Tímarit Verkfræðingafélags Íslands


Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.10.1972, Qupperneq 11

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.10.1972, Qupperneq 11
TIMARIT VPI 1972 73 kennsla hjá stofnuninni trúlega nið- ur. Kem ég þá að þriðja þættinum, þ. e. rannsóknum á sjálfstæðum verk- efnum. Verkefnin í þessum þætti eru af ýmsum toga spunnin. Að sumum þeirra er unnið árum saman, en önn- ur eru meira í ætt við skyndiverk- efni eða það sem á ensku er kallað trouble shooting. Rétt er að ég telji upp nokkur þeirra, sem unnið hefir verið að á þessu ári, en ég hlýt að fara mjög fljótt yfir sögu: 1. Geymsla og meðferð bolfisks er eitt af föstum verkefnum stofn- unarinnar. Þýðingu þess má marka af því, að bæði magn og gæði þeirra afurða, sem úr bolfiskinum fást eru að mjög miklu leyti undir þvi kom- in, hvernig hann hefir verið geymd- ur og hve vel hefir verið með hann farið. Einn liður í þessum verkefna- flokki var fólgin í prófun og mati á notagildi fiskkassa fyrir sumar- veiddan togbátafisk i Vestmannaeyj- um. Rannsóknastofnunin var einn af þrem aðilum, sem unnu þetta verk fyrir tveim árum, og er til um það löng og ítarleg skýrsla. 2. Hreinlœti í freðfiskiðnaði er ann- að langvarandi verkefni, sem bæði er gerlafræðilegt og byggingarfræði- legt. Fyrir einu ári gaf stofnunin út leiðarvísi fyrir frystihúsin um þessi mál í samvinnu við nokkra aðila. Nafn ritsins er Handbók fyrir frysti- hús en undirtitillinn hreinlceti og hollustuhœttir. Er bók þessi nú til I öllum fyrstihúsum landsins og raun- ar miklu vlðar. 3. Prófun nýrra tœkja og áhalda má segja að sé fastur liður í starf- semi stofnunarinnar. Meðal tækja sem prófuð hafa verið nýlega má nefna sjávarlsvél af nýrri gerð, roð- flettivél, sem byggist á nýjum grund- vallar sjónarmiðum og beinskilja af japönskum uppruna. Þvi miður er það sjaldgæft að við getum gefið þessum vélum afdráttarlaus með- mæli, þó er eitt af þessum tækjum komið í almenna notkun hér á landi. 7/. Tilraunir með rotvörn bræðslu- fisks hafa staðið af og til í mörg ár. Algengasta rotvamarefnið er sem stendur natrium nitrit, en það er hættulegt eiturefni. Þrátt fyrir mikl- ar og kostnaðarsamar rannsóknir I mörgum löndum, hefir ekkert efni fundizt ennþá, sem er jafn árangurs- ríkt. 5. Tilraunir með gervibeitu hafa staðið I um það bil eitt ár. Því mið- ur hafa þær borið lítinn árangnr og er það í samræmi við reynslu ann- arra þjóða. 6. Tilraunir með framleiðslu fiska- fóðurs fyrir laxa- og silungsseiði hafa staðið I nokkur ár og gefið mjög góða raun. En því máli verður án efa gerð frekari skii í öðru erindi á þessari ráðstefnu. 7. Rannsóknir á hitaskemmdum í fiskmjöli hafa einnig staðið í nokk- ur ár, og eru þær eitt af fáum verk- efnum stofnunarinnar sem flokka má undir grundvallarrannsóknir. 8. Mœlingar á eitruðum sporefnum eins og kvikasilfri og skordýraeitr- inu D.D.T. í fiski hafa einnig staðið alllengi. 9. Loks má nefna að stöðugt er unnið að framleiðslu á margvíslegum niðursoðnum og niðurlögðum varn- ingi i tilraunaskyni. Það er eðlilegt að spurt sé, hvern- ig verkefni stofnunarinnar verði til, og er því auðsvarað. Við stofnunina starfar 12 manna ólaunuð ráðgjafa- nefnd. Eru meðlimir hennar flestir tilnefndir af stofnunum og samtök- um innan sjávarútvegs og fiskiðnað- ar. Frá nefndinni berast ávallt all- margar tillögur um ný og aðkallandi verkefni. Sölusamtök fiskiðnaðarins bera einnig í vaxandi mæli fram ósk- ir um að ákveðin verkefni verði tek- in fyrir, sömuleiðis margir einstakl- ingar. Sérfræðingar stofnunarinnar eiga líka frumkvæði að mörgum verkefnum, og hefir þáttur þeirra ekki verið hvað minnstur. Því miður er sjaldnast hægt að sinna öllum þeim tillögum um verkefni sem stofnuninni berast, og kemur það í hlut forstjórans og sérfræðinganna að velja og hafna. Verkefnavalið er þó háð samþykki stjórnar stofnunar- innar, svo að segja má að í rauninni hafi hún úrslitavaldið. Sameiginlegt er það flestum verkefnum, að þau eru valin með hliðsjón af brýnustu þörfum fiskiðnaðarins. Þó leggur ríkisvaldið stundum lóð sitt á vogar- skálina og hljótum við að taka tillit til óska þess. Einnig er áhugi og þekking einstakra sérfræðinga á ákveðnum verkefnum oft þung á metunum. Stofnunin skiptist í efnadeild og gerla- og niðursuðudeild. Alls starfa við hana 12 sérfræðingar og 14 að- stoðarmenn, þar af eru í efnadeild 8 efna- og efnaverkfræðingar, reyndar er einn þeirra lyfjafræðingur, og 8 aðstoðarmenn, en 2 gerlafræðingar, 1 niðursuðufræðingur og 5 aðstoðar- menn í gerladeild. Það mætti lengi ræða um það i hverju störf sérfræðinganna eru fólgin, en ég held, að verkefnin, sem nefnd hafa verið, lýsi störfum þeirra allvel. Það leiðir af sjálfu sér, að efnafræðingur, sem vinnur að próf- unum á gervibeitu, vinnur ekki nema að litlu leyti hefðbundin efnafræði- störf, og maður sem vinnur að framleiðslu fiskafóðurs beitir fyrst og fremst þekkingu sinni á næring- arfræði. Þróunin hefur hingað til verið sú, að þjónustustörfin hafa verið slvax- andi þáttur I starfseminni og horfur eru á að svo verði enn um sinn. Vax- andi kröfur viðskiptalanda okkar gera það að verkum, að rannsóknir á sviði hreinlætis- og hollustumála hljóta að aukast mjög á næstunni. Af nýjum verkefnum, sem fyrir- hugað er að taka upp, má nefna vöruþróun (produce development). Á því sviði er skarð í verkefnaröð stofnunarinnar, þegar undan er skil- in niðursuða. Það hefir lengi verið aðkallandi að bætt væri véla- og verksmiðjudeild við þær tvær deildir, sem fyrir eru. Þessi áform hafa meðal annars strandað á þvi, að véla- og bygg- ingaverkfræðingar hafa ekki gefið kost á sér á þeim kjörum, sem stofn- unin hefir getað boðið. Ég held ég leiði hjá mér að svara þeirri spurningu, hvernig ég álít að stofnunin ætti að þróast í verkefna- vali og verkaskiptingu, ef ótakmark- að fjármagn og val á starfsliði væri fyrir hendi. Eg geri ekki ráð fyrir, að það ástand muni skapast á næst- unni. Eins og ég nefndi áðan vinna 8 efna- og efnaverkfræðingar á stofn- uninni og spannar þekking þeirra og menntun allvel yfir þau svið, sem stofnunin vinnur á. Það er þvi ekki á þessu sviði, sem skórinn helzt kreppir og þó gæti stofnunin að sjálf- sögðu nýtt fleiri sérfræðinga með þessa menntun. Hins vegar er tilfinn- anlegur skortur á gerlafræðingum og einkum og sérílagi vantar stofnunina byggingar- og vélaverkfræðinga. Ef fjölga ætti efna- eða efnaverk- fræðingum við stofnunina, tel ég að þeir ættu að hafa sérhæft sig á sviði matvælavísinda.

x

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Verkfræðingafélags Íslands
https://timarit.is/publication/860

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.