Dagblaðið Vísir - DV - 29.03.2005, Blaðsíða 32

Dagblaðið Vísir - DV - 29.03.2005, Blaðsíða 32
32 ÞRIÐJUDAGUR 29. MARS 2005 Menning DV Kortlögð kynjafræði Út er komið ritið Kynjafræði - kortlagningar. Þetta ermyndar- leg bók, nær 450 síður og inniheldur 24 fyrirlestra. Tuttugu og sex höfundar eiga efni í bók- inni sem gefur glæsilega mynd af viðfeðmum áhuga og marg- breytilegum rannsóknarefn- um innan kynja- fræðanna Ritinu er skipt i nokkra kafla. Eftir inngang Rosi Braidotti um möguleika og erindi fem- inískrar baráttu okkar tima, fjalla fimm konur um trú og listir undir kaflaheitinu Sköpun og sjálfssköpun. Arnfrið- ur Guðmunds- dóttir fjallar um illskuna í kenningum feminiskra guðfræð- inga, Dagný Kristjánsdóttir um skáldskap Kristínar Ómarsdóttur, Irma Erlingsdóttir um að vera milli mála í frönsku tungumála- samfélagi, Sigríður Dúna um mannfræði og ævisögur og Eva Heisler um verk Katrínar Sigurð- ardóttur Undir yfirskriftinni Sagan segir Sigríður Mattiasdóttir frá kvennahreyfingum millistríðsár- anna, Sigríður K. Þorgrímsdóttir frá högum ógiftra kvenna um aldamótin 1900, Gunnar Karlsson af kvenréttindavilja sveitakarla á 19. öld, Herdís Helgadóttir segir afkonum í hersetnu landi, Kristín Ástgeirsdóttir skrifar um hlut- skipti Ingibjargar H. Bjarnason sem sat fyrst kvenna á þingi og Guðmundur Jónsson skoðar Is- land í spegli kvenvænna velferð- arkerfa á Norðurlöndum. Undir yfirskriftinni Samfélag skrifar Ingólfur Ásgeir Jóhannes- son um reynslu kvenna af kennslu drengja og stúlkna, Guð- björg Hildur Kolbeins fjallar um árásarhneigð unglinga og klám- horf, þær Þorgerður Einarsdóttir og Kristjana Stella Blöndal skoða kynbundinn launamun, Sigríður Þorgeirsdóttir og Kristín Björns- dóttir leggja til siðferðilegar hug- leiðingar um veiferðarkerfi, Hulda Proppé skoðar rými, vald og andófí íslenskum sjávar- byggðum, Kristín Loftsdóttir greinir frá valdastöðu WoDaBe- kvenna i Afríku. Iþriðja yfirkafla, Líkami og heilsa, skrifar Sæunn Kjartans- dóttir um dulvitaða þýðingu kyn- lífs, Kristin Erla Harðardóttir fjall- ar lífsýni kvenna, Herdis Sveins- dóttir um breytingaskeið kvenna, Guðbjörg Linda Rafnsdóttir um vinnuumhverfi, líðan og kynferði og Hólmfríður K. Gunnarsdóttir um tengsl félagslegrar stöðu og heilsufars. Ritið sýnir að kynjafræðin með samþættingu ólíkra greina félags-, hug- og liffræði getur verið afar frjór akur. Það er Rann- sóknarstofa Háskóla Islands í kynjafræðum sem gefur ritið út en Háskólaútgáfan dreifir. Það mun fást i öllum helstu bóka- verslunum landsins og kostar 3500 kr. Áætlanir um byggingu Tónlistarhúss í Austurhöfn Reykjavíkur eru á þungu skriði. í loks síðasta árs fengu þrír aðilar afhent lokagögn um byggingu þessa mikla mannvirkis sem verður hannað, reist og rekið af einkaaðilum. En síðustu vikur hafa komið fram æ háværari raddir úr röðum tónlistarmanna sem gagnrýna innra skipulag hússins. Þar fara áhugamenn um óperusýningar fremstir en í forskrift hússins er ekki gert ráð fyrir aðstöðu til fullburða flutnings söngleikjasýninga af hvaða tagi sem er. Og nú hafa bæst í hóp gagnrýnenda talsmenn smærri hópa sem vilja fá í húsið þriðja salinn sem taki mest 200 gesti. Undirbúningur Tónlistarhúss er í uppnámi. Verður einhverju breytt héðan í frá? Austurhöfnin gamla erað mestu uppfyllingar en þar stendur til að reisa hið mikla mannvirki: tvo tónleikasali auk aðstöðu fyrir Sinfóníuhljómsveit íslands. Þar á einnig að rfsa alþjóðlegt hótel en ekki hefur enn fundist rekstraraðili að þvf. Loka- undirbúningur er að nálgast og nú leggja menn til frekari áherslu á ráðstefnuhluta verksins. Skömmu fyrir páska lögðu lykilmenn í íslensku tónlistarlífi fram áskorun með Valdimar Askenazy fremstan í flokki þar sem þess var óskað að endurskoðun færi fram á forsendum við bygging- una. Vísuðu þeir til þess að samkvæmt reynslu sækja 90 til 160 gestir 90% tónleika á höfuðborgarsvæðinu. Því væri óráð að minni salurinn í tónlistarhúsinu yrði hugsaður fyrir 450 gesti. Inn í þann sal myndu hljómleikahaldarar ekki sækja, en hann á jafnframt að vera æfingasalur fyrir Sinfóníuhljómsveit íslands. Þessi skoðun var reyndar komin fram, á opnum fundi sem Samtök um tónlistarhús héldu í maí í fyrra. Þar kynnti Austurhöfh, einkafyrir- tæki Reykjavíkur og ríkisins, stöðu í viðræðum við þá stóru hópa sem vildu taka að sér hönnun, byggingu og rekstur þessa húss, og fulltrúar hagsmunaaðila í tónhstargeiranum fluttu ffamsögur um máhð frá sínum bæjardyrum séð. Hvað óttast menn? Á fundinum kom skýrt fram að Sinfóníuhljómsveit íslands, hvers starfsemi er kjarninn í rekstri húss- ins, óttast stærð aðalsalarins í hús- inu sem á að taka 1600 til 1800 gesti í sæti, en Sinfóman hefur til þessa átt erfitt með að reka starfsemi í sal sem tekur tæplega 1000 gesti í sæti. Þar kom einnig fram megn óánægja íslensku óperunnar með hversu léleg aðstaða er í þessum stóra sal til óperuflutnings nema í konsertformi. Þar kom einnig fram í máli Þór- unnar Sigurðardóttur listræns stjómanda Listahátíðar að ekkert var enn farið að huga að rekstrarlegu fyr- irkomulagi hússins. Að síðustu komu ffam áhyggjur Kjartans Ólafssonar um misræmi mihi stærðar minni salarins og raun- verulegra þarfa flestra tónlistarhald- ara á höfuðborgarsvæðinu og var þá vísað til þess að að meðaltali sækja 60 til 160 manns hverja tónleika, eins og ítrekað var í áskomn lykilmanna í síðustu viku. Bætt aðstaða á sviði Þarfagreining fyrir tónlistarhúsið hefur ekki breyst í aðalatriðum eftir þennan fund. Látlaus skrif tals- manna óperuflutnings á íslandi hafa dugað th þess að sviðsaðstaða í stóra salnum hefur verið bætt. Þar er nú komið upp hringsvið sem er 13 metr- ar að þvermáh, lidu minna en hring- svið Þjóðleikhússins. Talsmenn Austurhafriar hafa látíð að því liggja að sú breyting dugi tíl að reisa á sviðinu leikmyndir sem dugi tíl óperuflutnings. Á móti hafa tals- menn óperuflutnings bent á að að- koma að sviðinu og rými í kringum það er ófullnægjandi. Bara aðgangs- dyr á bakrými sviðsins em of lágar og má í því sambandi minna á þá erfið- leika sem hafa löngum verið á að- komu margra eldri húsa í Reykjavflc. Þjóðleikhúsi varð að breyta fyrir mörgum árum, Háskólabíói einnig. Hús eins og Gamla bíó, Austurbæjar- bíó, Sjálfstæðishúsið við AusturvöU og Iðnó hafa áratugum saman hðið fyrir of litíar hlaðdyr. Og menn virð- ast ekkert læra af sögunni. Jafnvel á Litía sviði Borgarleikhússins er að- koma erfið. Ónýt söngleikjahús I uimæðum síðustu vikna í fjöl- miðlum um íslensku óperuna hefur verið þyrlað upp nokkm ryki, en gagnrýni á stöðu þess fyrirtækis hef- ur verið talsverð en mætt hörðum mótmælum. Staðreynd málsins og aðalatriði er samt sem áður þetta: ópemrekstur á íslandi er í blindgötu. Gamla bíó er ónýtt óperuhús. Bæði Borgarleikhúsið og Þjóðleik- húsið em of lítU hús hvað sætafjölda varðar th þess að rekstur ópemsýn- inga og söngleikja getí þar náð við- unandi rekstrargmnni. Öðrum hús- um er tæpast tU að dreifa. Með nýju sætafyrirkomulagi er Austurbæjar- bíó svipaðrar stærðar - tekur rúm- lega 400 gesti í sæti en er með of h'tið svið. Háskólabío er með stóran sal sem tekur 1000 gestí en sviðsaðstaða þar er ekki hönnuð fyrir leikræna starfsemi. Þær breytingar sem gerðar hafa verið á forskrift að sviðsbúnaði í Tónhstarhúsi svara ekki lágmarks- kröfum um sviðsflutning leikrænna verka með tónhst. AUt tal i þá átt er blekking - hráskinnsleikur embætt- ismanna og póhtískra fuUtrúa. Finna verður aðra lausn Það virðist því ljóst að rekstur söngleika á Reykjavíkursvæðinu - hvort sem þar er um að ræða óperur af klassíska skólanum eða nú- tímaverk, jafhvel frumsamin í nafhi íslensku óperunnar, eða söngleiki í nafni Þjóðleikhúss, Leikfélags Reykjavíkur eða einkaaðha em áfram homreka í menningarlífi okk- ar Það em ekki efni tíl að honum verði komið fyrir í Tónlistarhúsi með góðu mótí, enda er aðalsalur hússins hannaður og hugsaður sem konsert- salur fyrir Sinfóníuhljómsveit, fyrst og fremst. Hann er ekld ráðstefnusal- ur eða sýningarsalur - heldur hljóm- leikasalur. Slík salarkynni verða að vera gædd öðrum eiginleikum en söngleikhússalur. Það verða tals- menn söngleikja- og óperuflutnings að sætta sig við. Kunna Artek-menn ekki reikning? Hvers vegna tekur undirbúningur byggingar sem á fyrst og fremst að þjóna tónhstarlífi í borginni ekki mið af þörfum tónhstarmanna? Fram- kvæmdastjóri Austurhafnar, gamah refur úr borgarkerfinu og þaulvanur maður í opinberum byggingum, Stefán Hermannsson verkfræðingur, hefur sagt að 450 manna salurinn, sem verður notaður undir æfingar Sinfóm'tmnar aha virka daga, verði jafnframt hentugur salur fyrir minni tónhstarviðburði. Það er smá at að taka til eftir sex- tíu manna band og rigga upp að- stöðu fyrir einleikskonsert eða minni hópa. Ef þeir hópar eru vanir að spila fyrir markað sem skilar þeim hund- rað til tvöhundruð gestum í góðu ári, er þá líklegt að þeir sækist eftir að spha fyrir tómu húsi í Tónhstarhúsi? Það er alvarleg sjálfsblekking að ímynda sér það - sérstaklega hjá verkfræðingi, að ekki sé talað um hersveitir skipaðra fuhtrúa almanna- valdsins í þessu dæmi. En hvar misstu hinir reyndu ráðgjafar Artek tak sitt á raunveru- leikanum? Þeirra forskrift miðast við að húsrékstur standi undir sér. Eng- inn hefur enn reiknað út að auka þyrfti styrki í menningarrekstur í tónhstargeiranum svo þeir hafi í raun efni á að leigja aðstöðu í Tón- hstarhúsi, hvort sem þeir spila bar- tok, poppi eða rappi í kór. Áskorun um endurskoðun Sú áskorun sem birtist fyrir hátíð- ir um endurskoðun á rýmisstærðum í Tónlistarhúsi kemur fram seint, en eins og áður sagði hafa athugasemd- ir tónhstarmanna komið fram fyrir löngu. Það eru engar smápatrónur sem sitja á þessum 200 manna hsta. Þar eru allir helstu forystumenn í íslensku tónhstarh'fi. Það er í raun áfelhsdómur yfir undirbúningshði hússins að ekki skuh hafa verið hlustað á þessar raddir fyrr. Hugmyndin um Tónhstarhúsið hefur verið á kreiki í langan tíma og það var htið á samning ríkis og borg- ar um undirbúning að byggingu þess sem óvænt þroskamerki í þverúðar- fuhum samskiptum Ingibjargar Sólrúnar og Bjöms Bjarnasonar meðan þau riðu sem hæst í embætt- um sínum í ráðuneyti og ráðhúsi. Hver vill stjórna? Nýbirtar hugmyndir í greinargerð um stjóm og nýtingu hússins eftir Þómnni Sigurðardóttur hstrænan stjórnanda Listahátíðar og Svanhhdi Konráðsdóttur forstöðukonu Höfuð- borgarstofu breyta ekki neinu um hið upprunalega meginhlutverk hússins: að þjóna tónhstarlífi höfúð- borgarinnar sem best. Verður sú greinargerð skoðuð frekar hér á þessum síðum. Þar er áherslan lögð á aht annan rekstur í húsinu og smíðað stjórnkerfi sem er th að þjóna öðrum hagsmunum en tón- hstarinnar. Einn forvígismanna í íslensku tónhstarh'fi lét þau orð faha við und- irritaðan að eins og máhn væm að þróast væri aht útíit fyrir að Tónlist- arhúsið í höfninni væri einn mestí blekkingavefur sem þjóðinni hefði verið boðið upp á í seinni tíð og er þá mörgu th að jafiia. Er þetta nýja slys í höfn? pbb@dv.is

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.