Akranes - 01.01.1949, Blaðsíða 3

Gamla fólkiS og síarfsfólk Grundar á skemmtiferS.
BYLTING TIL BATNAÐAR
in. GREIN
Um suniarið samþykkli bæjarstjórn að
láta Elliheiniilið fá 6200 mr lóð milli
Hringbrautar og Brávallagötu og að lána
Gamalmennasjóð bæjarins go 000 kr. til
byggingar fyrirhugaðs húss á lóðinni. Var
sá sjóður í bæjarskuldabréfum, og urðum
vér að annast sölu bréfanna.
Sigurður Guðmundsson byggingameist-
ari tók nú að sér að gera teikningar af
húsinu í samráði við oss. Var þeim lokið
°g byggingarleyfi fengið vorið 1928.
Eftir það var farið að vinna af alefli að
koma upp húsinu.
Hliðarálmurnar tvær voru hvor um sig
um 27 m. en álman milli þeirra 34,5 m.
löng.
Oss kom ekki til hugar þá, að vér gætum
fullgert þetta hús allt að sinni, og ætl-
uðum að láta aðra hliðarálmuna bíða en
steypa þó kjallara hennar og gera bráða-
birgðarþak á hann.
Ekki er það ofmælt, að ýmsir góðir
menn voru alveg forviða á, hvað bjart-
sýnir vér værum, að ímynda oss, að
við gætum reist annað eins stórhýsi, þar
sem heimilið átti ekki nema um 50,000
kr. í reiðu fé, sem var þó ekki allt hand-
bært árið 1928, og 35,000 kr. skuldlausar
í Grund. Lán voru öll óviss í fyrstu nema
Gamalmennasjóður — og veðdeildarlán
„að verki loknu,“ „sem líklega verður
aldrei,“ bættu sumir kunningjar vorir við.
En það var líkast því að allar hrakspár
væru oss hvatning, enda var sú mikla
bót í máli að verktakar, sem við skiptum
við, virtust hafa ótrúlega mikið traust á,
að allt mundi þetta ganga vel.
Kjallaragröftur á nýju lóðinni hófst í
ágúst 1928 og stóð rúmar fimm vikur, og
síðan var byggingunni haldið áfram
hvíldarlaust í full tvö ár, nema rétt á
meðan Vestur-lslendingar bjuggu i hús-
inu um Alþingishátíðina árið 1930.
Jafnframt hófst hinn mesti annatími
fyrir stjórnarnefndina. Hún þurfti að at-
huga tilboð og semja við fjölmarga verk-
taka, ráðgast við þá og húsameistarann
um ótal atriði, stór og smá, annast um
kaup á ótal mörgu til hússins, og síðast
en ekki sízt útvega stórfé til þess að greiða
verkalaun og aðkeyptar vörur.
Hélt nefndin 52 bókfærða fundi um þessi
málefni árið 1929 og 55 fundi næstu níu
mánuði ársins 1930. Auk þess hittumst
við nærri daglega í eftirlitsferðum við
bygginguna, og sáum um rekstur heim-
ilisins á Grund eins og áður.
I>að er ekkert oflof, heldur blátt áfram
satl, að ég dáðist margoft að því, hvað
fljótir meðnefndarmenn mínir voru að
bregða við þegar ráða þurfti fram úr ein-
hverju vandamáli, og töldu aldrei eftir
nein ómök vegna Elliheimilisins. Urðu
þau aldrei, fyrr né siðar jafn mörg og
meðan verið var að koma nýja húsinu
upp. Kom sér þá vel að allir höfðu þeir
lært fyrir löngu, sumpart í G.T.-reglunni
og sumpart í K. F. U. M. að fórna tíma
og kröftum fyrir áhugamál sín.
Þyngsti bagginn, féhirðisstarfið, hvíldi
á herðum Haralds Sigurðssonar, og var
hann þó sá eini, er ekki var sjálfs síns hús-
bóndi. En húsbóndi lians, Pétur Halldórs-
son, siðar borgarstjóri, var svo mikill
vinur þessa fyrirtækis, að hann sagðist
ekkert mega að því finna, hvað oft sem
AKRANES
VIII. árg. - jan.—febr. 1949 - 1.—2. tbl.
Otgefandi, ritstjóri og ábyrgSarmaSur:
ÓLAFUR B. BJÖRNSSON
AfgreiSsla: MiSteig 2, Akranesi.
PRENTAÐ 1 PRENTVERKI AKRANES3 H.F.
Haraldur færi úr bókabúðinni „fyrst það
væri vegna Elliheimilisins." Seinni vetur-
inn, sem húsbyggingin stóð, var Haraldur
veikur um tíma og tók ég þá við féhirðis-
starfinu á meðan. Man ég enn, hvað ég
varð feginn, þegar ég losnaði við það
aftur. Mér fannst ég hafa engan frið fyrir
reikningum og ýmsu óþægilegu aðkalli.
Einn daginn þurfti ég að greiða um 1800
krónur til þess meðal annars, að leysa út
skrár og 150 hurðarhúna handa húsinu.
„Smiðimir þurfa að fá þetta í fyrra-
málið,“ voru skilaboðin.
En kassinn var tómur, og ég sá ekki í
svipinn hvar ég mundi finna 1800 kr..
Einhvern veginn datt mér samt í hug,
að segja einum vistmanna á Grund, Gunn-
ari vefara Hinrikssyni, frá þessu sem
dæmi þess, hve illt væri að vera félaus
féhirðir við kostnaðarsamt fyrirtæki.
Gunnar sat þegjandi litla stund, er ég
hafði lokið frásögn minni, svo tók hann
upp sparisjóðsbók, rétti mér og sagði:
„Hérna eru 2 000 kr., sem húsið má fá.
Ég ét það út lijá ykkur, ef ég lifi lengi,
en ef ekki, þá má heimilið eiga afgang-
inn.“
Ég veit ekki hvort lesendurnir geta í-
myndað sér, hvað ég var léttur í spori,
er ég fór frá Gunnari að leysa út hurðar-
liúnana.
Þetta var ekkert einsdæmi um góða
lausn og óvænta úr erfiðum fjárkröggum
á meðan á byggingunni stóð. Stundum fór
þó á öfugan hátt, t.d. þegar vonir mn stór,
erlend lán urðu að engu, af því að skil-
málarnir voru óaðgengilegir; eða þegar
lánum var neitað hér heimafyrir með
þeim formála: „Það eru lítil likindi til að
þið getið nokkurn tíma gert þetta stórhýsi
íbúðarfært, og þó að svo ólíklega færi,
verður stofnunin gjaldþrota á einu eða
tveimur árum.“
Samt held ég að þeir hafi ekki verið
margir, sem svo hugsuðu, annars hefði
húsið ekki komist upp á tveimur árum,
því að mjög þurftum við á lánstrausti að
halda.
Bæjarstjórn Reykjavíkur reyndist oss
þar langbezt, og oss fannst tvöföld ábyrgð
á oss hvíla um hagsýni og aðgætni, fyrir
alla þá tiltrú.
Auk þess sem áður er talið, samþykkti
A K R A N E S
3