. Þó vil ég halda þvi fram, að í því sambandi
sem hér ræðir um, beri oss að reikna með til muna
lægri tölum og tel, að fyrir árnar í flokki I beri að
lækka þær um % hluta að minnsta kosti, fyrir árnar
í flokki II jafnmikið eða heldur meir, fyrir Sog og
Laxá er talan tæplega of há, en fyrir árnar I flokki
IV væri óvarlegt að lækka töluna um minna en helming.
Þegar þessi lækkun hefir verið gert, er ágizkunin um
það vatnsafl, sem vér gætum eins og nú standa sakir
talið vera hagnýtanlegt, á þessa leið:
kwst/ári kwst/ári
I. Þjórsá og þverár hennar . . 9.000 millj.
Jökulsá á Fjöllum ........ 5.000 —
Jökulsá á Brú ............ 1.500 —
Hvítá í Árnessýslu ....... 1.500 — 17.000 millj.
II. Jökulsá í Fljótsdal, Skjálfandafljót,
Jökulsá eystri i Skagafirði, Blanda
og Vatnsdalsá, Norðlingafljót, Skaftá 4.000 —
III. Sog og Laxá í S.-Þing................ 1.000 —
IV. Aðrar bergvatnsár og smærri virkj-
unarstaðir .......................... 4.000 —
Samtals 26.000 millj.
Er þá komið að kalla má niður í áætlunartölur Jóns
Þorlákssonar um vatnsafl landsins.
Til stuðnings þeirri lækkun í áætlunartölum um
vatnsafl Iandsins, sem ég hér hefi gert,'skal ég aðeins
nefna, að í álitsgerð sinni um virkjunarmöguleika í
Jökulsá á Fjöllum, dags. 31. marz þ. á., sem ég vík
nánar að síðar, kemst Sigurður Thoroddsen að þeirri
niðurstöðu, að í stórvirkjun fáist um 550.000 kw eða
4.800 millj. kwst/ári úr þeirri á, ef unnt reynist. að
gera nægilega stór miðlunarlón til þess að nýta allt
árlegt framrennsli árinnar. Þetta er 20% lægri tala
en var í heildaráætluninni og er þó, eins og Sigurður
tekur fram, engan veginn örugg.
Um árnar í IV. flokki verður auk þess að taka það
fram, að þar er um að ræða mikinn fjölda af smáám,
dreifðum víðsvegar um landið. Er þar því hvergi um
stórvirkjun að ræða og tæplega nema um smávirkjanir
til að fullnægja raforkuþörfum einstakra hérað eða
byggðarlaga. Þessar smávirkjanir verða ávallt tiltölu-
lega dýrar, og þegar þessi héruð og byggðarlög síðar
komast í samband við aðalorkuveitukerfi út frá stærri
orkuverum, mun ekki lengur þykja svara kostnaði að
virkja þessar smáár. Það er því mjög á takmörkum
að leyfilegt sé að reikna með þeim í því vatnsafli, sem
vér viljum ráðstafa til næstu áratuga.
Niðurstaða þessara hugleiðinga er þá sú, að vér gel-
um tæplega talið oss hafa til umráða í landinu meira
liagnýtanlegt vatnsafl en sem svarar 22.000—26.000
milij. lcwst. á ári.
Um raforkuþörf íslenzku þjóðarinnar.
Raforkuvinnslan var hér á landi á árinu 1953 um 225
millj. kwst. Síðan á árinu 1936 hefur raforkuvinnslan
í landinu aukizt þannig (sjá ennfremur línurit á 1. mynd
og línurit á 2. mynd).
Ár Raforkuvinnslan
1936 ca. 12,5 millj. kwst/ári
1937 — 15 —
1938 — 25
1939 — 35
1940 — 48 —
1941 — 60 —
1942 — 70 —
1943 — 85
1944 — 90 —
1945 — 100
1946 — 120 —
1947 — 140
1948 — 160
1949 — 180 —
1950 — 190 —
1951 — 207
1952 — 215 —
1953 — 225 —
1954 (áætl.) 330 millj. kwst/ári
Arleg aukning í % MeOaltalstala
Árl. tveggja ára
67
40 53
37 38
25 31
18,6 22
21,2 20
5,9 14
11,1 9
20 15
18,6 19
14,3 16
12,5 14
5,6 9
9 7
3,9 6
4,65 4,3
42 25