Freyr - 15.01.1962, Blaðsíða 7

FRE YR
19
ÁSGEIR L. JÓNSSON:
VATNSLEIÐSL
Grein þessi er hér prentuð sem handrit að
erindi, er flutt var á ráðunautafundi í Reykja-
vík þ. 9. des. 1960, sem inngangur að um-
ræðum um þetta mál. Ritstj.
Eg hef orðið þess var, að héraðsráðu-
nautar hafa ekki veitt eins miklar leið-
beiningar um vatnsleiðslur fyrir einstök
býli og æski'.egt væri. Mér er ekki fyllilega
kunnugt um hvað þessu veldur, hvort þeir
eru að smeygja þessu fram af sér eða
hvort þeim finnst sig bresta þekkingu til
þess að einhverju leyti. Ég geri ekki kröfu
til þess að þeir glími við erfið viðfangs-
efni upp á eindæmi, en þeir eiga að geta
leyst auðveld hlutverk og jafnvel gert
nauðsynlegar mælingar og athuganir og
sent mér, þegar um vafasama aðstöðu er
að ræða.
Ég vil hér í stuttu máli drepa á nokkur
meginatriði varðandi vatnsleiðslur.
Hið fyrsta, sem ber að athuga, er vatns-
bólið. Vatnsnám úr læk, á eða vatni, sem
sé opið vatn, ber að forðast, ef þess er
kostur. Þó getur það verið gott, ef aðstaða
er til þess að veita því inn yfir sand eða
mel, sem getur síað það. Einnig er hægt
að útbúa sérstakar síur, en það er ekki tími
til að ræða hér.
neyðin hefur knúið dyra. Þannig fór að
minnsta kosti fyrir Englendingum á stríðs-
árunum síðustu og svo á þeim tímum, sem
síðan eru liðnir.
Ef góðar uppsprettur eru til staðar með
nógu vatni, þá er vandinn enginn. Stund-
um eru uppsprettur í mýrum, þar sem
vatnið sígur út án þess að rennsli sjáist.
Til þess að geta athugað gæði vatnsins og
magn, verður fyrst að gera skeifumynd-
aðan skurð í kringum uppsprettuna,
þannig, að hún einangrist frá mýrinni,
síðan skal grafa litla rás úr uppsprettunni
til þess að hægt sé að mæla rennslið. Ná-
kvæmust verður mælingin með því að búa
til smáfoss þannig, að hægt sé að setja
fötu undir bununa um leið og tíminn er
tekinn í sekúndum. — Stundum getur
leynzt nóg vatn í dýjum, sem ekkert vatn
sést renna frá. Verður því ávallt fyrsta
verkefnið að grafa skurð frá dýinu, en
bíða síðan átekta, því að vel getur komið
allmikið vatn í byrjun, en síðan minnkað.
Oft þarf að athuga rennslið yfir langan
tíma til öryggis. Stundum finnst engin
uppspretta, en þá er að leita eftir brunn-
stæði á líklegum stað. Um það get ég ekki
rætt hér, en oft fæst gott vatn undir há-
um meljaðri.