Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.2004, Qupperneq 19

DV Fókus
LAUGARDAGUR 13. MARS 2004 7 9
sælu sýningu Hárinu, og var einn af
stofnendum Loftkastalans. Það var við upp-
setningu á Hárinu í Barcelona sem Baltasar
kynntist konunni sem hann síðar giftist, Lilju
Pálmadóttir. Lilja þessi var ekki einungis fög-
ur, enda nýbúin að starfa sem íyrirsæta í New
York en hafði snúið baki við fyrirsætustarfinu
til að nema myndlist á Spáni. Hún var einnig
dóttir Pálma Jónssonar í Hagkaupum, og þar
með erfingi einhverra mestu auðæfa íslands. í
fyrstu fannst kannski mörgum sem að Lilja
væri að taka talsvert niður fyrir sig að giftast
syni spænsks málara, þótt myndarlegur væri
og hefði slegið í gegn sem leikari. En Baltasar
var rétt að byrja að sanna sig sem athafnamað-
ur og leikstjóri. Minnir samband þeirra sum-
part á annað samband í sviðsljósinu, þeirra
Arnolds Schwarzenegger og Mariu Kennedy
Shriver. Hún var af ameríska aðlinum, Kenn-
edy-fjölskyldunni, hann var austurrískur lög-
regluþjónssonur sem hafði fyrst orðið þekktur
fyrir líkamsrækt. En hann átti eftir að verða
einhver vinsælasti leikari Hollywood jafnframt
því sem hann sýndi fram á að hann byggi yfir
talsverðu viðskiptaviti, og er í dag rfldsstjóri
Kalifomíu.
Baltasar hélt áfram að leikstýra jafnframt
því að leika, og setti meðal annars upp Rocky
Horror, Rent, Leitt að hún skyldi vera skækja
og Hamlet, sem öll nutu vinsælda. Um aida-
mótin sagði hann svo upp starfssamningi sín-
um við Þjóðleikhúsið þar sem hann hafði
starfað sem leikari mestallan áratuginn, og hóf
störf við að gera sína fyrstu bíómynd. Það þótt
kannski arrógant á sínum tíma hjá ungum
leikara að hætta á föstum samningi hjá Þjóð-
leikhúsinu til að fara bara að gera það sem
hann vildi. En það átti kannski einhvern þátt í
að brjóta upp ríkjandi hefð og gera leikurum
kleift að fara inn á nýjar brautir.
að hefur alltaf verið vinstri slagsfða í
listum, og eins og Hallgrímur var að
segja f Kastljósinu um daginn, þá vom
vinstrimennirnir farnir að verða svo aftur-
haldssamir en frjálshyggjan var dýnamísk-
ari. Þannig að ég ákvað að koma út úr
skápnum með það að listamaður gæti verið
hægrisinnaður og bauð mig fram í borgar-
stjórn fyrir Sjálfstæðisflokkinn 1997. En
þegar ég var orðinn varaborgarfulltrúi
komst ég að því að þetta var eilíft karp og
það var til dæmis orðin pólitfsk spurning
hvort ruslatunnur væru með loki eða ekki.
Þá ákvað ég að hætta þessu. Mikið af um-
ræðunni snerist um að hægrimenn eru með
bólu á nefinu og vinstrimenn eru með bólu á
rassinum. Það eina sem ég uppskar úr þessu
var óvild ýmissa vinstrisinna, og jafnvel
sumra hægrimanna líka. Kannski hefði ég
betur látið þetta ógert, en ef maður gerir
ekki neitt lærir maður ekki neitt. Það þorir
enginn á íslandi að tala um neitt. Þegar
norskur blaðamaður tók viðtal við mig í
sambandi við kvótakerfið sagði hann að ég
væri fyrsti fslendingurinn sem hann hefði
hitt sem þyrði að tala um málið. En ég myndi
ekki bjóða mig aftur fram fyrir nokkurn
flokk.
í dag er ég bara stjórnarmaður í íslenska
útvarpsfélaginu, og hef það fyrst og fremst
fyrir stafni að reyna að gera sem mest úr ís-
lenskri dagsskrárgerð. Mér finnst að það
eigi að vera til almennar leikreglur en ekki
þessar endalausu sérreglur. En ég held að
þetta sé í nokkuð góðum farvegi. Það er
mikill hreyfanleiki f samfélaginu, þannig að
ég held að þetta endi ekki allt á fáum hönd-
um. Ég vil ekki búa í samfélagi þar sem eru
endalausar reglur um hvað má og hvað má
ekki.“
Bíómyndin 101 Reykjavík er um margt tíma-
mótamynd í íslenskri kvikmyndagerð. Var
það í eitt fyrsta skiptið sem kvikmynd hér-
lendis virtist vera gerð fyrir hvíta tjaldið fyrst
og fremst, frekar en að vera kvikmyndað leik-
verk. Var öll klipping og leikur sniðinn að
þörfum kvikmyndagreinarinnar, en oft hefur
virst sem íslendingar hafi átt erfitt með að
flytja sig frá sviðinu og yfir í bíó, enda ekki
jafn oft sem þeir fá tækifæri til að spreyta sig
fyrir framan vélarnar og á fjölunum. Var þar
með að vissu leyti kynslóðabreyting í íslensk-
um bíómyndum. Hér voru komnir menn sem
gáfu erlendum myndum ekkert eftir hvað
tæknina varðaði, en jafnframt fjölluðu um ís-
lenskan veruleika. Og hún var toppurinn á
þeirri bylgju mynda sem fjallaði um lífið í
stórborginni Reykjavík.
Myndin er gerð eftir samnefndri skáld-
sögu Hallgríms Helgasonar. Með nýjasta
samstarfsverki þeirra, leikgerð. bókarinnar
Þetta er allt að koma, verður aftur vart við
kynslóðaskiptingu. Kynslóð sú sem ólst upp
hér á eftirstríðsárunum hefur lengi borið ægi-
vald yfir íslensku menningarlífi, og rithöf-
undarnir Einar Kárason og Einar Már, leik-
skáldið Ólafur Haukur Símonarson, kvik-
myndagerðarmaðurinn Friðrik Þór, og laga-
höfundarnir Megas og Bubbi hafa gert því
greinargóð skil hvernig var að alast upp í kjöl-
far seinni heimsstyrjaldar. Uppgangstímar og
Kanasjónvarp, braggalíf og alkóhólismi, rokk
og ról og snobb niður á við, væntingar þess
tíma þegar allt virtist stöðugt verða betra og
óðaverðbólga át upp allar skuldir, vonbrigði
þeirra sem íslenski draumurinn rættist ekki
hjá, ættingjar sem koma með gjafir frá gósen-
landinu í vestri, krakkar sem skoða dönsk
klámblöð og reykja njóla, um allt þetta hefur
verið fjallað í sumum af helstu verkum þjóð-
arinnar á seinni hluta síðustu aldar.
En það er fyrst núna sem fjölskyldusögur
þeirra sem tilheyrðu kynslóðinni á eftir rata á
svið hérlendis. Sú kynslóð ólst ekki upp við að
líta á Bandaríkin sem land allsnægtanna,
heldur fór hún í Keflavíkurgöngur og efaðist
um að hamingjan væri fólgin í því að geta
keypt sem mest, að minnsta kosti í fyrstu.
Hún átti ekki frænkur sem fluttu vestur með
bandarískum hermönnum og sögðu sögur af
landinu þar sem allt væri gott, heldur kynnt-
ist hún því af eigin raun þegar hún hélt utan
til náms. Og þegar hún sneri aftur, djúpt
sokkin í námslánaskuldir, biðu margra ekkert
nema vonbrigði í landi þar sem uppgangur
var ekki lengur sjálfsagður hlutur. Ekki var
lengur sjálfgefið mál að allt myndi endalaust
verða betra. Það er löngu tímabært að sú kyn-
slóð fái stund sína í sólinni í leikhúsunum.
Næsta kynslóð á eftir, með menn eins og Jón
Atla Jónasson og Bjarna Jónsson í farar-
broddi, er þegar farin að banka upp á.
Samband Baltasars og
Lilju minnir um margt á
samband Arnolds
Schwarzenegger og Mariu
Kennedy Shriver. Hún af
aðlinum en hann ekki.
Baddi í Djöflaeyjunni er alger letingi og
mannleysa, sem er ekki mitt vandamál,
en við áttum drykkjuna sameiginlega.
Mér fannst alveg sympatí í karakternum sjálf-
um, sem mörgum fannst ekki vera. En þó að
pabbi hans væri útlendingur voru aðstæður
öðruvísi, pabbi hans fór en minn hefur alltaf
verið og stutt mig áfram.
Að leika Badda kom eiginlega af sjálfu sér.
Ég þurfti að draga gömul fyllerí upp úr lifr-
inni og rifja þau upp, en ég er edrú í öllum
senum. Ég sagði líka að ég hefði fitað mig fyr-
ir hlutverkið, en það kom líka af sjálfu sér. Ég
hafði verið á Spáni og eftir að ég kynntist
konunni minni hljóp ég í spik. Það sem mér
fannst erfiðast við þessa mynd var að reykja.
Ég hef aldrei getað reykt. Mér finnst kúl að
reykja og ég reyndi að verða reykingamaður
en það gekk ekki, ég hef ekki þann hæfileika.
Ég þurfti þarna að reykja kamel filterslausan
og maður þurfi alltaf að reykja sígarettuna
niður á sama stað áður en næsta taka hófst.
Þegar ég leik reykingamann byrja ég að æfa
mig tveimur mánuðum fyrr og reyki sfðan í
nokkrar vikur eða mánuði á eftir áður en ég
hætti.
Það getur fylgt því mikið óöryggi að vera
áberandi listamaður og til eru sögur um að ég
hafi keypt hlut í Kaffibarnum af því að það
var ódýrara en að borga reikninginn í hverri
viku. Mér er alveg sama hvað fólk segir um
mig þótt hégómi minn spili auðvitað rullu í
mér eins og öðrum. Maður getur farið að taka
öllu persónulega. Enda fara margir leikarar á
barinn eftir sýningar. Og það fylgir starfinu
allt þetta ömurlega hótelhangs. Maður getur
eytt allri ævinni á frumsýningar- og kynning-
arhátíðum með kokkteilglas í hendi.
Fyrir einu og hálfu ári sfðan fékk ég leið á
þessu, leið á sjálfum mér. Annað barn okkar
Lilju var nýfætt, og það var þegar ég var
staddur á frumsýningunni á Hafinu að ég
ákvað að fara í pásu. Þessa ákvörðun þurfti
að taka og ég tók hana óstuddur. Ég fer ein-
staka sinnum ennþá á Kaffibarinn til að
dansa og lyfta mér upp. En ég drekk ekki. Það
er auðveldara að vakna núna daginn eftir.
Maður hefur ekki endalaust val um hvað
maður vill gera, en maður getur alltaf valið
hvað maður vill ekki gera. Leiðin til að vera
góður er kannski bara að hætta að vera vond-
ur. Þetta er allt að koma."
I ,
Þrátt fyrir ýmis gylliboð vestra og það sem fíesta fslendihgá dreymir urh, viðurkenningu útíendingar sneri hann
afturheim til að gera myndiha Hafið, sem gerist ísmábæ á Jslandi óg skartar engum álþjóðlegum stórstjörnum,
éh þess í stað rjóma hienskra leikara afyngri kynslóðinni. Næsta kvikmynd.hans erþó'alþjóðlegÁ nefnist A Little
Trip to Heaven og skartár í aðalhiutverki þörest Whitaker, sem áður hefur leikið undir stjórn Bandaríkjamanns-
ins Clints EastwQOd iBírd, Irarís fiéiis Jordan i Thé Crýfng Gdmé og Pólverjags Jims Jarmusch í Ghost Dog.