Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.02.1972, Qupperneq 16

6
TÍMARIT VPI 1972
BS nám í véla
1. Inngangur
Sumarið 1970 skipaði rektor Há-
skóla Islands nefnd til undirbúning-s
væntanlegri kennslu til BS-prófs í
véla- og skipaverkfræði. 1 nefndina
voru skipaðir þeir Guðmundur
Björnsson prófessor, sem var for-
maður nefndarinnar, Gunnar H.
Kristinsson, vélaverkfræðingur, Jón
B. Hafsteinsson, skipaverkfræðingur,
Páll Lúðvíksson, vélaverkfræðingur
og Viggó E. Maack, skipaverkfræð-
ingur.
1 erindisbréfi nefndarmanna frá
deildarforseta verkfræði- og raunvís-
indadeildar er tekið fram, að
1. gert skuli ráð fyrir fjögurra ára
námi með 9 mánaða árlegum
kennslutíma auk verkþjálfunar-
tíma á viðurkenndum vinnustöð-
um.
2. ætlazt er til, að lokapróf í BS-
verkfræði veiti full starfsréttindi.
3. nefndin geri tillögur um náms-
efni, kennsluaðstöðu, kennaraþörf
og fyrirkomulag kennslu og prófa.
4. þess sé vænzt, að nefndin skili
bráðabirgðaáliti fyrir 1. marz 1971
og endanlegu áliti fyrir 1. júlí
1971.
virðist þróunin í kennslu Tækniskóla
Islands stefna í þá átt að tækni-
fræðingar hafi eftir lokapróf hlið-
stæða menntun og þeir BS-verkfræð-
ingar sem hér er ráðgert að Háskól-
inn útskrifti, þó að við H.l. verði lögð
meiri áherzla á hina fræðilegu hlið.
Væru þar með komnar á fót hér á
landi tvær samhliða námsbrautir í
tveimur skólum að hliðstæðu mennt-
unarmarki. Telja verður að íslenzkt
þjóðfélag hafi ekki efni á slíku. Með
tilkomu kennslu til BS-prófs í verk-
fræði við H.l. verður því með öllu
óhjákvæmilegt að samræma kennslu-
hætti H.I. og T.I., þannig að hvor
um sig gegni sínu hlutverki og hvor
styðji annan. Lagt er til, að þvi verði
beint til Menntamálaráðuneytisins,
að það hlutist til um lausn þessa
máls.
og skipaverkfræði við Háskóla íslands
Eftir Þorbjörn Karlsson.
Nefndin hóf störf sin haustið 1970
og skilaði bráðabirgðaáliti í ágúst
1971. Endanlegt álit liggur ekki fyr-
ir þegar þetta er ritað (janúar 1972),
en væntanlega verður það ekki mjög
frábrugðið bráðabirgðaálitinu, sem
hér verður lýst i stuttu máli.
Við undirbúning nefndarálitsins
leitaðist nefndin við að kynna sér
verkfræðinám í núverandi mynd við
fjölmarga erlenda tækniháskóla
austan hafs og vestan. Einstakir
nefndarmenn og fleiri saman heim-
sóttu auk þess tiltekna erlenda
tækniháskóla og kynntu sér þar
einstakar námsgreinar, kennslu- og
æfingatæki og aðstöðu óg ræddu við
kennara í þeim greinum. Voru þá
jafnframt kannaðir möguleikar
væntanlegra BS-verkfræðinga á að
komast í framhaldsnám sérgreina að
loknu prófi í BS-verkfræði við H.I.,
en möguleikar á slíku framhaldsnámi
voru einnig ræddir á rektorafundi
norrænu tækniháskólanna í maí 1971.
Telur undirbúningsnefndin, að góðir
möguleikar verði á því, að væntan-
legir BS-verkfræðingar fái aðgang
ao framhaldsnámi í sérgreinum er-
lendis, og muni það geta orðið 1 til
2 ár, breytilegt eftir sérgreinavali
og eftir þvi hve vel það fellur að
námsgreinaskipan hins bundna BS-
náms, er áður hefur verið lokið. Er
það ætlun undirbúningsnefndarinnar,
að meirihluti BS-verkfræðinga muni
leita í slíkt nám og þá til fleiri landa
en Norðurlandanna.
2. Verkfræðingaþörf á Islandi
Þar sem innritun nýstúdenta í
véla- og skipaverkfræði er mjög lítil
miðað við aðrar verkfræðigreinar
taldi undirbúningsnefndin nauðsyn-
legt að gera stutta grein fyrir þörf
hér á landi fyrir verkfræðinga í sér-
greinum véla- og skipaverkfræði. Þar
sem hér er um fróðlegt yfirlit að
ræða, sem mönnum kynni að leika
forvitni á að athuga nánar, verður
þessi hluti nefndarálitsins birtur hér
í heild með smábreytingum.
Samkvæmt upplýsingum fram-
kvæmdastjóra Verkfræðingafélags
Islands er fjöldi starfandi íslenzkra
verkfræðinga árið 1971 eins og sýnt
er í töflu I. Ekki eru í töflunni taldir
nokkrir verkfræðingar heima og er-
lendis í öðrum en þó skyldum grein-
um. VarGandi skiptingu greina í
flokka skal tekið fram, að eðlisfræð-
ingar eru ekki taldir með eðlisverk-
fræðingum sökum skorts á upplýs-
ingum um eðlisfræðinga, sem ekki
eru aðilar að Verkfræðingafélagi
Islands.
Töfluyfirlitið sýnir, að miðað við
eðlilegt viðhald á fjölda starfandi
verkfræðinga í hinum ýmsu verk-
fræðigreinum og hlutfallslega sömu
fjölgun í þeim öllum ætti hlutfalls-
legur fjöldi nýrra verkfræðinga á ári
að vera eins og sýnt cr í töflu II.
Ef gert er ráð fyrir æskilegri þróun
i framkvæmda- og atvinnulífi lands-
ins i næstu framtíð má hinsvegar
telja fullvíst, að fjöldi starfandi verk-
fræðinga í öðrum greinum verkfræði
en í byggingarverkfræði verði að
vaxa örar en þar greinir. Er það for-
senda þess, að æskileg þróun í fram-
kvæmda- og atvinnulífi landsins geti
átt sér stað. Óhugsandi er að halda
áfram hraðri uppbyggingu hafna,
vega, húsnæðis til atvinnurekstrar
og vatnsorkuvera, ef ekki rís jafn-
framt upp samkeppnishæfur iðnaður
og framleiðsla, sem hagnýtt getur
fyrrgreind mannvirki.
Þegar fjöldi verkfræðinga er at-
hugaður á meðal iðnþróaðra ná-
grannaþjóða og skipting þeirra á
verkfræðigreinar, kemur í ljós, að
þar er svipaður fjöldi starfandi í
hverri grein byggingar-, efna-, raf-
magns- og véla/skipa-verkfræði.
Ætla má, að æskileg þróun hér á
landi ætti að stefna í sömu átt.
Með tilliti til framtíðarhorfa í at-
vinnumálum má gera ráð fyrir því,
að eðlilegri skipting verkfræðinga
eftir greinum verði eins og sýnt er
í töflu III. Má þá jafnframt gera
ráð fyrir því, að fyrstu fjórar grein-
arnar verði smám saman jafnari,
þegar frá líður.
Tækniþróun hins menntaða heims
hefur hert mjög á kröfum til tækni-
menntunar, og fara kröfur þessar
ört vaxandi á öllum sviðum. Jafn-